ا ﷽ ا ✅ چرایی مراجعه به اقوال قدما در فرایند اجتهاد ▫️استاد برکتین (مدیر مرکز فقهی صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف): 🔹از میان وجوه متعدد در رجوع به قول قدما می‌توان به دو وجه مهم اشاره کرد: 🔹۱. اهمیت رجوع به اقوال فقهای متقدم از آن جهت است که با توجه به انس زیاد ایشان با روایات، معمولا برای بیان نظرات خود در فروع فقهی از متن روایت استفاده می‌کردند یا متن فتاوی ایشان #شبیه_به_روایت بوده است، به همین خاطر در اصطلاح فقها می گویند «عند فقد المرجع، با فتاوی قدما، معامله نص می‌شود»، این مساله نشان دهنده اهمیت نظرات و متون فقهی ایشان است 🔹۲. به جهت قرب زمانی فقهای متقدم با عصر معصومین علیهم السلام، فهم و #برداشت ایشان نسبت به روایات بهتر است، چرا که به جهت این قرابت ارتکازات متشرعه در ذهن آن ها حاضر بوده و در اثر گذر زمان، ارتکازات متشرعه دستخوش این فاصله زمانی از عصر معصومین (علیهم السلام) قرار گرفته است (درس خارج فقه، ۱ مهر ۱۴۰۳) 📚عيون #فقهی #قول_قدما #اجتهاد •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀 فقه جواهری و محدوده مخالفت با مشهور 🔹 ما یک «فقه الأدله» داریم، که مقصود آیات و روایات و سایر منابع فقهی است و یکی هم «فقه الفقها»، که مقصود کلاس فقه است و فتاوای مشهور فقهاست و از آن به «فقه جواهری» تعبیر می‌کنیم. 🔸اگر فقه مدون به‌منزلۀ یک لیوان باشد، منابع فقه به‌منزلۀ اقیانوس است. یعنی شما وقتی #استظهار از ادله می‌کنید، به‌خصوص اگر محل ابتلای شما چیزی باشد که عینکی که الآن روی چشم شماست، روی چشم سابقین نبوده، حق ندارید بگویید یک چیزی مستقر شده و همان ملاک است! 🔹 درست است که #صاحب‌جواهر آستین‌هایش را بالا زد تا کسی «حب مخالفت اصحاب» نداشته باشد، اما یک جایی می‌شود که خود صاحب جواهر فرموده‌اند: «لا وحشة من الانفراد مع الحق». 🔸 مرحوم آیت‌الله بهجت بارها وقتی مطلبی را از فقها نقل می‌کردند، اضافه می‌فرمودند: «لکن الحق أحق أن یتبع». یعنی درست است که احترام لازم است، اما احترام حق بالاتر از احترام شیخ اعظم انصاری است. 🔹 اما همین جمله ایشان جا دارد. یعنی حق نداریم به این بهانه، داس به دست بگیریم و تمام فتاوا و اقوال را درو کنیم! بله مثلا در جاهایی که مورد ابتلای ناظرین قبلی در منابع اصلیه نبوده، ما حق نداریم جلوی بعدی‌ها را بگیریم که شما تنها به محدوده فتاوا مراجعه کنید و حق ندارید دوباره با عینک جدید به منابع اصلیه نظر کنید و استظهار عقلائی نمایید. انفتاح باب #اجتهاد به همین معناست. 📚 برگرفته از درس خارج فقه معاصر استاد حسین #مفیدی یزدی (دام عزه) (جلسه ۳۹، ۱۴۰۳/۱۰/۱۳) #فقهی #فقه_جواهری #شهرت •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀گزارشی از تفاوت یهود و مسلمانان در طهارت 🔹️بنابر گزارش شیخ طوسی، با اسنادی معتبر، از امام صادق، یهودیان در هنگامی که قطره ای از ادرار به قسمتی از بدنشان برخورد می کرد، بایستی آن قسمت از بدن را با قیچی می بریدند ولی خداوند بر مسلمانان منت گذاشت و آب را پاک کننده ادرار قرار داد. 🏷کان بنواسرائيل اذا أصاب أحدهم قطرة بول قرضوا لحومهم بالمقاريض وقد وسّع الله عليكم بأوسع مابين السماء والأرض وجعل لكم الماء طهورا فانظروا كيف تكونون. 📚تهذیب الأحکام: 1، 356. 🔺️بسیاری از فقیهان و اصولیان، این گزارش را در بحث های خود آورده و از آن بهرده برده اند؛ بدون آنکه در آن ابهام یا مشکلی بیابند در حالیکه به نظر می رسد، حکمِ موجود در این گزارش نسبت به یهود اجرایی نباشد و امکان تحقق آن از جهت عملی وجود نداشته باشد. از این رو برخی که متوجه این اشکال شده اند، در صدد توجیه روایت بر آمده و این احتمال را داده اند که پوست بدن گذشتگان ضخیم و کلفت بوده چنین حکمی برای آنان معقول بوده است. یکی از فقهیان نیز این احتمال را داده که بریدن گوشت بدن، در گذشته، درد آور نبوده و از این رو چنین حکمی تحق پذیر می نماید. فقیه دیگری نیز بریدن گوشت بدن را تحقق ناپذیر دانسته و این احتمال را داده که مراد، قیچی کردن گوشت بدن نبوده بلکه از بین بردن عین نجاست بوده که راوی به اشتباه آن را تبدیل به گوشت بدن کرده است. 🏷ولعلّ قرضهم لحومهم كان علىٰ نحوٍ لا يكون خارجاً عن قدرتهم بواسطة ضخامة جلدهم 📚لئالي الأصول: 5، 321. 🏷الظاهر ان الضمير في قوله «قرضوها» راجع الى النجاسة يعنى قرضوا النجاسة و آثارها لا انهم كانوا يقرضون لحومهم؛ و قرض عين النجاسة و آثارها عن أبدانهم لعله كان مثل حلق الشعر عنها و يشتمل على مشقة كثيرة و إلا فوجوب قرض اللحوم عليهم أمر بعيد جدا و ما ورد في بعض الروايات من «ان بنى إسرائيل كانوا إذا أصابهم قطرة من بول قرضوا لحومهم بالمقاريض» لعله سهو من الراوي عند النقل بالمعنى، و المقروض كان عين النجاسة و أثرها فتأمل. 📚القواعد الفقهیة (مکارم) : ۱، ۱۷۴. 🏷فان قلت حكمت بقبح التّكليف بعامة الناس فى القسم الاوّل من الثلاثة مع ما نقل من تكليف بنى اسرائيل بقرض اللّحوم بالمقاريض لو اصابها قطرة من البول فالوقوع يدل على الجواز قلنا اوّلا انه لم يثبت هذا التكليف على بنى اسرائيل لعدم وجود المتواتر و عدم حجية الآحاد و ثانيا ندعى قابلية المحل لم لا يجوز ان يكون لحومهم كالاعقاب فى عدم الالم النفسانى فى قرضها بالمقراض 📚ضوابط الأصول: ۳۹۴. 🔺️در این میان ، مرحوم شعرانی، با توجه به شبیه گزارش بالا که در تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی دال بر اینکه اگر ادرار به بدن فردی از یهودیان برخورد می کرد، با او قطع رابطه می کردند، بر این باور است که روایت یادشده به درستی توسط راوی نقل نشده بلکه در نقل آن، راوی اشتباه کرده و گمان کرده که مراد از واژه «قطع» که در گزارش اصلی آمده، بریدن گوشت های بدن بوده و از این رو در گزارشش که به صورت نقل به معنا می باشد، این اشتباه راه یافته است. 🏷واعتقادى أن من ذلك: الحديث الذى ورد فى قطع البول بالمقاريض إذا أصاب البدن فى شريعة موسى فقد قال على ابن إبراهيم: «إذا أصاب شىء من بدنه البول قطعوه» و المظنون أن لفظ الحديث كان كذلك و المعنى: «إنهم كانوا يقطعون الرجل من الجماعة و لا يعاشرون و لا يعاملون معه مدة» و هذا القطع فى بعض النجاسات و الأحداث معهود فى شريعة موسى ولما نظر بعض الرواة فى هذا الحديث فهم منه رجوع ضمير قطعوه إلى البول و رواه بالمعنى على ما فهمه و قال: «قرضوا لحومهم بالمقاريض» و لعل الناظر فى هذه السطور أيضا يستبعد هذا الاحتمال الذى ذكرناه أول وهلة لعدم أنسه بقطع الرجل عن الجماعة. 📚المدخل إلی عذب المنهل: ۳۴. 🔸️به نظر می رسد، احتمالی که شعرانی داده کاملا مقرون به صحت نباشد، زیرا گزارشی که در تفسیر منسوب به قمی آمده نیز چالش برانگیز است؛ اگر قرار بود فردی که بدنش با ادرار نجس شده، برای طهارت خود کاری بکند، او بایستی کاری انجام می داند نه دیگران، به عبارت دیگر، او بایستی با دیگران قطع رابطه می کرد، نه اینکه دیگرانی که معمولا خبری از نجس شدن او ندارند با او قطع رابطه بکنند. علاوه بر اینکه در معنایی که شعرانی از روایت قمی ارائه داده، قطع رابطه دیگران با فرد نجس شده با ادرار مقید به مدت معینی شده است در حالیکه در روایت چنین چیزی وجود ندارد. 📚پژوهش‌های تاریخی #فقهی #طهارت #طهارت_کردن_یهودیان •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀 حکم عدهٔ وفات از احکام تدریجی اسلام بود 🔹 برخی از احکامی که جامعه آمادگیِ انجامِ دفعی آن را نداشت، پله‌ پله و به تدریج ابلاغ شده است، مانند حرمت شرب خمر یا عده وفات (به کیفیت فعلی) و... 🔸 مثلاً حکمِ «عدهٔ وفات» متناسب با عرفِ جامعهٔ آن روز مقرّر گردید و بعدها نسخ شد و حکم دیگری جایگزینِ آن قرار گرفت. 🔹 امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: در زمان جاهلیّت، «عدّه‌ٔ زن بعد از وفات شوهرش» یک سالِ کامل بود و وقتی شوهرِ او از دنیا می‌رفت، زن چیزی مانند پشکل یا شبیه آن از حیوان چهارپایی را به پشت خود می‌انداخت و می‌گفت: «شوهر، بر من از این هم بی‌ارزش‌تر است و من یک سال سرمه نمی‌کشم، آرایش و زینت نمی‌کنم، خود را نیکو نمی‌گردانم و ازدواج نمی‌کنم. بنابراین نه تنها زن را در این یک سال از خانه‌اش بیرون نمی‌کردند، بلکه وی را از ماترکِ شوهر هم بهره‌مند می‌ساختند. پس خداوند در اوایل اسلام آیه‌ی: «وَ الَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَ یَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِیَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْراجٍ» را نازل کرد و بعد از آنکه اسلام قدرت گرفت {إذا قَویَ الإسلام} این آیه را فرستاد: «و کسانی که از شما می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند، باید چهار ماه و ده روز، انتظار بکشند [و عدّه نگه دارند] و هنگامی که به آخر مدّتشان رسیدند، گناهی بر شما نیست... (سوره مبارکه بقره آیه 234) 📚 بحارالأنوار، ج101 ص191 📚نردبان فقاهت #فقهی #عده_طلاق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا . 📚 یتیم در اسلام؛ 🔸یَتیم در اصطلاح فقهی به کسی گفته می‌شود که پدرش را قبل از بلوغ از دست داده است. قرآن و روایات بارها بر احترام، رسیدگی و سرپرستی یتیمان تأکید کرده‌اند. از حرمت خوردن مال یتیم تا اهمیت حضانت، همه نشان از مسئولیتی دارد که جامعه در قبال آن‌ها بر عهده دارد. 🔹امام علی(ع) فرمودند: «خدا را خدا را دربارهٔ یتیمان، آنان را گاهی سیر و گاهی گرسنه مگذارید، مباد که در کنار شما تباه شوند». اما چگونه می‌توانیم نقشی در حمایت از یتیمان ایفا کنیم؟ 🔸برای یتیم احکام شرعی وجود دارد؛ از جمله: محجور بودن، ولایت با جد پدری، حق حضانت با مادر، حرمت زدن ظالمانه یتیم، حفظ و امانتداری اموال یتیم و تصرف در آن به بهترین وجه، گناه کبیره بودن خوردن مال یتیم، جایز نبودن تجارت و قرض با مال یتیم بدون رعایت مصلحت او، تحویل اموال یتیم پس از بلوغ و رشد، سهم بردن سادات یتیم از خمس. یتیم پس از بلوغ یا رشد، از یتیمی و احکام آن خارج می‌شود 📚مطالعه بیشتر👈 🌐 wikishia #فقهی #یتیم •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا . 🔸یوم‌الشک روزی میان شعبان و رمضان 🔹 یوم‌الشک به روزی از ماه قمری گفته می‌شود که به دلیل عدم رؤیت هلال، مشخص نیست آخرین روز ماه قبلی است یا نخستین روز ماه بعدی. این اصطلاح معمولاً برای روز مشکوک میان پایان ماه شعبان و آغاز ماه رمضان به کار می‌رود. 🔹 در فقه، یوم‌الشک احکام خاصی دارد. طبق قاعده استصحاب، این روز جزو ماه شعبان محسوب می‌شود و روزه گرفتن در آن واجب نیست، اما می‌توان آن را به نیت روزه مستحبی یا قضا گرفت. اگر کسی در این روز با نیت روزه ماه رمضان روزه بگیرد، روزه‌اش حرام خواهد بود. 📚 اگر کسی در یوم‌الشک روزه نگیرد مشخص شود که آن روز اول ماه رمضان بوده است، چه تکلیفی دارد؟ 👇 🌐 WikiShia #یوم_الشک #فقهی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا . 🍀تلسکوپ در برابر چشم عادی: چالش فقهی رویت هلال در عصر تکنولوژی 🌙رویت هلال ماه یکی از مسائل مهم در تعیین ماه‌های قمری، به ویژه ماه مبارک رمضان، است. این مسئله همواره مورد توجه علمای دین بوده و با پیشرفت علم و تکنولوژی، سوالاتی درباره استفاده از ابزارهای علمی مانند تلسکوپ برای رویت هلال مطرح شده است. ◻️نودمین عصرانه علمی حوزه علمیه امام کاظم (ع) به موضوع «بررسی فقهی رویت هلال با چشم مسلح» اختصاص داشت. در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدطاهر غفاری و حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله شعبانی، به بررسی فقهی مسئله رویت هلال با استفاده از ابزارهای علمی مانند تلسکوپ پرداختند. در این نشست دو دیدگاه اصلی موافقان و مخالفان رویت هلال با چشم مسلح مطرح شد و هر دو طرف به ادله شرعی و روایات استناد کردند، اما در نحوه تفسیر این ادله اختلاف نظر داشتند. 👈 بیشتر بخوانید: http://ijtihadnet.ir/?p=77447 #فقهی #رؤیت_هلال ماه #رمضان #ماه_رمضان •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا . 🍀نجش چیست؟ آیت الله سید احمد #مددی (حفظه‌الله تعالی): 🔹 «نَجْش» حرام و نوعی دروغ هم هست. «نَجْش» را اجمالا این طور تفسیر کرده‌اند که مثلاً کسی بخواهد مثلا کتابی را بخرد و کسی بیاید بگوید من کتاب را به فلان قیمتِ بالا میخرم تا قیمت کتاب بالا برود. به اصطلاح امروزی شاید بشود همان «مزایدهٔ صوری». 🔸 الآن بازارهایی که حراجی هستند از این افراد اجیر می‌کنند، برای بالا بردنِ قیمت از این افراد استفاده می‌کنند که قیمت را بالا ببرد. 🔹 خود این عنوانِ «نَجْش» بنفسه نهی دارد و عنوان عام خدیعه و مکر و نیرنگ و... را هم دارد. 🔸 مرحوم شیخ انصاری گفته‌اند که «نجش» حرام است و تمسّک به دو نبوی کرده‌اند که منجبِر به عمل اصحاب است. مرحوم شیخ این دو روایت نبوی را قبول کرده‌اند ولی با انجبار. #فقهی #نجش •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘مضاربه؛ شراکت در سود با سرمایه دیگری 🔹 مُضاربه یا قِراض، قراردادی که در آن، کسی با سرمایه دیگری تجارت می‌کند. سود معامله به مقدار درصدی که هنگام قرارداد معین شده میان طرفین تقسیم می‌گردد. بر خلاف قرض که در آن سود متعلق به یک طرف است. 🔹 ضرورت معامله مضاربه‌ای: نیاز،‌ جامعه را به این معامله وادار می‌کند، زیرا سرمایه فقط با گردش زیاد می‌شود و این گونه نیست که هر کسی که ثروتی داشته باشد قدرت تجارت هم داشته باشد یا هر کسی که استعداد تجارت دارد ثروت هم داشته باشد. نظر اکثر فقهای شیعه این است که مضاربه معامله‌ای است مستقل و بخشی از سایر معامله‌ها مانند وکالت و شرکت نیست. هر چند در برخی احکام مشترک هستند. 📚احکام مضاربه 👈 🌐 WikiShia #مضاربه #فقهی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا . 💠 آیا مجتهد باید در مقدّمات اجتهاد (علم لغت و...) هم صاحب نظر و مجتهد باشد؟ 🔹 در این مسأله سه مسلک وجود دارد: 1️⃣ مجتهد باید در تمام مبادی هم مجتهد باشد، البته بعضی مسائل از واضحات و ضروریات هستند، اما آنجایی که اختلاف ایجاد می‌شود باید #مجتهد بود. 2️⃣ نظر دیگر که به آن «اجتهاد متوسط» می‌گویند، این است که مجتهد می‌تواند در تمام مبادی حتی علم اصول #تقلید کند. 3️⃣ تقلید در مبادی برای خود مجتهد مشکلی ندارد و فتوایی که از این راه به دست می‌آید در حق خودش حجّت است، اما دیگران نمی‌توانند در این فتوا از او تقلید کنند. مرحوم آیت‌الله #خویی (ره) در حاشیه عروه این نظر را پذیرفته‌اند. 📚 درس خارج فقه 1397 #فقهی #تقلید #مجتهد #اجتهادمتوسط •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا استاد شب زنده دار: «در حوزه باید کتب حدیثی مثل وسایل الشیعه رو خواند تا از آن فقه بیرون آید نه اینکه اول اصول فقه خواند تا فرمول به دست آید و بعد سراغ حدیث رفت» 🔻مصاحبه با آیت‌اللّٰه #شب_زنده_دار ☘اهمیت حدیث و فقه روایی در حوزه های علمیه👆 🔸این یک نقصی است در حوزه! 🔸بعضی طلبه ها اصلا وسائل الشیعه رو هم نمی شناسند! 🔸برخی طلبه ها حتی نمی دانند که "محمد بن حسن " کیست؟! 🔸ورود به فقه از منظر روایات 🔸به نظر من (استاد شب زنده دار)اصلا باید #وسائل_الشیعه تدریس شود. #فقهی #فقه_روایی #وسائل_الشیعه #حدیث_خوانی #اهمیت_توجه_به_حدیث •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔰حدیث اعتلا 🔹 حدیث اعتلا روایتی از پیامبر اسلام(ص) که به برتری دین اسلام بر دیگر ادیان و عدم تسلط کافر بر مسلمان اشاره دارد. برخی فقیهان ضعف سندی حدیث اعتلا را با وجود شهرت عملی و اطمینان به صدور، قابل جبران دیده‌ و آن را مورد استناد قرار داده‌اند. 🔹 عده‌ای، ارتباط حدیث اعتلا با نفی تسلّط کافر بر مسلمان را رد کرده‌ و معتقدند این روایت مختص به اعتلای دین اسلام بر دیگر ادیان است؛ ولی با توجه به تشکیل شدن دین اسلام از مجموعه احکام و قوانین، هرگاه گفته شود اسلام علو و برتری دارد منظور آن است که خدا احکام را به گونه‌ای تشریع کرده است که در تمامی آن‌ها، کافر هیچ‌گونه تسلّطی بر مسلمان ندارد. برای تأیید مضمون حدیث به آیه نفی سبیل استناد شده است. 📚بررسی دیدگاه‌ها و ابعاد فقهی و اعتقادی حدیث اعتلا را در مقاله زیر بخوانید: 🌐 WikiShia #حدیث_اعتلا #فقهی #کافر #مسلمان #اسلام •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135