🔰بازوبند شیردال🔰 بازوبند طلایی شیردال یکی از آثار باستانی متعلق به دوران هخامنشیان است. این بازوبند مزین به دو جانور اساطیری شیردال است که که به صورت متقارن رویاروی یکدیگر ایستاده‌اند. بازوبند طلایی شیردال هخامنشی دارای سنگ‌ها و نگین‌های گرانبها بوده‌است که از آن کنده شده‌اند. این بازوبند یکی از صدها اثر باستانی بازمانده از گنجینه‌ی آمودریا ‌است. گنجینه‌ی آمودریا مجموعه‌ای دارای ۱۷۰ تکه طلا و نقره و ۲۰۰ سکه متعلق به زمان هخامنشیان است که در جنوب‌غربی کشور تاجیکستان یافت شده‌است. این گنجینه هم‌اکنون در موزهٔ ویکتوریا و آلبرت و موزهٔ بریتانیا نگهداری می‌شود. قدمت این آثار سده پنجم و چهارم پیش از میلاد می‌رسد؛ زمانی که پادشاهی نیرومندِ هخامنشی پرچمِ خود را بر سرزمین‌هایی از دره‌ی سند تا رودِ نیل برافراشته بود. گنجینه در کناره رودخانه‌ی جیحون یا آموی‌دریا (Oxus River) در سرزمین کنونی تاجیکستان و به احتمال زیاد از تپه باستانی تخت کواد (قباد) که گذرگاهی در ساحلِ شمالی رود است، بین سال‌های ۱۸۷۷ و ۱۸۸۰ میلادی در کاوش‌های غیرعلمی به‌دست آمده است. حساب می‌آید. عقاب و شیر هرکدام دارای نیروی سحرآمیز و فرمانروای قلمرو خویشتن بودند. هنگامی که درهم آمیخته می‌شدند برای نیایشگاه‌ها به نگاهباني شکست‌ناپذیر بدل می‌شدند. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰تندیس ناپیرآسو🔰 ملکه ناپیرآسو همسر اونتاش ناپیریشا پادشاه عیلام است. قدمت اثر به ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد. این تندیس که با لایه‌ای از مس و طلا روی قالب برنزی ساخته شده، حدود ۱۳۰ سانتی‌متر ارتفاع و ۱۷۵۰ کیلوگرم وزن دارد. دکتر پی یر آمیه، متخصص تمدن عیلامی در موزه لوور درباره این مجسمه چنین گفته است: "این تندیس نه تنها اثری هنری بلکه نقطه اوجی در هنر ریخته گری مفرغ است که حضور صنعتگرانی فوق العاده ماهر و چیره دست را در سرزمین عیلام نشان می دهد. این مجسمه بزرگ‌ترین اثر فلزی متعلق به شرقِ باستان است که حتی در مصر، بابل و آناتولی هم نظیر آن دیده نشده است." روی دامن حاشیه‌دار این مجسمه، نام ملکه و خدایان بزرگ شوش، اینشوشیناک به خطِ میخی عیلامی حک شده‌است. در دستِ چپ ملکه انگشتری وجود دارد که احتمالاً حلقه عروسی او می‌باشد. به گفته برخی از باستان شناسان، این حلقه، نخستین حلقه‌ی ازدواج در جهان میباشد که متعلق به عیلامیان باستان است. تندیس ناپیرآسو در موزه لوور نگهداری می‌شود. این تندیس توسط ژاکوب دو مورگان، باستان‌شناس فرانسوی، در سال ۱۹۰۳ کشف گردید. بر حاشیه دامن این تندیس و از زبان ملکه چنین آمده‌است: "من ناپیرآسو همسر اونتاش ناپیریشا هستم. هر کس که بخواهد مجسمه‌ی مرا تصرف کند، هر کس که بخواهد آن را درهم بشکند، هر کس که این سنگ‌نوشته را خراب کند یا نامِ مرا پاک کند، باشد که مورد غضبِ خدایان اینشوشیناک، نپ ایریشا و کیریریشا قرار گیرد و نام و نسلش از میان برداشته شود." #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰آسیاب گَبری🔰 آسیاب گَبری یکی از آثار باستانی جنوب شهر خرم‌آباد است. این بنا درمحله قاضی آباد خیابان اول خرم‌آباد واقع شده و احتمالاً در شهر باستانی شاپورخواست کاربرد عمومی داشته است.آسیاب گبری دارای ساختمانی مکعب مستطیل شکل است که طول آن ۲۶ متر و عرض آن ۶ متر و ارتفاع آن ۱۱/۵ متر است.ساختمان آسیاب را با استفاده از سنگهای تیشه خورده و قلوه سنگ همراه با ملات ساروج ساخته شده و تاریخ ساخت آن مربوط به دوره ساسانیان است. این اثر تا دوره قاجار مورد استفاده مردم قرار گرفته است. آسیاب گبری به شماره ۳۶۳۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰تندیسِ نقره‌ای گاوِ نشسته🔰 اثرِ باستانی بی‌نهایت زیبا، متعلق به دوران نخستِ عیلامی از تمدنِ کهنِ ایران است. قدمتِ این تندیسِ زیبا ۲۹۰۰ تا ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد (حدود ۵۰۰۰ سال پیش) است. سر و دستانِ این موجودِ انتزاعی، گاو است و تنِ آن انسان می‌باشد. تندیس نقره‌ای گاوِ نشسته در جنوبِ غربِ ایران کشف شده‌است. این تندیس ۱۶٫۳ سانتی‌متر ارتفاع دارد. مجسمه نقره‌ای لباسِ مخصوصی را بر تن کرده که دارای الگوی پله-پله بسیار زیبایی است و به شکلی راه راه آن را مزیّن کرده‌است. این موجود اسطوره‌ای در حال گرفتن یک جام با دهانه‌ی آبریز است. تندیس نقره‌ای گاو نشسته در موزه متروپولیتنِ نیویورک نگهداری می‌شود. این تندیسِ حیرت انگیز، با لباسِ طرح پلکانی و جامی که در دست دارد، آمیختگی جالبی از ویژگی‌های انسان و حیوان را در اسطوره‌های ایرانِ باستان نمایش می‌دهد. این گونه نمایشِ ترکیبی حیوان در نقش انسان در دوره‌ی نخستِ عیلامی معمول بوده و احتمالاً نشان نوعی قدرت فرا طبیعی بوده که از طرفِ خدایان به پادشاهان اعطا می‌شده‌است. همچنین جنسِ نقره‌ای این مجسمه‌ی معروف که در عصرِ مس ساخته شده، علاوه بر هنرمندی ستایش برانگیزِ سازندگان آن، بیانگر پیشگامی تمدنِ عیلامِ ایران باستان در فناوری استخراج و ذوب فلزاتِ گرانبها است. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰میدان امیرچقماق🔰 نام میدانی در شهر یزد است. مجموعه امیرچقماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب‌انبار است که قدمت‌شان به دوره تیموریان می‌رسد. تکیه امیر چقماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیرچقماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیرچقماق، یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می‌شود. امیرجلال‌الدین چقماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده ۸ خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعه‌ای متشکل از تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروان‌سراها، خانقاه، قنات‌خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون همسرش (معروف به ستی فاطمه) که مقبره اش در ضلع شمالی ارسن امیر چقماق قرار دارد، او را یاری کرد. مرمت کاشی کاری های این بنای تاریخی به عهده استاد محمد علی فلاحتی مروست بوده که متأسفانه هیچ نام و نشانی از این معمار برجسته در این بنای عظیم وجود ندارد. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰نقش رستم🔰 مجموعه‌ای باستانی در زنگی‌آباد واقع در شمال شهرستان مرودشت استان فارس ایران است که در فاصلهٔ ۶ کیلومتری از تخت جمشید قرار دارد. این محوطهٔ باستانی یادمان‌هایی از ایلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده‌است و از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۲۵ میلادی همواره مورد توجه بوده‌است زیرا آرامگاه چهار تن از شاهنشاهان هخامنشی، نقش برجسته‌های پرشماری از وقایع مهم دوران ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و نقش‌برجستهٔ ویران شده‌ای از دوران ایلامیان در این مکان قرار دارند و در دورهٔ ساسانی، محوطهٔ نقش رستم از نظر دینی و ملی نیز اهمیت بسیار داشته‌است. در گذشته، نام این مکان سه‌گنبدان یا دوگنبدان بوده‌است که در میان مردم منطقه، به نام‌های کوه حاجی‌آباد،کوه استخر یا کوه نِفِشت نیز خوانده می‌شد و احتمالاً نام نقش رستم پس از آنکه ایرانیان میان رستم، پهلوان شاهنامه و سنگ نگاره‌های شاهان ساسانی ارتباط برقرار کردند به این مکان داده شد.کهن‌ترین نقش موجود در نقش رستم مربوط به دورهٔ ایلام است که نقش دو ایزد و ایزدبانو و شاه و ملکه را به تصویر کشیده بود اما سپس در دورهٔ ساسانی، بهرام دوم بخش‌هایی از آن را پاک کرد و نقش خود و درباریانش را به جای آن تراشید. بر سه گوشهٔ این بنا دو کتیبه از شاپور یکم و کرتیر نوشته شده‌است که از نظر تاریخی ارزش بسیاری دارند. چهار آرامگاه دخمه‌ای در سینهٔ کوه رحمت کنده شده‌اند که متعلق به داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم هستند که همهٔ آن‌ها از ویژگی‌های یکسانی برخوردارند. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰فلزنگاره نیایش آفتاب🔰 یا تابلو مراسم نیایش راهبه‌های آفتاب از اشیای کشف شده دوران ایلام میانه می‌باشد و قدمت آن به ۱۱۵۰-۱۱۲۰ پیش از میلاد بر می‌گردد. در سال‌های ۱۹۰۴ - ۱۹۰۵ میلادی این قطعه توسط ژاک دو مورگان در خرابه‌های معبد شوش کشف گردید. بر روی این تابلو، کتیبه‌ای با این مضمون حک شده‌است: من شیلهاک اینشوشیناک پسر شوتروک ناهونته پادشاه شوش و انشان و خدمتگزار خدای اینشوشیناک این تابلو را ساختم. این تابلو نمونه یک مراسم مذهبی را نمایش می‌دهد. در میانه تابلو، دو مرد به حالت نیمه نشسته قرار دارند. در اطراف آنها، اسباب و ادوات مذهبی مثل ظروفی برای نوشیدن، احتمالاً نان برای پذیرایی، ستون‌های سنگ، معبد و چوب مقدس قرار گرفته‌است. در دوره عیلام میانه که بین سده ۱۲ تا ۱۵ پیش از میلاد بود، استادکاران با بدست آوردن شیوه‌ها و روش‌های جدید ذوب فلزات، نسل جدیدی از لوح‌ها، تابلوهای فلزی، تندیس‌ها و آثار برجسته کاری را خلق کردند. این تابلو در موزه لوور نگهداری می‌شود. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰کاخ آپادانا 🔰 یا کاخ بار داریوش و خشایارشا یکی از کاخ‌های اندرونی تخت‌جمشید است. این کاخ مشتمل است بر یک تالار چهارگوش مرکزی با ۳۶ستون و سه ایوان، در جهت‌های شمال، شرق و غرب (هر یک با ۱۲ ستون) و چهار برج در چهار گوشه بیرونی تالار و یک رشته اتاق نگهبانی که در جنوب آن قرار دارند. بنای کاخ آپادانا به دست داریوش بزرگ آغاز شد و در زمان خشایارشا تکمیل گردید. سطح این کاخ به حدود سه متر از کف حیاط آپادانا و کف دروازه همه کشورها بلندتر ساخته شده‌است. کاخ آپادانای تخت‌جمشید در بیشتر قسمت‌ها متکی بر سنگ تنه کوه‌است. برای رفتن به درون این کاخ دو پلکان دو طرفی، یکی در سمت شمال چسبیده به ایوان شمالی و یکی در سمت مشرق و متصل به ایوان شرقی درست کرده‌اند. دیوارهای این پلکان‌ها و پیش بست‌شان مزین به نقوش و کتیبه‌های باشکوهی است. از ۷۲ ستونی که روزی سقف آپادانا و ایوان‌هایش را برپا می‌داشته‌اند، امروز تنها ۱۴ عدد برپا است که یکی از آن‌ها (در شمال شرقی ایوان شرق) بازسازی شده‌است. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰ارابه طلایی چهار اسب🔰 از آثار باستانی دوره هخامنشیان است که در گنجینه آمودریا یافت شده‌است. این ارابه متعلق به ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال پیش از میلاد است. این اثر دارای ارابه‌ای چهار اسب است که دو نفر با لباس هخامنشی‌ها بر آن سوار هستند، این اثر هم‌اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. برای این ارابه و سایر آثار گنجینه جیحون تاریخ سده پنجم و چهارم پ.م پیشنهاد شده است، زمانی که پادشاهی نیرومند هخامنشی پرچم خود را بر سرزمین‌هایی از دره سند تا رود نیل برافراشته بود. گنجینه در کناره رودخانه جیحون یا آموی‌دریا (Oxus River) در سرزمین کنونی تاجیکستان و به احتمال زیاد از تپه باستانی تخت کواد (قباد) که گذرگاهی در ساحل شمالی رود است بین سال‌های ۱۸۷۷ و ۱۸۸۰ م. در کاوش‌های غیرعلمی به‌دست آمده است. ممکن است شمار بسیاری از آثار پراکنده یا حتی ذوب شده باشند. احتمالا آثار به نیایشگاهی از دوره هخامنشی تعلق داشته‌اند و توسط مردمان منطقه به‌عنوان هدیه یا نذر در آن مکان نهاده شده‌اند. این مجموعه نخستین بار در موزه بریتانیا در سال ۱۹۰۰ م. در سالن زیورهای طلایی به‌نمایش نهاده شد. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰جام نقره‌ای زن عیلامی🔰 جام نقره‌ای زن عیلامی یا ایزدبانوی عیلامی که با نام "جام سیمین مرودشت" شناخته شده است، از آثار باستانی دوره عیلام است که قدمت آن به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد در سده‌های پایانی هزاره سوم (دوره عیلامی کهن) بر می‌گردد. لباس زیبای این بانوی عیلامی نشان از تمدنی پیشرفته و غنی دارد. بر بالای این جام نوشته‌ای به صورت نوار باریکی از خط عیلامی حکاکی شده‌است. جام نقره‌ای زن عیلامی در یک و نیم کیلومتری شمال غربی صفحه تخت جمشید در شهرستان مرودشت، استان فارس در حال کندن قناتی کشف شده و این دست ساخته زیبا امروزه در موزه ایران باستان تهران نگهداری می‌شود. در کتاب سیری در هنر ایران (اثر آرتور پوپ) در توصیفِ این اثر ارزشمند چنین آمده است: این جام نقره‌ای که از اواسط هزاره‌ی سوم پیش از میلاد [۴۵۰۰ سال پیش از این] در مرودشت مدفون بوده، در همان حال که کهن ترین ظرف نقره‌ی ایرانی است، سرنمونه‌ای از ظرف‌های نقره‌ی گنجینه کَلماکَرّه نیز تواند بود. پروفسور والتر هینس، زن ایستاده را ایزدبانو نارونده (ایزدبانوی پیروزی عیلام) و زنِ نشسته را «پریستاری [آئینی] به نام کوری ناهیتی» دانسته و خوانش کتیبه‌ی خطِ عیلامی کهن را بدین صورت پیشنهاد کرده است: «کمک کن، ایزدبانو، کمک کن! نثارگرِ نوشاک برای مقامِ خدایی، کوری ناهیتی هستم من. با دادنِ پاداش و برکت، تو ربانی ایزدبانو، خود را بنمای! معبدیان آهنگِ کُرنشِ ماندگار دارند! کمک کن! منبعِ نثارگرِ نزدیکی آسمان، قداست بخش، تو برای او در مقام یک برگزیده، روزبه‌روز» #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰قالی پازیریک🔰 قدیمی‌ترین فرش جهان است که در سال‌های ۱۳۲۶ تا ۱۳۲۸ خورشیدی (۱۹۴۹–۱۹۴۷) توسط سرگی رودنکو، باستان‌شناس روسی در درهٔ پازیریک واقع در ابتدای رشته‌کوه‌های آلتای در محدودهٔ کشور روسیه، در کنار اشیاء باستانی مشهوری مانند گلدان چوبی، مومیایی دوید و نقش اسب سواری به همراه آثاری دیگر در گور یخ‌زدهٔ یکی از فرمانروایان سکایی کشف شد. قالی پازیریک یک قالی پشمی با رنگ‌های زنده‌است. سرگی رودنکو کاشف این قالیچه، پس از بررسی ساختار فرش و نگاره‌های آن متوجهٔ شباهت زیاد نقش‌مایه‌های این فرش با نقش برجسته‌های تخت جمشید شد؛ «تخت جمشید را به یاد می‌آورد.» بیشتر پژوهشگران این قالی را از دست‌بافت‌های زمان هخامنشیان می‌دانند. اما همچنان دربارهٔ تاریخچهٔ حقیقی این فرش نظریه‌های متفاوتی ارائه شده‌است. مردمان فرهنگ پازیریک عشایر اسب سوار استپ بودند و برخی ممکن است از طریق بازرگانی اسب با تجار در ایران، هند و چین ثروت زیادی به دست آورده باشند. این ثروت ها در مجموعه وسیعی از یافته‌های مقبره‌های پازیریک مشهود است که شامل نمونه‌های کمیاب بسیاری مانند آویزهای نمدی، ابریشم چینی، اسب‌های تزئین شده با تزئینات استادانه و سایر ابزار ها است.این یافته‌ها زمانی که آب به داخل مقبره‌ها در دوران باستان نفوذ کرد و یخ زد و وسایل دفن را در یخ محصور کرد، حفظ شدند که تا زمان حفاری‌شان در یخ‌های همیشه منجمد باقی ماندند. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir

🔰مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر) 🔰 مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر) مربوط به سدهٔ ۷ است و در بافت تاریخی محله‌ی فهادان در شهر یزد واقع شده است زندان اسکندر در حقیقت مدرسه‌ای با حدود ۱۰ قرن قدمت است. این بنا در سال ۶۳۱ هجری قمری توسط عارف معروف ضیاءالدین حسین رضی بنا گردید و در سال ۷۰۵ ه‍.ق توسط پسرانش مجدالدین حسن و شرف‌الدین علی تکمیل گردید. در مورد این بنا روایت‌هایی مطرح می‌باشد که قدمت ساخت آن را به زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران نسبت می‌دهد که از این بنا به عنوان زندان استفاده می‌گردیده که بعدها تغییر کاربری داده و به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار گرفته‌است. این مدرسه در چهار مرحله ساخته شده‌است. نخست گنبد خانهٔ کهن آن هم‌زمان با حمله مغولان، برای آرامگاه ساخته شده و مدرسه هم نبوده‌است و دویست سال پس از آن در اوایل سده دهم، نوهٔ سازندهٔ نخست گنبد، در کنار آن، این مدرسه را می‌سازد و آن را مدرس این مدرسه می‌کند و درگاه آن را هم به مدرسه باز می‌کند. این‌جا هم‌خانه مدرس داشته که بخش اندکی از آن پیداست. جامع مفیدی قدیمی ترین کتابی است که در آن نامی از بنای زندان اسکندر آورده شده که طبق آن، در دوره صفویه، بنایی با عنوان زندان اسکندر در محله شهرستان و نزدیکی مسجد چهل محراب، مشهور بوده است. مؤلفان تاریخ های یزد در قرن های ۹، ۱۱ و ۱۴ ه.ق، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از بنای زندان اسکندر یاد کرده اند. #کهن_دیار 📱@qomcentrallib 📱@teenagerroom 🌐samanpl.ir 🔊 @qomplir