📚#معرفی_کتاب
🌐مقدمات مشروطه خواهی
(آشنایی ایرانیان با مفاهیم حقوقی در عصر قاجار)
✍️نویسنده : دکتر فردین مرادخانی
عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان
📝يكي از جنبه هاي مهم نظريه مشروطيت، جنبه حقوقي آن است. مشروطيت محدود كردن قدرت است و محدود كردن قدرت و قانون مدار كردن آن بيش از هر چيز خود را در دانش حقوق نشان مي دهد. از اين رو تا زماني كه رويكردهاي حقوقي در تحليل نظريه مشروطيت ايران وارد نشود اين نظريه ناقص خواهد بود.
در اين كتاب برخي از مفاهيم و نهادهاي حقوقي (نزاع سلطنت و حكومت، پارلمان و كابينه، قانون اساسي و عدليه) در دوره مقدمات مشروطه خواهي بررسي شده اند.
دوره مقدمات مشروطه خواهي از دارالسلطنه تبريز تا عصر ناصري عصر آشنايي و تأملات نظري اوليه و تلاشهاي عملي نخستين در خصوص مفاهيم حقوقي است و آشنايي دقيقتر و تكوين اين مفاهيم در دوره هاي بعد رخ داد.
اين دوره، دوره اي كليدي براي فهم دوران جديد ايران و نظريه مشروطيت در ايران است.
آنچه براي نويسنده مهم بوده است تحول اين مفاهيم از منظر دانش حقوق و نظريه مشروطيت است.
حقوق عمومی دانشگاه قم
1 May 2020, world Labour day
۱ مِی ۲۰۲۰ مصادف با ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹؛ روز جهانی کارگر گرامی باد
تصویر نخست: کارگران در مسیر خانهشان؛ ادوارد مونک؛ ۱۹۱۳
تصویر دوم: استراحت از کار؛ ونسان ونگوگ؛ ۱۸۹۰
تصویر سوم:کودک نخریس در کارخانه کتان؛ لویی هاین؛ ۱۹۰۸
تصویر چهارم: انبار کتان در لارِن؛ ماکس لیبرمن؛ ۱۸۸۷
هدایت شده از KHAMENEI.IR
پیام رهبر انقلاب اسلامی به مناسبت روز معلم:
کار بزرگ معلمان آموزش شکوفاسازی استعدادها برای ارزشهای متعالی است
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی با تبریک روز معلم به همه معلمان در مدارس، دانشگاهها و حوزههای علمیه، کار بزرگ و جهاد معلمان را آموزش شکوفاسازی استعدادهای کودکان و نوجوانان در مسیر ارزشهای اسلامی و انقلابی با هدف ایجاد یک جامعه دینی عادلانه و آرمانخواه دانستند و خاطرنشان کردند: نسل جوانی که در این مسیر پرورش مییابد ثروتی آنچنان انبوه است که هیچ پدیده ارزشمند دیگری با آن برابری نمیکند.
متن پیام حضرت آیت الله خامنهای به این شرح است:
بسمه تعالی
روز معلم را به همهی معلمان عزیز که در مدارس و دانشگاهها و حوزههای علمیه به پرورش اندیشه و دانش کودکان و جوانان کشور میپردازند تبریک میگویم.
این سخن امام خمینی که معلمی را شغل انبیا دانستند، یک شعار تبلیغاتی نبود، سخن قرآن بود که فرموده است: ویزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحمکة... تزکیه و تعلیم و کتاب و حکمت الهی چهار واژهی کلیدی در دعوت اسلام و همه پیامبران است. واژه کلیدی دیگر قیام به قسط است. در مدرسه نبوّتها، نسلهای بشر با کتاب و حکمت، آموزش وپرورش مییابندو آنگاه زندگی عدالتمحور بنا میکنند و جوامع بشری بدین ترتیب به هدفهای آفرینش انسان نزدیک میشوند.
نظام اسلامی با همین هدف یعنی شکلگیری یک جامعهی دینی عادلانه و آرمانخواه پدید آمد، و طبیعی است که نظام آموزشی کشور نیز نمیتواند هدفی جز هدف کلّی نظام داشته باشد.
کودک و نوجوان و جوان در کشور اسلامی میآموزد که استعداد و توان بالقوهی خود را برای ارزشهای متعالی ملی یعنی ارزشهای اسلامی و انقلابی شکوفا کند و بهکار گیرد.
این آموزش حیاتی و سازوکار تحقق آن، همان کار بزرگ و جهاد مبارکی است که معلمان عهدهدار آن شدهاند.
اسلام ما را به علم نافع فرا میخواند، علم نافع از سوئی جوان ایرانی را به ابزارهای لازم برای پیشرفت و اعتلای کشور و ملتش مجهز میسازد، و از سوئی به او هویت میبخشد و او را از وزانت و اعتبار روحی و معنوی و اعتماد به نفس برخوردار میکند.
نسل جوانی که در این مسیر، صیرورت و پرورش می یابد، ثروتی آنچنان انبوه و ذخیرهئی آنچنان عظیم است که هیچ پدیدهی ارزشمند دیگری برای کشور با آن برابری نمیکند.
این ثروت، محصول کار و انگیزهی معلمان در مدارس و دانشگاهها و حوزههای علمیه است. رحمت و فضل خدا بر دستهای پرکار و دلهای پر انگیزهی آنان باد.
نسل جوان ما بحمدالله الگوهای درخشان و برجستهئی را هم میشناسد که در دنیای مادی امروز نظائر آنها را کمتر میتوان یافت.
از شهید چمران و شهید آوینی تا شهدای هستهئی و تا شهید سلیمانی و تا شهید بزرگوار مطهری که در دههی سی از عمر خود در حوزهی قم و دانشگاه تهران درخشید و در دههی پنجاه با بال شهادت به ملکوت اعلی پرکشید.
درود خدا بر شهیدان و سپاس ما به معلمان و خوشامد ما نثار نسل جوان خوش عاقبت ملت ایران باد.
سیّدعلی خامنهای
۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۹
حقوق عمومی دانشگاه قم
"فردوسی و حکمرانی" دکتر مهدی هداوند فریدون فرخ فرشته نبود/ ز مشک و ز عنبر سرشته نبود به داد و د
✍تأملی در یادداشت با موضوعِ "فردوسی و حکمرانی"
آقای علی ربانی دانشجوی ارشد حقوق عمومی دانشگاه قم
چندی پیش، یکی از صاحبنظرانِ به نامِ حقوق عمومی در یادداشتی تحت عنوان فردوسی و حکمرانی مطلبی بیان داشتهاند که از حیث منطقی و حقوق اساسی، دارای جایگاه چندان والایی نمیباشد.
ایشان در این یادداشت، ملاک حکمرانی نیک را از منظر حکیم ابوالقاسم فردوسی منحصر در دو معیار " داد" و "دهش" توصیف کرده و در آخِر به این نتیجه دست یازیده که دستیابی به حکمرانی نیک، نه امری آسمانی است و نه اتوپیایی؛ بلکه صرفِ یافتن الگوهایی از حکمرانی که "داد" و "دهش" را تضمین کند، کفایت میکند تا الگویی مطلوب از حکمرانی پدید آید.
ایراد مهم منطقی که متوجه این مطلب است "مغالطهٔ تعمیم جزء به کل یا تعمیم شتاب زده" است. در حالی که جناب فردوسی ملاکهای متعددی را برای حکمرانی نیک بیان داشته اند؛ اعم از ملاکهای تئوکراتیک (دینگرایانه)، اخلاق محور و سایر مصادیق تقویت بخش حکمرانی، نویسندهٔ یادداشت تنها به ملاک داد و دهش اشاره و سایر مصادیق حکمرانی را چشم پوشی کرده اند. صدور حکم کلی از نمونهٔ محدود یا غیرمتعارف را مغالطهٔ تعمیم جزء به کل یا تعمیم شتاب زده مینامند. (۱)
همچنین این یک مسئلهٔ بدیهی است که مطلوب سازی حکمرانی مستلزم ملاحظهٔ تمامی مصادیق مطلوبساز است. چه این مصادیق برگرفته از آسمان باشد چه غیر! بنابر این، صدور حکم نافی (نه آسمان، نه اتوپیا) جالب به نظر نمیآید. از آنجایی که باب علم همواره مفتوح است و مباحث نظری در شرایط زمان و مکان دستخوش تحول، محدود سازی مسائل به الیتهای معین عمل ناصوابی است.
از بُعد مبانی حقوق اساسی نیز در این یادداشت علاوه بر تک عنصرسازی حکمرانی نیک به داد و دهش و نسبت دادن آن به حکیم فردوسی، نفی حکمرانی نیک از آسمان(تئوکراتیک) اتفاق افتاده که بر اساس الهیات سیاسی اسلام (فقه سیاسی اهلسنت و فقه الحکومهٔ شیعی) و حتی الهیات سیاسی مسیحیت (از کشیش آگوستین تا سی یس) قابل دفاع نمیباشد. این در حالی است که انتساب چنین اندیشهای به جناب فردوسی جای بسی تعجب دارد. حکیم فردوسی در شاهنامه دینداری و عمل طبق خواست یزدان را برای حاکم لازم و ضروری میداند؛ بطوری که معتقدست، در اندیشه باستان بیدینی پادشاه بر دین و مذهب رعیت تأثیر میگذاشت؛ حال چطور ممکن است آسمان را در نیکسازی حکمرانی موثر نداند! کلمهٔ دین در شاهنامه ۲۶۷ بار و کلمهٔ ایزد در اشعار شاهنامه ۶۲ بار تکرار شده که نشانگر اهمیت مسائل مذهبی درنظر فردوسی میباشد. مقبولیت و مشروعیت یک حکومت از دیدگاه حکیم، به موحد بودن او بستگی دارد. حاکم به مقداری مطاع است که خود مطیع باشد. اگر او از حکیم علی الاطلاق و قادر متعال اطاعت نکند، سزاوار و لایق اطاعت نخواهد بود. در ماجرای پاسخ نامهٔ سیاوش از کاووس، فردوسی چنین میگوید:
همی سر ز یزدان نباید کشید
فراوان نکوهش بباید شنید(۲)
در اصول ۱، ۲، ۱۲ و بطور ویژه اصل ۵۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز صراحتاً جنبهٔ تئوکراتیک و الهی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران مورد اشاره قرار گرفته است.
ارائهٔ تنها عامل نیکسازی حکمرانی تحت عنوان داد و دهش نیز از جهت نگرش افراطی دولت رفاه غربی قابل ملاحظه است. الگوی دولت رفاه که ریشه در برنامهٔ بیمهٔ همگانی بیسمارک (قرن۱۹میلادی) دارد و در قرن بیستم گسترش یافت، در حال حاضر بجز در معدود کشورهای اروپایی از جمله آلمان چندان قابل دفاع نمیباشد. انتصاب داد و دهش به عنوان تنها عامل نیکسازی حکمرانی به حکیم فردوسی، ریشه در گرایش به دولت رفاه غربی دارد که با ادبیات حکمرانی اسلامی چندان قابل جمع نیست؛ هرچند در حکمرانی اسلامی و مصداق بارز آن جمهوری اسلامی ایران بنابر قسمتی از مقدمهی قانون اساسی، اقتصاد به عنوان یک وسیله معرفی شده و نه هدف؛ نیز در اصل ۲۹ این قانون، مصادیق رفاهی به شکل بارز مورد شناسایی و تصریح قرار گرفتهاند. امری که مدنظر اکثریت حاضرین در مجلس مؤسسان قانون اساسی سال ۵۸شمسی بخصوص نائب رئیس مجلس، شهید دکتربهشتی (ره) قرار داشت. ایشان این موضوع را تحت عنوان برخورداری از مواهب اجتماعی برمبنای اسلام به کرات بیان فرمودهاند.
مسئلهٔ داد نیز که نگارنده به عدالت تعبیرکردهاند، سنگ بنای حکمرانی شیعی و مورد توجه مکاتب الهی است.
با توجه به مطالب فوق تعمیم دادودهش به عنوان تنها الیت حکمرانی نیک، صواب نبوده و این انتساب خلاف سایر نکات حکیمانهٔ جناب فردوسی است. همچنین تجویز نسخهٔ عدالت و رفاه به تنهایی و بدون توجه به جنبهٔ الهی و سایر روشهای حکمرانی، متناسب با فضای آرمانی، اعتقادی، حقوقی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران نمیباشد.
۱. خندان، سید علی اصغر(۱۳۸۰)، مغالطات (ویراست سوم)، تهران: بوستان کتاب انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ص ۱۶۳
۲. ناجی، محمد ( ۱۳۹۱، پاییز)، اندیشه سیاسی فردوسی، فرهنگ پژوهش، شماره۱۲، ص۹
حقوق عمومی دانشگاه قم
✍تأملی در یادداشت با موضوعِ "فردوسی و حکمرانی" آقای علی ربانی دانشجوی ارشد حقوق عمومی دانشگاه قم چ
نقدی بر متنِ "تاملی در یادداشت با موضوع فردوسی و حکمرانی"
خانم ژاله غنی
ارائه تحلیل حقوقی از متون ادبی کهن مانند شاهنامهی فردوسی، علی رغم پربار بودن آن و قابلیت فراوان این متون در معرفی به نظام حقوقی کنونی در ایران و حتی جهان از این جهت دارای محدودیت است که نمیتوان یکایک عبارات متون ادبی را به حقوق کنونی -در متن مورد نقد، حقوق اساسی- ارتباط داد؛ لذا کوشش در ارائه چنین تحلیلهایی نویسنده را در مسیری قرار خواهد داد که در نهایت نه موجب شناخت حقیقیِ متن بلکه موجب دوری از غایت اصلی متن ادبی مدنظر خواهد بود.
در متن نخست با عنوان "فردوسی و حکمرانی" مقصود از "حکمرانی آسمانی" در آنچه از شاهنامه فردوسی ارائه شده نه به معنای حکومت دینی امروزی بلکه نشات گرفته از اندیشه ایرانشهری میباشد لذا بدیهی است که نمیتوان متوقع انطباق کامل آن با حکمرانی دینی در معنای امروزی آن بود. و بر این اساس نمیتوان انتظار سخن گفتن از حکومت دینی در نتیجهگیری را داشت. استدلال صورت گرفته از سوی نویسندهی منتقد بر پایهی اختلاط مفهومی صورت گرفته از "حکمرانی آسمانی" مورد نظر در اندیشه فردوسی و "حکمرانی دینی" کنونی است که این خود به مثابه "خشت اول چون نهد معمار کج؛ تا ثریا میرود دیوار کج" میباشد.
کما اینکه "داد" در ادبیات فارسی عینا به همان مفهوم "عدالت" تعبیر میشود. لازم به ذکر است که "عدالت" به عنوان یکی از سه رکن اصلی اندیشه ایرانشهری به شمار میرود که مورد پذیرش قلمفرسایان ایران کهن و ایران در اسلام میانه و تا زمان ماقبل انقلاب مشروطیت است. بر این اساس بدیهی است که نویسندهی متن "فردوسی و حکمرانی" با بیان اینکه فردوسی توصیه به داد میکند در پی انکار وجود عدالت در حکومت دینی نبوده است.
نهایت اینکه نویسنده متن نخست (فردوسی و حکمرانی) در مقام جمع نکات در حکمرانی مدنظر فردوسی بوده است لذا نمیتوان این انتقاد را وارد ساخت که چرا در نتیجهگیری از بحث حاضر، مساله گستردهتری به عنوان نتیجه ارائه نشده است.
در اشاره نویسنده منتقد به وجود موارد دینی در متن شاهنامه و تعمیم آن به دینی بودن حکمرانی بایستی این نکته را مورد توجه قرار داد که یکی از سه رکن اصلی و اساسی اندیشه ایرانشهری دین میباشد و بدیهی است در ارائه تحلیل از حکمرانیِ فردوسی و به کار بردن تعبیر آسمانی این نکته مورد نظر نویسنده قرار گرفته است. نکته مهمتر آنکه در تحلیل متون کهن ادبیات فارسی بایستی مورد توجه قرار گیرد که دین در هر کدام از این عبارات در چه معنا و جایگاهی به کار گرفته شده است چرا که به طور مثال گاهی دین تنها ابزار حاکم در مشروعیت بخشی به حکومت بوده که خود ناشی از تعصبات دینی مردم همعصر شاعر بوده گاهی به عنوان اعتقاد حقیقی پادشاه مورد توجه قرار میگرفته و غیره. نتیجه آنکه نمیتوان به صرف وجود عباراتی که مستقیما یا غیرمستقیم از دین سخن میگویند استدلال بر دینی بودن حکومت و یا اعتقادات مذهبی شاعر داشت.
هنگامی که نویسنده متن نخست (فردوسی و حکمرانی) بیان میکند که از حکمرانی آسمانی، حکمرانی نیک حاصل نمیآید نه ریشه در گرایش به رفاه غربی بلکه کاملا آگاهانه و با در نظر داشتن اندیشه ایرانشهری و این نکته مهم است که حکومتی که مطابق با این اندیشه، حاکمِ دارای فره ایزدی را در راس دارد نه حکومتی دینی به مفهوم واقعی آن، بلکه حکومتیست که در آن هر آنچه حاکم گوید حق است و با از دست دادن فضائل و نیکیهای خود، به آسانی میتواند فره ایزدی را از دست داده و به حاکمِ بد تبدیل شود (و این همان مطلبی است که نویسنده متن نخست در ابتدای متن خود به آن اشاره مینماید) و در نتیجه حکمرانی بد حاصل میآید که در نهایت مشخص نیست حکمرانیِ بد موجب ایجاد حاکم بد شده یا حاکمِ بد موجب به وجود آمدن حکمرانیِ بد.
🎤گفتگوی دکتر حامد نیکونهاد با خبرگزاری تسنیم در رابطه با حواشی ایجاد شده پیرامون مدرک تحصیلی سینا کمالخانی منتخب شهرستان تفرش
https://tn.ai/2254437
🔴بحران کرونا ،صدمات وارده به حقوق کار و نیاز به فداکاری همه طرف های روابط کار؛
در پی بحران کرونا برآوردها حکایت از آن دارد که 305 میلیون نفر از افراد شاغل تمام وقت کار خود را از دست داده اند
یک میلیارد و ششصد میلیون کارگر اقتصاد غیر رسمی که تقریبا نیمی از قدرت کار جهان است در این شرائط از دور خارج اند.
بسیاری از فعالان در اقتصاد غیررسمی را افراد آسیب پذیر جوامع تشکیل می دهند که تامین درآمد حداقلی برای آنان جنبه حیاتی دارد.در میان آنها افراد حاشیه نشین و زنان به ویژه زنان سرپرست خانوار با صدمات بیشتری مواجه شده اند.
در این شرائط علاوه بر لزوم سیاست گذاریهای حمایتی مناسب از سوی دولتها، خیرین و موسسات توانمند باید به کمک آیند تا آسیب های انسانی جبران شود. کارگران و کارفرمایان گفتگو برای یافتن راهکارهای مناسب مدیریت اوضاع را جدی بگیرند.
حمایت از حقوق کار در این شرائط بحرانی نیاز به فداکاری همه طرفها دارد.
(بخشهایی از گزارش جدید سازمان بین المللی کار و اعلام نظر کمیسر عالی حقوق بشر در برنامه گفتگوی دیجیتالی با سازمان بین المللی کارفرمایان)
https://bit.ly/3dacxe3
https://bit.ly/2SmtrOM