به نام خدا
➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿
◀️ #خلاصه_کرسی_خانواده_قرآنی2
💬 جلسه: نهم
🗓 تاریخ: ۹۹/۷/۲
⏺ موضوع: ویژگی‌های دوران بلوغ (قسمت اول)
➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿
♻️ مرور جلسه قبل:
در ادامه عرصه‌های تربیت فرزند، بحث تربیت فطری مطرح شد. فطرت انسان، توحیدی است. اگر بخواهیم این فطرت بارور شود و رشد کند عواملی بر آن تاثیرگذار است. راهکارهاری بارور شدن فطرت سه مورد بود: مناجات، ذکر قصه‌های انبیای الهی، بلاها.
🔰 گفته شد که تربیت عاطفی را داریم که با تربیت روانی، احساسی و با بهداشت روانی هم از آن یاد می‌شود و همه یکی است. در بحث تربیت عاطفی، تکریم فرزند و تحقیر نکردن او، محبت و توجه مهم است. در حوزه احساسات، چون تربیت احساسات و عاطفی یکی است، سه نمونه از احساسات کلیدی انسان مطرح شد: امید واقعی، شادی، محبت.
🔰 تربیت روحی هم داشتیم که چون یک بُعد بسیار مهم انسان روحانی است، دعا، قرآن، حرم رفتن، مسجد بردن و معنویات بسیار تاثیر دارد.
💟 دوران‌های سنی در قرآن:
زمانی که فرزند به دنیا می‌آید، طفل شیرخوار است. پس از آن به سن تمییز می‌رسد؛ یعنی سنی که خوب و بد را تشخیص می‌دهد و مسائل جنسی را می‌فهمد. در آیه ۳۱ سوره نور خداوند پس از بیان مساله حجاب می‌فرماید چند مورد هست که اگر زن در برابر آنها حجاب نداشت، اشکالی ندارد؛ محارم را ذکر می‌کند و یک مورد هم این است: اَو الطِّفل الَّذِینَ لَم یَظهَرُوا عَلَی عَورَاتِ النِّسَاء؛ کودکانی که به سن تمییز دادن خوب و بد نسبت به امیال جنسی نرسیده‌اند؛ یعنی تحریک جنسی نمی‌شوند؛ اما اگر کودک به سن تمییز رسید، بانوان بایستی کنترل کنند و حجاب داشته باشند.
🌕 بلوغ جنسی:
پس از آن وارد سن بلوغ جنسی می‌شویم. سن بلوغ جنسی زمانی است که فرزند ما قدرت جنسی دارد و قرآن از آن به "احتلام" یاد می‌کند. قبل از آن خداوند متعال در سوره نور، می‌فرماید: "لَم یَبلُغُ الحُلُمَ" که در مورد پدر و مادر فرموده، باید کنترل کنند و اتاق خصوصی داشته باشند. کودکانی که هنوز به سن بلوغ جنسی نرسیده‌اند، در سه موقع پیش از ورود به اتاق پدر و مادر باید اجازه بگیرند: قبل از نماز صبح، هنگام استراحت نیمروز و بعد از نماز عشاء. که در این سه موقع باید فرزند را کنترل کرد.
👈 پس در روابط خانوادگی، باید کودکی را که هنوز به سن بلوغ جنسی نرسیده، کنترل کرد که در این سه موقع ابتدا در بزند، سپس وارد اتاق پدر و مادر بشود. در آیه قبل، در سن تمییز فرموده بود زنان، باید کنترل کنند؛ اما در این جا که فرزند از سن تمییز گذشته و نزدیک سن بلوغ جنسی است، می‌فرماید، فرزندان هستند که باید کنترل کنند.
🔵 بلوغ کار:
یکی دیگر از سنین بلوغ که در قرآن مطرح شده است، سن بلوغ کار است: فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعی؛ زمانی که حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) به بلوغ کار رسید، حضرت ابراهیم با اسماعیل (علیهماالسلام) شروع کرد به صحبت کردن: من در عالم خواب دیدم که سر تو را می‌بُرّم، فَانظُر مَاذَا تَرَی؛ بگو نظر خودت چیست؟ حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) فرمود: افعَل مَا تُومَر؛ کاری که خدا به تو دستور فرموده، انجام بده.
📖 روانشناسان می‌گویند، منظور از بلوغ کار، بلوغ دوره نوجوانی است. اینجا باید پدر و مادر سعی کنند فرزند را در دست‌اندازهای کاری بیندازند تا کار کند و ورزیده شود؛ زیرا بهترین دوران برای مهارت آموزی، دوران نوجوانی است.
🎾 بلوغ اَشُدّ:
یک بلوغ دیگر در قرآن کریم، بلوغ اَشُدّ است: لَمَّا بَلَغَ اَشُدَّهُ. اینکه انسان به رشد عقلی می‌رسد و خدا به او علم و حکمت می‌دهد.
🔴 بلوغ ازدواج:
قرآن می‌فرماید: و ابتَلُوا الیَتَامَی حَتَّی اِذَا بَلَغُوا النِّکَاح؛ یتیمان را آزمایش کنید تا به سن نکاح برسند، اگر رشد پیدا کرده بودند، به آنها مال بدهید. در اینجا می‌فرماید، بلوغ ازدواج با بلوغ اقصادی با سن رشد، هر سه با هم یکی است. یعنی زمانیکه فرزند به سن بلوغ ازدواج رسید و رشد پیدا کرد، می‌تواند مدیریت اقتصادی هم داشته باشد. بلوغ اقتصادی، بلوغ ازدواج و بلوغ رشد با همدیگر، یکی است.
📝 نکته:
بلوغ جنسی قبل از بلوغ ازدواج است. سن ازدواج، رشد است. سن رشد، زمان مدیریت اقتصادی فرزند است.
🔮سن تکلیف:
سن تکلیف، در دختران، ۹ سالگی و در پسران، ۱۵ سالگی است و زمانی است که باید دین را به فرزندان یاد داد. آموزش دین، قاعده و قانون دارد که چه چیزهایی را باید به فرزند آموخت.
نحوه تعامل ما در سن بلوغ این است که باید فرزند را از نظر شرعی کنترل کرد. در سوره لقمان، گام‌های برخورد با فرزند را یاد می‌کند که چگونه با فرزند کار کنیم و چه چیزهایی را به او یاد بدهیم.
ادامه دارد ... ⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
🆔@quranlive
➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿
◀️ #خلاصه_کرسی_خانواده_قرآنی2
💬 جلسه: نهم
🗓 تاریخ: ۹۹/۷/۲
⏺ موضوع: ویژگی‌های دوران بلوغ (قسمت دوم)
➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿➖➿
🔴 بلوغ کار:
دوران کار، دوران نوجوانی است. اینکه نحوه تعامل ما با نوجوان چگونه باید باشد، در داستان ابراهیم و اسماعیل (علیهماالسلام) اولین جمله‌ای که حضرت ابراهیم می‌گوید، این است که من در عالم خواب چنین دیدم، دقت کن و نظرت را بگو. اجباری وجود ندارد.
✅ نتیجه اینکه:
🌐 همیشه، نوجوان را آزاد بگذاریم تا نظر خودش را ارائه بدهد. در مسائل، اخلاقی، رفتاری، دینی، اکراه و زور جواب نمی‌دهد.
🌐 حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) فرمود: فَانظُر مَاذَا تَرَی؛ یعنی اول دقت کن، بعد نظر بده. ناپخته نظر نده. نظر دقیق و با تامل باشد. باید فرزند در دوران نوجوانی یاد بگیرد که صاحب نظر شود؛ اما با دقت، تحقیق و پژوهش حرف بزند نه اینکه فقط حرف بزند.
🌐 در اینجا حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) یک جوابی دارد: افعَل مَا تُومَر؛ آنچه به آن مامور شده‌ای انجام بده. معلوم می‌شود، حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) یقین دارد دستور پدر، حرف شخصی پدر نیست، بلکه حرف خداست.
⛔️ برخی پدر و مادرها حرف‌های سلیقه خودشان را می‌گویند. پدر و مادرهایی که ناخودآگاه در تربیت فرزند، سلیقه شخصی خودشان را اعمال می‌کنند، یا فرزندشان را مستبد و دیکتاتور بار می‌آورند یا کسی بار می‌آورند که هر که هر چه گفت، می‌گوید چشم، و قدرت اراده ندارد؛ دیکتاتور یا نوکر. ولی اگر پدر و مادر، حرف خدا را بزنند و بر توحید، تکیه کنند، فرزند می‌پذیرد و آسیب روانی هم برای او ندارد.
📝 نکته دیگر آنکه:
پدر و مادر باید در زندگی مومن و توحیدی باشند تا الگوی فرزندشان بشوند. پدر و مادر توحیدی، رفتارهایشان همه بر اساس ایمان به خداست و فرزند را به سمت خدای متعال سوق می‌دهند.
🗂 در قرآن کریم، گاهی قصه‌ها و قضایایی مطرح می‌شود و به نوع سن فرزند هم اشاره می‌کند؛ مثلا در داستان حضرت یوسف (علیه‌السلام) وقتی او را در چاه انداختند و مامور آب کاروان او را از چاه بیرون آورد، گفت: یَا بُشرَی هَذَا غُلَام؛ مژده، من یک بچه پیدا کردم. در زبان عربی، "غلام" به کسی می‌گویند که نوجوان است.
در اینجا نحوه تعامل حضرت یعقوب (علیه‌السلام) با یوسف (علیه‌السلام)؛ یعنی نحوه تعامل یک پدر با نوجوان و مدیریتی که حضرت یعقوب (علیه‌السلام) بر فرزندانش دارد، متناسب با دوران نوجوانی است.
وقتی یوسف (علیه‌السلام) خواب دید و برای پدر تعریف کرد، پدر این خواب را تعبیر کرد و اول به او هشدار داد که به برادرانت نگو، بعد هم فرمود خداوند تو را برمی‌گزیند.
🌕 پس در دوران نوجوانی:
۱. باید به استعدادهای فرزند دقت کرد. اگر گفت خواب دیدم که سوار ماه شدم بپذیریم.
۲. به فرزند توجه کنیم.
۳. رابطه عاطفی داشته باشیم (یَا بُنَیّ: دلبندم).
۴. طوری برخورد کنیم که رابطه برادری، خواهری بین تمام فرزندان، حفظ شود. همانگونه که یعقوب (علیه‌السلام) فرمود: به برادرانت خوابت را نگو و از لفظ "برادر" استفاده کرد.
۵. بعد از اینکه فرزند را هشدار داد، می‌گوید آینده تو اینگونه است: خداوند تو را بر می‌گزیند و ... .
۶. بعد برادران می‌گویند ما فردا یوسف را با خودمان می‌بریم و روی نیازهای برادر انگشت می‌گذارند و می‌گویند: یَرتَع وَ یَلعَب؛ بازی کند؛ در اینجا اینکه حضرت یعقوب (علیه‌السلام) چگونه برخورد می‌کند این یک دوره کلیدی برای تعامل با نوجوان است.
💢 یا مثلا در مورد حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)، قرآن می‌فرماید: ابراهیم و اسماعیل با همدیگر خانه کعبه را ساختند. ما هم از این اصل مشارکت باید استفاده کنیم؛ یعنی اگر پدر و مادر نوچوان یا جوانی مانند اسماعیل دارند در همه کارها او را مشارکت بدهند.
💢 در مورد اصحاب کهف که سن‌شان بالا است، می‌فرماید: اِنَّهُم فِتیَهُ؛ آنها جوانمرد بودند.
💢 در مورد داستان حضرت موسی و خضر می‌فرماید: یَتِیمَینِ غُلَامَینِ؛ یتیم کسی است که هنوز به سن بلوغ نرسیده و می‌گوید گنج را پنهان می‌کنیم که بعدها دست‌شان بیفتد؛ یعنی همان مساله اقتصادی که مدیریت مالی را دست کودک نابالغ ندهی.
🔵 بلوغ کامل:
اَربَعِینَ سَنَه: چهل سالگی هم سن بلوغ کامل است که مرد بزرگی است و خودش باید برود دنبال تربیت فرزند.
📚 تکلیف:
فرق دوران بلوغ را باسایردوران های سنی کودک ازمنظرآیات قرآن بیان کنید
╭┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╮
🆔 @quranlive
╰┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╯
به نام خدا
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
◀️ #خلاصه_کرسی_درسهایی_از_نهج_البلاغه_2
💬 جلسه: چهارم
🗓 تاریخ: ۹۹/۷/۶
⏺ موضوع: ارزش سخن (قسمت اول)
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
📕 حکمت ۷۱:
إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلاَمُ: زمانی که عقل تمام و کامل شد، کلام انسان کم می‌شود.
باید توجه داشت که این روایت در باب سکوت نیست؛ بلکه سکوت جای خودش را دارد. روایت درباره این موضوع است که هنگامی که عقل کامل شد، انسان تشخیص می‌دهد چه حرفی خوب و چه حرفی بد است. چه را بگوید و چه را نگوید. کجا بگوید و کجا نگوید.
💎 حضرت نفرموده‌اند، سکوت می‌کند؛ فرموده‌اند: نَقَصَ الکَلاَم؛ یعنی پر حرفی نمی‌کند. اگر تا دیروز مطلبی را صد بار می‌گفت، اکنون با حساب و کتاب حرف می‌زند.
💎 در شروح آمده است: چون عقل کامل شد انسان حرف مفید را از غیر مفید درک می‌کند و در آن صورت، هر چیزی را نمی‌گوید؛ بلکه حرف‌های خوب و مفید و موثر را می‌گوید و چنین است که حرف زدن او کم می‌شود.
💎 لذا بزرگان علما به شاگردان خود توصیه می‌کردند که به خدا پناه ببرید از چند چیز: کَثرَهِ الکَلامِ، کَثرَهِ المَنَامِ، کَثرَهِ الطَّعَامِ؛ پرحرفی کردن، زیاد خوابیدن، پرخوری کردن. هر چیزی اندازه‌ای دارد. کسی که زیاد حرف می‌زند، زیاد خطا می‌کند، کسی که زیاد خطا می‌کند، بیشتر هم به گناه می‌افتد و کسی که بیشتر به گناه بیفتد، خودش را بیشتر به جهنم نزدیک می‌کند.
📝 نکته:
در معارف دینی ما میان سکوت و گفتن حرف خوب، اولویت با گفتن حرف خوب و مفید است؛ زیرا خداوند ما را انسان خلق کرده و به ما قوه ناطقه داده و از کودکی به واسطه اطرافیان به ما حرف زدن را آموخته است. اگر هدف خداوند سکوت ما می‌بود، به ما زبان نمی‌داد. همانگونه که از دیگر غرایز باید در جای خودش استفاده شود، استفاده از زبان هم جایگاه خودش را دارد.
📕 حکمت ۱۲۳:
گاهی می‌گوییم: خوش به حال فلانی ... ؛ اما اگر قرار بود امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) چنین جمله‌ای بفرمایند، می‌فرمودند، خوش به حال چه کسی؟!
در این حکمت، امام (علیه‌السلام) می‌فرمایند: طُوبَي لِمَنْ ... أَمْسَكَ الْفَضْلَ مِنْ لِسَانِهِ ... : خوش به حال کسی که خودداری کند از زیادی سخن و زیاده‌گویی. مواظب زبان خودش هست تا بیش از اندازه لازم سخن نگوید.
🔰 "لِسَان" به معنای زبان است که در اینجا به معنای سخن می‌باشد. "فَضل" هم اینجا به معنای اضافه است؛ بیشتر از حد معمول و لازم.
🔰 "اَمسَکَ" از امساک به معنای خودداری کردن. امام (علیه‌السلام) این کلمه را از آن جهت استفاده فرموده‌اند که بیان کنند: فرد، حرفی برای گفتن دارد و می‌تواند حرف بزند. حتی ممکن است خوش بیان هم باشد؛ اما مقداری که لازم بوده را گفته است و بیشتر از آن را امساک می‌کند.
📝 نکته:
اینکه امام (علیه‌السلام) فرموده‌اند: خوش به حال چنین کسی ... معلوم است انجام این کار، فایده‌ای برای او دارد؛ وگرنه می‌فرمودند بهتر است این کار را بکند؛ ولی فرموده‌اند: خوش به حال کسی که پُرحرفی نکند. پس ترک پُرحرفی، آثار و برکاتی دارد و پُرحرفی کردن مضراتی.
♦️ از برکات ترک پُرحرفی:
کسی که زبان خود را به گفتن هر سخنی مخصوصا گناه آلوده نمی‌کند، زحمت توبه و پشیمانی و جبران و ... را ندارد.
♦️ از مضرات پُرحرفی:
🔅 روایت شده است که امام باقر (علیه‌السلام) در مقابل خانه خدا ایستاده و فرمودند: ای کعبه، ای مکان امن برای مردم، که همه مردم اینجا کنار تو می‌آیند: وَاللهِ لَحُرمَهُ المُومِنِ اَعظَمُ مِنکَ؛ قسم به خدا حرمت مومن از تو عظیم‌تر و بزرگتر است. کسی که به تو بی‌حرمتی کند، گناه کرده و حق‌الله است؛ اما اگر کسی حرمت مومن را بشکند و آبروی او را بریزد، حق‌الناس مرتکب شده است.
🔅 و در روایت دیگر از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) داریم: یک بار غیبت مومن باعث می‌شود تا چهل روز اعمال خوب تو (غیبت‌کننده)، وارد نامه اعمال آن شخص (غیبت‌شونده) گردد.
🔅 در روایتی دیگر آمده است: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از جمعی که برمی‌خاستند، ۲۵ مرتبه استغفار می‌کردند، با اینکه حضرت حتی ترک اولی هم نداشتند چه رسد به گناه.
ادامه دارد ... ⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
🆔@quranlive