به نام خدا
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
◀️ #خلاصه_کرسی_درسهایی_از_نهج_البلاغه_2
💬 جلسه: چهارم
🗓 تاریخ: ۹۹/۷/۶
⏺ موضوع: ارزش سخن (قسمت اول)
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
📕 حکمت ۷۱:
إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلاَمُ: زمانی که عقل تمام و کامل شد، کلام انسان کم می‌شود.
باید توجه داشت که این روایت در باب سکوت نیست؛ بلکه سکوت جای خودش را دارد. روایت درباره این موضوع است که هنگامی که عقل کامل شد، انسان تشخیص می‌دهد چه حرفی خوب و چه حرفی بد است. چه را بگوید و چه را نگوید. کجا بگوید و کجا نگوید.
💎 حضرت نفرموده‌اند، سکوت می‌کند؛ فرموده‌اند: نَقَصَ الکَلاَم؛ یعنی پر حرفی نمی‌کند. اگر تا دیروز مطلبی را صد بار می‌گفت، اکنون با حساب و کتاب حرف می‌زند.
💎 در شروح آمده است: چون عقل کامل شد انسان حرف مفید را از غیر مفید درک می‌کند و در آن صورت، هر چیزی را نمی‌گوید؛ بلکه حرف‌های خوب و مفید و موثر را می‌گوید و چنین است که حرف زدن او کم می‌شود.
💎 لذا بزرگان علما به شاگردان خود توصیه می‌کردند که به خدا پناه ببرید از چند چیز: کَثرَهِ الکَلامِ، کَثرَهِ المَنَامِ، کَثرَهِ الطَّعَامِ؛ پرحرفی کردن، زیاد خوابیدن، پرخوری کردن. هر چیزی اندازه‌ای دارد. کسی که زیاد حرف می‌زند، زیاد خطا می‌کند، کسی که زیاد خطا می‌کند، بیشتر هم به گناه می‌افتد و کسی که بیشتر به گناه بیفتد، خودش را بیشتر به جهنم نزدیک می‌کند.
📝 نکته:
در معارف دینی ما میان سکوت و گفتن حرف خوب، اولویت با گفتن حرف خوب و مفید است؛ زیرا خداوند ما را انسان خلق کرده و به ما قوه ناطقه داده و از کودکی به واسطه اطرافیان به ما حرف زدن را آموخته است. اگر هدف خداوند سکوت ما می‌بود، به ما زبان نمی‌داد. همانگونه که از دیگر غرایز باید در جای خودش استفاده شود، استفاده از زبان هم جایگاه خودش را دارد.
📕 حکمت ۱۲۳:
گاهی می‌گوییم: خوش به حال فلانی ... ؛ اما اگر قرار بود امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) چنین جمله‌ای بفرمایند، می‌فرمودند، خوش به حال چه کسی؟!
در این حکمت، امام (علیه‌السلام) می‌فرمایند: طُوبَي لِمَنْ ... أَمْسَكَ الْفَضْلَ مِنْ لِسَانِهِ ... : خوش به حال کسی که خودداری کند از زیادی سخن و زیاده‌گویی. مواظب زبان خودش هست تا بیش از اندازه لازم سخن نگوید.
🔰 "لِسَان" به معنای زبان است که در اینجا به معنای سخن می‌باشد. "فَضل" هم اینجا به معنای اضافه است؛ بیشتر از حد معمول و لازم.
🔰 "اَمسَکَ" از امساک به معنای خودداری کردن. امام (علیه‌السلام) این کلمه را از آن جهت استفاده فرموده‌اند که بیان کنند: فرد، حرفی برای گفتن دارد و می‌تواند حرف بزند. حتی ممکن است خوش بیان هم باشد؛ اما مقداری که لازم بوده را گفته است و بیشتر از آن را امساک می‌کند.
📝 نکته:
اینکه امام (علیه‌السلام) فرموده‌اند: خوش به حال چنین کسی ... معلوم است انجام این کار، فایده‌ای برای او دارد؛ وگرنه می‌فرمودند بهتر است این کار را بکند؛ ولی فرموده‌اند: خوش به حال کسی که پُرحرفی نکند. پس ترک پُرحرفی، آثار و برکاتی دارد و پُرحرفی کردن مضراتی.
♦️ از برکات ترک پُرحرفی:
کسی که زبان خود را به گفتن هر سخنی مخصوصا گناه آلوده نمی‌کند، زحمت توبه و پشیمانی و جبران و ... را ندارد.
♦️ از مضرات پُرحرفی:
🔅 روایت شده است که امام باقر (علیه‌السلام) در مقابل خانه خدا ایستاده و فرمودند: ای کعبه، ای مکان امن برای مردم، که همه مردم اینجا کنار تو می‌آیند: وَاللهِ لَحُرمَهُ المُومِنِ اَعظَمُ مِنکَ؛ قسم به خدا حرمت مومن از تو عظیم‌تر و بزرگتر است. کسی که به تو بی‌حرمتی کند، گناه کرده و حق‌الله است؛ اما اگر کسی حرمت مومن را بشکند و آبروی او را بریزد، حق‌الناس مرتکب شده است.
🔅 و در روایت دیگر از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) داریم: یک بار غیبت مومن باعث می‌شود تا چهل روز اعمال خوب تو (غیبت‌کننده)، وارد نامه اعمال آن شخص (غیبت‌شونده) گردد.
🔅 در روایتی دیگر آمده است: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از جمعی که برمی‌خاستند، ۲۵ مرتبه استغفار می‌کردند، با اینکه حضرت حتی ترک اولی هم نداشتند چه رسد به گناه.
ادامه دارد ... ⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
🆔@quranlive
به نام خدا
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
◀️ #خلاصه_کرسی_درسهایی_از_نهج_البلاغه_2
💬 جلسه: چهارم
🗓 تاریخ: ۹۹/۷/۶
⏺ موضوع: ارزش سخن (قسمت دوم)
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
📕 حکمت ۳۸۱:
🔹 الْكَلاَمُ فِي وَثَاقِكَ مَا لَمْ تَتَكَلَّمْ بِهِ فَإِذَا تَكَلَّمْتَ بِهِ صِرْتَ فِي وَثَاقِهِ: کلام در بند توست و اختیار آن با توست، تا زمانی که آن را بر زبان جاری نکردی و تکلم نکردی و آن جایی که کلام را بیان کردی تو در بند کلامت هستی و تبعات آن متوجه توست.
وَثَاق: طناب، وسیله‌ای که برای در بند کشیدن انسان یا حیوان استفاده می‌شود.
در بعضی روایات هست که زبان مانند حیوانی است که می‌گزد، مانند حیوانی که حمله می‌کند و باید آن را محکم ببندی.
🔹فاخْزُنْ لِسَانَكَ كَمَا تَخْزُنُ ذَهَبَكَ وَ وَرِقَكَ: پس زبانت را نگهدار همانطور که طلا و نقره و جواهرات خودت را نگهداری می‌کنی.
در اینجا امام (علیه‌السلام) هم ارزش کلام را می‌گویند و هم آسیب‌شناسی می‌کنند. همانگونه که مواظبت می‌کنی جواهراتت از بین نرود، مراقب باش زبانت چیزی را خراب نکند.
🔹 فرُبَّ كَلِمَهٍ سَلَبَتْ نِعْمَهً وَ جَلَبَتْ نِقْمَه: چه بسا کلمه‌ای نعمتی را سلب می‌کند؛ نعمت مهربانی، دعای پدر و مادر، دوستی، خوبی‌هایی که پیرامون ما هست و ... و نقمت و بلا و مشکلاتی بر تو وارد کند.
در اینجا امام از کلمه "اَو" به معنای "یا" استفاده نکرده‌اند و فرموده‌اند "وَ"؛ یعنی این کلمه و این حرف نامناسب دو آسیب خطرناک برای تو دارد:
۱. نعمتی از تو سلب شود؛
۲. بلایی بر تو وارد شود.
📕 حکمت ۱۸۲:
این حکمت، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری خوبی از فرمایشات امام (علیه‌السلام) و این جلسه است. ما باید بدانیم هر چیزی در جای خودش خوب است. سکوت بدون پیام هم خوب نیست؛ سخن گفتن بدون علم و فایده و معرفت هم خوب نیست.
🔸 لاَ خَيْرَ فِي الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ كَمَا أَنَّهُ لاَ خَيْرَ فِي الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ: جایی که باید حکم خدا گفته شود، قضاوت درستی انجام شود، حرف حق گفته شود، در سکوت خیری نیست. سکوتی که پیام دارد و نشانه نارضایتی ما از انجام یک گناه است خوب است؛ ولی سکوتی که باعث تایید یک گناه و ناحق شدن حق شود، سکوت خوبی نیست.
🔅 همچنانکه وقتی از امام رضا (علیه‌السلام) پرسیدند چرا تمام قوم نوح (علیه‌السلام) نابود شدند با اینکه همه، پیامبر خود را تکذیب نکرده بودند؟ حضرت فرمودند: به دلیل آنکه عده‌ای تکذیب کردند و عده دیگری سکوت اختیار کردند.
📖 همانطور که خیری نیست در سخن جاهلانه و بدون علم و تخصص، خیری در سکوت بی‌فایده و عقب‌نشینی از حکم و دستور خدا وجود ندارد. این باید یک معیار باشد که نه فقط حرف زدن خوب است و نه سکوت کردن. فقط باید بدانیم هر سخن جایی و هر نکته مقامی دارد. انسان عاقل نه بی‌جا و بی‌اندازه سکوت می‌کند و نه بی‌جا و بی‌اندازه حرف می‌زند.
📚 تکلیف:
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در حکمت ۱۲۳، نسبت به چه کسانی، از تعبیر "خوش به حال او ..." استفاده فرموده‌اند؟
╭┅❀🍃🖤🍃❀┅╮
🆔 @quranlive
╰┅❀🍃🖤🍃❀┅╯