#تدبردرقرآن2
خلاصه مباحث کرسی تدبر در قرآن (۹۸/۱۱/۱۴)
موضوع: تدبر آیه الکرسی
سوره بقره، آیه ۲۵۵:
آیه الکرسی مجموعه ای است از صفات خدا (۱۲ صفت در یک آیه) و می خواهد معرفت ما را نسبت به خداوند زیاد کند.
الله : الله یعنی معبود شناخته شده.
۱. لا اله الا هو : اله و معبود یعنی دلخوشی انسان. و الله یعنی (ال+ اله) یعنی معبود مشخص شده و حقیقی که همه او را می شناسیم و به او دلخوش هستیم. هیچ دلخوشی ای وجود ندارد به جز او و اوست دلخوشی حقیقی همه انسانها.
۲. الحی : حیّ یعنی زنده ای که هیچگاه نمی میرد و به دیگران هم زندگی می بخشد.
۳. القیوم : قیوم از قائم می آید یعنی زنده ای که همه به او تکیه کرده اند: زنده حقیقی پابرجا و تکیه گاه همه.
۴. لا تاخذه سنة و لا نوم : خدا کسی است که نمی گیرد او را نه خواب سبک و نه خواب سنگین. همیشه بیدار است (خواب نیست) و هوشیار است (چُرت نمی زند).
۵. له ما فی السماوات و ما فی الارض : آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است فقط مال اوست. مالک حقیقی همه عالم هستی است.
۶. من ذا الذی یشفع عنده الا باذنه : کیست آن کسی که شفاعت و وساطت کند نزد خدا مگر به اذن او. هر کس می خواهد شفاعت شفاعت کننده شامل حال او شود باید برود در خانه خدا.
۷. یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم : می داند آنچه پیش روی آنهاست و آنچه پشت سر آنهاست. یعنی خداوند به احوال و اعمال همه شفاعت کنندگان و شفاعت شوندگان، علم مطلق دارد و آگاه است.
۸. و لا یحیطون بشیء من علمه الا بما شاء : انسانها به هیچ علمی نمی توانند احاطه پیدا کنند مگر خدا بخواهد. منشا همه علم انسانها خداست.
۹. وسع کرسیه السماوات و الارض : تخت پادشاهی و فرمانروایی خداوند، همه آسمانها و زمین را فرا گرفته.
۱۰. و لا یئوده حفظهما : خداوند را خسته نمی کند حفظ آنها.
۱۱ و ۱۲. و هو العلی العظیم: عظمت خدا
اولین صفتی که در آیه الکرسی پررنگ است قدرت خداست. دومین صفت، مالکیت خدا، سومین صفت، علم خدا و ویژگی چهارم فرمانروایی خداست.
عمده صفات خدا هم به همین چهار تا بر می گردد.
سوره بقره، آیه ۲۵۶ :
وقتی خدا خودش را معرفی می نماید بعد می فرماید: هیچ اجباری در دین وجود ندارد. دین در اینجا به معنای عقیده است. در قبول توحید و اصول عقاید، اجباری وجود ندارد؛ زیرا راه رشد و درست از راه انحراف کاملا روشن است.
سوره بقره، آیه ۲۵۷:
اگر کسی کفر به طاغوت و ایمان به الله پیدا کرد نتیجه آن، فقد استمسک بالله است. خدا می شود سرپرست او و دستش را می گیرد تا در زندگی به بن بست نرسد.
ولی نقطه مقابل، کفروا بالله و برسوله هستند که سرپرستها و اولیای آنها طاغوت (خارج از قانون) هستند و در ظلمت زندگی و ناکامی گرفتار هستند.
نتیجه اینکه این آیات، محصول اعتقاد و بی اعتقادی به خدا را معرفی می کند.
https://eitaa.com/quranlive
#تدبردرقرآن2
خلاصه مباحث کرسی تدبر در قرآن (۹۸/۱۲/۱۹)
موضوع: سوره مبارکه صف
در مجموع ۱۴ آیه سوره، با سه عبارت تکراری "یا ایها الذین آمنوا" مواجه هستیم: ابتدای آیات ۲، ۱۰ و ۱۴.
این عبارت نشان می دهد که: سوره مربوط به جامعه مومنین است. دستورات این سوره فردی نبوده و اجتماعی است.
تکرار "یاایهاالذین آمنوا" نشان می دهد که: سوره سه مجموعه دارد و در هر مجموعه خطاب به مومنین، مطلبی را به آنها تذکر می دهد.
از این سوره به راحتی می شود دو مطلب را به دست آورد: الف. اهمیت حکومت اسلامی؛ ب. وعده جهانی شدن اسلام.
آیه ۱:
سبح لله ما فی السماوات و ما فی الارض:
اولین جمله این سوره تاکید بر این دارد که همه موجودات این عالم در حال تسبیح خدا هستند. با زبان حال یا با زبان قال می گویند که در عملکرد و خلقت خدا عیب و نقصی وجود ندارد.
و هو العزیز الحکیم: عزیز یعنی کسی که اگر اراده کرد کاری را انجام بدهد هیچکس نمی تواند آن را بر هم بزند. حکیم یعنی کسی که عملکرد او حکمیانه و هدفمند است.
ارتباط این دو جمله: چرا همه عالم او را تسبیح می کنند؟ چون او عزیز و حکیم است.
آیه ۲:
یا ایها الذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون:
در این آیه خطاب به مومنان، آنها را توبیخ می کند که چرا وفای به عهد نمی کنند؟ چرا به آنچه تعهد داده اند عمل نمی کنند؟
آیه ۳:
کبر مقتا عند الله ان تقولوا ما لا تفعلون:
این آیه اعلام خشم خدا نسبت به بی تعهدی مومنانی است که به آنچه تعهد داده اند عمل نمی کنند.
آیه ۴:
ان الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله ... :
این آیه نقطه مقابل افراد قبل را بیان می کند. کسانی که در راه خدا و در صفوفی منظم و منسجم و زیر چتر یک رهبر واحد می جنگند و خداوند آنها را دوست می دارد.
کانهم بنیان مرصوص: گویی صفوف آنها مانند بنایی سُربین است. آنچنان منظم و تحت فرماندهی واحد هستند که هیچکس نمی تواند بین آنها نفوذ کند.
مقایسه بین دو گروه:
گروهی که خدا بر آنها خشم می گیرد با گروهی که خدا آنها را دوست دارد. پس آنهایی که مورد خشم خدا هستند کسانی هستند که به رهبر خود تعهد دادند ولی زمانی که رهبر به آنها نیاز داشت، پای کار نیامدند.
آیه ۵:
و اذ قال موسی لقومه یا قوم ... :
در این آیه و آیه بعد، بی تعهدی اقوام گذشته به رهبران دینی را برای ما مثال می زند.
موسی (علیه السلام) به عنوان رهبر دینی و بنی اسرائیل به عنوان قومی که پیامبرشان را با بی تعهدی اذیت کردند و خداوند هم توفیق هدایت را از آنها سلب کرد.
آیه ۶:
و اذ قال عیسی ابن مریم یا بنی اسرائیل ... :
پس از آزار موسی (علیه السلام) با اینکه بنی اسرائیل، به حضرت عیسی (علیه السلام) تعهد داده بودند و ایشان پیامبری و حقانیت خودش را اثبات کرده بود و به آمدن پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) بشارت داده بود؛ آگاهانه پیامبر آخرالزمان را انکار کردند و معجزه او را سحر نامیدند.
آیه ۷:
و من اظلم ممن افتری علی الله الکذب ... :
چه کسی ظالم تر است از کسانی که دروغ بستند بر خدا. پیامبر (صلی الله علیه و آله) حقانیت خودش و اسلام را ثابت کرد؛ ولی آنها با اینکه فهمیدند، انکار کردند. بازتاب عملکرد و ظلم شان این است که خدا به آنها توفیق هدایت و پذیرفتن حق را نمی دهد.
آیه ۸:
یریدون لیطفئوا نور الله بافواههم ... :
دشمنان اسلام می خواهند نور خدا را با دهانشان خاموش کنند؛ ولی خدا اراده کرده نورش کامل شود هرچند کافران خوش نداشته باشند.
آیه ۹:
هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق ... :
اراده کامل شدن نور خدا اینگونه محقق می شود که: پیامبری را می فرستد همراه با هدایت و دین حق، و اراده خدا بر این است که دین حق بر همه ادیان غلبه کند هرچند مشرکان خوش نداشته باشند.
https://eitaa.com/quranlive
#تدبردرقرآن2
خلاصه مباحث کرسی تدبر در قرآن (99/3/12)
موضوع: سوره مبارکه تغابن
بخش چهارم (بخش پایانی)؛ آیات ۱۴ تا ۱۸:
بیان آسیب های ایمان و راه های جلوگیری از آن
آیه ۱۴:
یا ایها الذین آمنوا ... : ای کسانی که ایمان آوردید به راستی که برخی از همسران و فرزندانتان دشمن شما هستند. دشمن ایمان و نه دشمن جان شما. و می خواهند شما را از پایبندی به ایمان و کار شایسته باز دارند پس از آنها دوری کنید و مواظب باشید در مقابله عقل و احساس، احساس شما بر عقل شما پیروز نشود.
در چنین شرایطی همسر و فرزندی که ما را به سمت گناه سوق می دهد، شایسته مجازات است؛ ولی شما از خطای آنها درگذرید (عفو) و از آنان چشم پوشی کنید (صفح) و به آنان کمک کنید تا خطای خود را جبران کنند و آثار منفی خطای آنان را بپوشانید (غفر).
آیه ۱۵:
انما اموالکم و اولادکم فتنه ... : جز این نیست که اموال و فرزندان شما مایه آزمایش (فتنه) شما هستند. پس باید دقت کنیم که اجر بزرگ تنها نزد خداست. اگر اموال و اولاد در مسیر کسب پاداشهای الهی مصرف شود، اموال و اولاد برای ما خواهد ماند و اگر در راه کسب عیّاشی استفاده شود مایه بدبختی ما خواهد شد.
آیه ۱۶:
فاتقواالله ما استطعتم ... : تا می توانید از خدا حساب ببرید و اجازه ندهید دشمن درونی، شما را از انجام فرامین الهی باز دارد و به شما ضربه بزند.
خوب بشنوید و خوب اطاعت کنید و بعد هم خوب انفاق کنید که اگر چنین کنید سودی را برای خودتان پیش فرستاده اید و بسیار خیر است برای شما.
خوشبختی در گرو تقوای حداکثری و تقوای حداکثری در گرو خوب شنیدن و خوب اطاعت کردن و خوب انفاق کردن است. و کسانی که از شح نفس (بخل همراه با طمع) دور باشند، همان سعادتمندان واقعی هستند.
آیه ۱۷:
ان تقرضوا الله قرضا حسنا ... : اگر شما به خدا قرض دهید، خدا آن را بسیار بیشتر و بهتر به شما بر می گرداند و خدا برای شما گناهانتان را می بخشد و خدا بسیار سپاسگزار و بردبار است.
پس هر کس به بندگان خدا بخشش و لطفی می کند در حقیقت به خدا متصل می شود و خدا آثار سوء گناهان او را می بخشد و گره زندگی او باز می شود؛ زیرا خدا شکور است و سپاسگزاری می کند از بنده خودش و حلیم است به این معنا که اگر ما انفاق نکنیم آثار منفی این کار را به زندگی ما بر نمی گرداند.
آیه ۱۸:
عالم الغیب و الشهاده ... : خدا دانای نهان و آشکار و شکست ناپذیر و حکیم است.
جهت هدایتی سوره مبارکه تغابن: ارائه بینش و گرایش صحیح به ایمان و راهنمایی برای رسیدن به ثبات قدم در راه ایمان
https://eitaa.com/quranlive
#تدبردرقرآن2
خلاصه مباحث کرسی تدبر در قرآن (۹۹/۳/۱۹)
موضوع: سوره مبارکه ملک
بخش اول؛ آیات ۱ تا ۱۲:
تهدید کافران مالکیت مطلق خداوند رحمان و ربوبیت او به عذاب
آیات ۱ تا ۵: اثبات ملک مطلق خداوند در عالم
آیه ۱:
تبارک الذی بیده الملک ... : در این آیه، صحبت از خیر فراوان و دائمی خدا است. کسی که ملک فقط به دست اوست و او قدرت تصرف در ملک خود را به هر شکل ممکن دارد و برای او کاری غیر ممکن نیست.
آیه ۲:
الذی خلق الموت و الحیاه ... : او همان کسی است که خلق کرد مرگ و زندگی را ... این آیه:
اولا: هدف از خلقت نظام انسانی را آزمایش انسان بیان می کند (لیبلوکم)؛
ثانیا: انسانهایی که در آن آزمایش پیروز می شوند (احسن عملا) هستند نه (اکثر عملا)؛ یعنی برای خداوند، کیفیت عمل بهتر و مهمتر است از کثرت عمل.
آیه ۳ و ۴:
الذی خلق سبع سماوات طباقا ... : این آیه انسان را دعوت به تفکر می کند که ای انسان، در آفرینش خدای رحمان، هیچ تفاوت، اختلاف، خلل و بی نظمی دیده ای؟ نه چنین نیست. پس بار دیگر بنگر. آیا هیچ شکاف و نقصی می بینی؟
از ویژگیهای این عالم که هیچ کس نمی تواند انکار کند، همین نظمی است که بر جهان هستی حاکم است و این نظم بیانگر وجود یک ناظم است.
و تاکید هم می کند که دوباره، سه باره و چند باره برگرد و بنگر تا سرانجام چشمانت خسته و ناتوان به سوی تو بازگردد.
آیه ۵:
و لقد زینا السماء الدنیا بمصابیح ... : قطعا ما زینت دادیم آسمان دنیا را به وسیله ستارگان. و آن جنیان شروری را که به دنبال توطئه علیه زمینیان هستند را با رجم با ستارگان می رانیم.
در پایان آیه هم شیاطین را به خاطر قصد اخلال در تدبیر عالم، به عذاب اخروی تهدید می کند که برای آنان عذاب آتش سوزان را فراهم کرده است.
آیات ۶ تا ۱۲: تهدید کافران به عذاب اخروی
آیه ۶:
و للذین کفروا بربهم ... : و برای کسانی که کافر به ربوبیت خدا هستند عذاب خداوند است و چه بد فرجامی است برای آنان. که وصف این عذاب در آیات بعد آمده است.
آیه ۷ و ۸:
اذا القوا فیها سمعوا ... : وقتی که کافران در جهنم افکنده می شوند صدایی دلخراش از جهنم می شنوند. در حالیکه جهنم دارد می جوشد و آنها را بالا و پایین می کند. و این عذاب آنقدر سخت است که گویی جهنم از شدت غضب و ناآرامی می خواهد تکه پاره بشود. خازنان جهنم از آنان می پرسند: مگر برای شما پیامبر هشدار دهنده ای نیامد؟
آیه ۹:
قالوا بلی قد جاءنا ... : جهنمیان می گویند پیامبری هشدار دهنده برای ما آمد ولی ما او را تکذیب کردیم و ... .
آیه ۱۰ و ۱۱:
و قالوا لو کنا نسمع او نعقل ... : و با خود می گویند اگر سخن پیامبران را می شنیدیم یا در آن تعقل می کردیم امروز در میان اهل دوزخ نبودیم؛ اما اعتراف آنها فایده ای ندارد. پس استفاده نکردن از گوش و عقل، عامل جهنمی شدن آنان بود.
آیه ۱۲:
ان الذین یخشون ربهم بالغیب ... : این آیه در تقابل محتوایی با مجموعه آیات قبلی برای مومنان به ربوبیت الهی نوید آمرزش و پاداش می دهد.
https://eitaa.com/quranlive
#تدبردرقرآن2
خلاصه مباحث کرسی تدبر در قرآن (۹۹/۳/۲۶)
موضوع: سوره مبارکه ملک
بخش دوم؛ آیات ۱۳ تا ۲۲:
انذار و تهدید کافران مغرور و لجوج به ربوبیت خداوند، به عذاب دنیوی
آیات ۱۳ تا ۱۸: انذار و هشدار به منکران ربوبیت خدا به عذاب دنیوی
آیه ۱۳:
و اسروا قولکم او اجهروا به ... : چه با راز سخن بگویید چه آشکارا، خداوند همه را می داند.
مبادا کسی تصور کند خداوند در قیامت نمی تواند اعمال و نیات انسان ها را بررسی کند. خدا در همین دنیا به باطن اعمال و اسرار ما آگاه است و در روز قیامت هم بر اساس همین ها قضاوت خواهد کرد.
آیه ۱۴:
الا یعلم من خلق و ... : آیا ممکن است خالقی که عالم را مدیریت می کند و از اسرار دقیق آگاه است، از مخلوق کوچکی مثل انسان بی خبر باشد؟!
آیه ۱۵:
هو الذی جعل لکم ... : او کسی است که زمین را مانند چهارپایی رام شما قرار داد. پس بر شانه های زمین راه بروید و از رزقی که خدا برای شما قرار داده، بهره مند شوید. ولی مواظب باشید دلبسته زمین و امکانات زمینی نشوید چون در نهایت، بازگشت شما به سوی خداست.
آیه ۱۶ و ۱۷:
خداوند در این دو آیه، کفار را تهدید می کند که چرا از پروردگار عالم غافل شده و شکر نعمتهایش را بجای نمی آورند.
ءامنتم ... : آیا از خدای در آسمان ایمن هستید که اگر بخواهد، زمین زیر پایتان را بشکافد و شما را در آن فرو برد؟
ام امنتم ... : یا بر سر شما سنگهایی را ببارد؟
آیه ۱۸:
و لقد کذب الذین ... : و قطعا امتهای پیشین تکذیب کردند پیامبران ما را، قیامت را، وحی را و دستورات خدا را، و ما آنها را عذاب کردیم.
توجه به سرگذشت امتهای پیشین می تواند چراغ راه آینده باشد.
آیات ۱۹ تا ۲۲: علت کفر و تکذیب ربوبیت خدا در عالم
آیه ۱۹:
او لم یروا الی الطیر ... : اگر کافران به ربوبیت خدا به پرندگانی که بالای سرآنها در حال پروازند، با نگاه عمیق نظر کنند، می بینند که جز خدای رحمان هیچ کس آنها را در آسمان نگه نمی دارد.
توجه دادن بندگان خدا به اسباب ناشناخته طبیعی، همچون پرواز پرندگان در آسمان برای این است که زودتر و بهتر به وحدانیت خدا در ربوبیت پی ببرند.
آیه ۲۰:
امن هذا الذی هو جند ... : آیا آن کس که گفته می شود سپاه شماست، شما را در برابر عذاب الهی، اگر عذابی برای شما بخواهد، یاری می دهد؟ و چون مشرکان پاسخی نداشتند خدا خودش جواب می دهد که کافران جز در فریب فرو نرفته اند؛ زیرا نفهمیده اند که هیچ کس در این عالم نمی تواند انسان را یاری کند.
آیه ۲۱:
امن هذا الذی یرزقکم ... : چه کسی جز خداوند در این عالم، روزی رسانی می کند؟ و چون باز هم کافران جوابی ندادند، می فرماید این ها به خاطر لجاجت عجیبی که در طغیان و نفرت و دوری از حق دارند، چنین شده اند و پیوسته انکار می کنند.
آیه ۲۲:
افمن یمشی مکبا ... : سپس در قالب مثالی روشن از گمراهی آشکار آنها خبر می دهد. آیا کسی که بر صورت خود افتاده و جایی را نمی بیند و حرکت می کند (کافران حق گریز) هدایت یافته تر است یا کسی که استوار بر راهی راست حرکت می کند و مقصد خود را می نگرد (مومنان حق جو)؟
https://eitaa.com/quranlive