#مثالهای_قرآن 33
#مثل
🔅🔅🔅
💢مَثَل #چوپان_و_گوسفندان 5
(وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُواْ کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لاَیَسْمَعُ إِلا دُعَآءً وَنِدَآءً صُمُّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَیَعْقِلُونَ) . (40)
((مثال (تو در دعوت ) کافران مثال کسی است که (گوسفندان و حیوانات را برای نجات از چنگال خطر) صدا می زند ؛ ولی آنها چیزی جز سر و صدا نمی شنوند ؛ (و حقیقت و مفهوم گفتار او را درک نمی کنند . این کافران ، در واقع ) کر و لال و نابینا هستند ؛ از این رو چیزی نمی فهمند ! )) .
بر مثل این کافران بر داعیند(41)
آنچنان که هر رمه (42) بر راعیند(43)
مر بهائم (44) را کند ناعق صدا
بشنوند امّا نفهمند آن ندا
بل ز حیوانند بی ادراک تر
خواندن ایشان بود دور از ثمر
زان که آنها بشنوند آواز را
لیک نتوانند فهم راز را
وین گُرُه را غیر از آن که نیست هوش
هم زبهر استماعی نیست گوش
از حجر در عقل و دانش کمترند
نه همین گنگ اندیا کور و کرند
با بتانی که پرستند از غلط
گوییا هم دانش اند و هم نَمَط(45) (46)
===========
40-بقره / 171.
41-((داعی )): دعوت کننده ، خواهنده .
42-((رَمَه )): گلّه گوسفند و یا گاو.
43-((راعی )): چوپان .
44-((بهائم )): چهار پایان ، جمع بهیمه .
45-((نمط)): روش .
46-تفسیر صفی ، ج 1، ص 80.
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 33
#مثل
🔅🔅🔅
💢مثَل #چوپان_و_گوسفندان 5
(وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُواْ کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لاَیَسْمَعُ إِلا دُعَآءً وَنِدَآءً صُمُّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَیَعْقِلُونَ) . (40)
((مثال (تو در دعوت ) کافران مثال کسی است که (گوسفندان و حیوانات را برای نجات از چنگال خطر) صدا می زند ؛ ولی آنها چیزی جز سر و صدا نمی شنوند ؛ (و حقیقت و مفهوم گفتار او را درک نمی کنند . این کافران ، در واقع ) کر و لال و نابینا هستند ؛ از این رو چیزی نمی فهمند ! )) .
⏪وجه تشبیه
▫️طبق نظر بیشتر مفسّران ، خداوند متعال در این آیه کافران متعصّب را که از سنّتهای غلط پیشینیان خود ، کور کورانه تقلید می کنند ، به گوسفند و دیگر حیوانات تشبیه کرده است که از نهیبهای چوپان خیرخواه جز سر و صدا چیزی نمی فهمند ؛ مثلاً : #چوپان از راه دلسوزی به گوسفندانی که از گله جدا شده اند ، نهیب می زند و می گوید : از #گله دور نشوید که طعمه گرگ می گردید ، ولی گوسفندان از محتوای کلمات و جمله ها چیزی نمی فهمند و اگر گاهی عکس العملهایی نشان می دهند ، بیشتر به خاطر تن صدا و طرز ادای کلمات است . بنا بر این وجه شباهت در این تشبیه ((نفهمی و گنگی شنونده )) است .
◽️البتّه مطابق این تفسیر ، آیه نیاز به تقدیر دارد و در اصل چنین است : ((مَثَلُ الدّاعِی لِلَّذینَ کَفَرُوا إِلَی الاْ یمانِ ؛ مثال کسی که کافران را به سوی ایمان دعوت می کند ، مثل چوپان دلسوز است . . . )) . (47) در این صورت جمله (صُمُّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَیَعْقِلُونَ) توصیفی است برای افرادی که تمام ابزار درک و شناخت را عملاً از دست داده اند ، نه این که چشم و گوش و زبان ندارند ، دارند ولی چون از آن استفاده نمی کنند، گویی ندارند !
▫️شاید بتوان گفت : وجه شباهت میان #کافران و گوسفندان از یک جهت همان ((تقلیدهای کور کورانه و پیروی های بی دلیل )) است زیرا در میان گوسفندان تقلید و پیروی چشم و گوش بسته امر طبیعی است ، چنان که گفته اند :
چون ز تلّی بر جهد یک گوسفند
گله گله گوسفندان می جهند
((▫️نقولا الحدّاد)) می گوید :
((اگر در گذرگاه تنگی عصایی را به طور افقی نصب کنیم و چند گوسفند را یکی یکی و پشت سر هم از آن راه باریک عبور دهیم ، مشاهده می کنیم که گوسفند اوّل وقتی به عصا می رسد برای گذشتن از آن مانع ، جهش می کند و گوسفندان بعد نیز از روی چوب می پرند و خود را به آن طرف می رسانند اگر پس از عبور نیمی از گوسفندان ، چوب را برداریم ، اوّلین گوسفندی که مانع از سر راهش برداشته شده چون ناظر پریدن گوسفند پیش از خود بوده وقتی به آن نقطه می رسد ، جهش می کند و گوسفندان بعد نیز یکی پس از دیگری در آن محل از جا می جهند . پرش نیمه اول گوسفندان روی ضرورت و برای گذشتن از مانع است ولی نیمه دوّم این عمل را بر اثر منابهه و محاکات (تقلید) تکرار می کنند)) . (48)
=============
47-تفسیر نمونه ، ج 1، ص 578.
48-گفتار فلسفی ؛ بزرگسال و جوان ، ج 2، ص 181.
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 33
#مثل
🔅🔅🔅
💢مثَل #چوپان_و_گوسفندان 5
(وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُواْ کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لاَیَسْمَعُ إِلا دُعَآءً وَنِدَآءً صُمُّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَیَعْقِلُونَ) . (40)
((مثال (تو در دعوت ) کافران مثال کسی است که (گوسفندان و حیوانات را برای نجات از چنگال خطر) صدا می زند ؛ ولی آنها چیزی جز سر و صدا نمی شنوند ؛ (و حقیقت و مفهوم گفتار او را درک نمی کنند . این کافران ، در واقع ) کر و لال و نابینا هستند ؛ از این رو چیزی نمی فهمند ! )) .
⏪توضیح لغات :
⏹ ((یَنْعِقُ)) از ماده ((نعق )) در اصل به معنای صدای کلاغ است ، به صداهایی که در برابر حیوانات بروز داده می شود نیز ((نعق )) می گویند .
((نعیق )) بانگی است که چوپان برای راندن و ترساندن گوسفندان می زند .
((ناعق )) : یعنی آواز دهنده .
امام علی علیه السّلام طی سخنانی به کمیل بن زیاد نخعی فرمود :
((النّاسُ ثَلاثةٌ : فَعالمٌ رَبّانیٌّ ، وَمُتَعَلِّمٌ عَلی سَبیلِ نَجاةٍ وَ هَمَجٌ رَعاعٌ اءَتْباعُ کُلِّ ناعِقٍ یَمیلُونَ مَعَ کلِّ ریحٍ . . . (49) ؛ مردم سه دسته اند : یا دانشمند الهی است و یا دانشجویی که در راه رستگاری کوشاست و دسته سوّم فرومایگانی هستند که به دنبال هر ((ناعق )) و آواز دهنده ای می روند و همانند پشه های کوچک ، با هر بادی حرکت می کنند . . . )) .
⏹ ((عقل )) و ((عقال )) هر دو از یک ماده است ؛ عقال به ریسمانی گفته می شود که با آن زانوی شتر را می بندند . بنا بر این همان گونه که عقال شتر را نگه می دارد ، عقل نیز انسان را از خطا و لغزش حفظ می کند .
از نشانه های عقل سلیم ، عمیق نگری و ژرف اندیشی است ، چنان که حضرت علی علیه السّلام می فرماید:
((لَیْسَ الْعاقِلُ مَنْ یَعرِفُ الْخَیْر مِنَ الشَّرِّ وَلکِنَّ الْعاقِلَ مَنْ یَعرِفُ خَیْرَ الْشَّرَّین ؛ (50) عاقل آن نیست که خوبی را از بدی تشخیص دهد ، بلکه عاقل کسی است که بین دو بدی آن را که بدی اش کمتر است ، تشخیص دهد)) ؛ مثلاً : جنگ و کمبود و گرانی بد است ، ولی بدتر از آن ((وابستگی )) و ذلّت و ((زیر سلطه کفّار)) بودن می باشد . اگر امردایر شود بین تحمّل سختیها و کمبودها ، ولی تواءم با شرافت انسانی و عزّت اسلامی و بین فراوانی و ارزانی ، اما تواءم با وابستگی و ذلّت و توسری خوری ازکافران ، عاقل قسم اوّل را ترجیح می دهد .
◽️از رسول خداصلّی اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده که فرمود :
((انَّما یُدرَکُ الْخَیْرُ کُلُّهُ بِالْعَقْلِ وَلا دینَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ ؛ (51) همه خوبیها به وسیله عقل نصیب بشر می شود، و کسی که عقل نداشته باشد ، دین ندارد)) .
◽️و مولوی می گوید :
این هوا پر حرص و حالی بین بود عقل را اندیشه یوم الدین بود و در جای دیگر نیز می فرماید :
هر که آخِر بین بود او مؤ منست
هر که آخور بین بود او بیدِنست (52)
یعنی افراد هوا پرست و حریص فقط زمان حال را می بینند و چشم شان تنها به دنیاست ، ولی افراد عاقل به ((قیامت )) و روز حساب (یوم الدین ) می اندیشند . بنا بر این هر کس آینده نگر باشدو نسبت به آخرت بیندیشد ، مؤ من است و هر کس همچون حیوان آخور بین باشد و فقط به دنیا بنگرد ، بی دین است.
=============
40-بقره / 171.
41-((داعی )): دعوت کننده ، خواهنده .
42-((رَمَه )): گلّه گوسفند و یا گاو.
43-((راعی )): چوپان .
44-((بهائم )): چهار پایان ، جمع بهیمه .
45-((نمط)): روش .
46-تفسیر صفی ، ج 1، ص 80.
47-تفسیر نمونه ، ج 1، ص 578.
48-گفتار فلسفی ؛ بزرگسال و جوان ، ج 2، ص 181.
49-نهج البلاغه فیض الاسلام ، حکمت 139.
50-بحار الانوار، ج 78، ص 6.
51-تحف العقول ، کلمات قصار پیامبرصلی اللّه علیه و آله و سلّم ، ح 143، ص 54.
52-مثنوی معنوی ، انتشارات کُلاله خاور، دفتر اوّل ، ص 27.
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom