💠 هرمنوتیک و نقد آن از دیدگاه اصول فقه جلسه نهم، 21 دی 1402 استاد مسعود فیاضی انجمن اصول فقه حوزه خلاصه بیانات استاد: 🔹ادامه ی اشکالات بر نظریه شلایرماخر شلایرماخر نقش محوری و یک جوری صاحب مکتب (هرمنوتیک روش شناختی) است نظریه اش گفته شد و در نقدش بودیم : در نقد دال مرکزی نظریه او گفته شد : گفت با همدلی، شهود مولف کنیم. شهود در عرفان هم مراتب دارد. اشکال : ته حرف شما به متون وظواهر متون میرسد، پس همان را بگو. بله شخصیت مولف هم یک قرینه لبیه دیگر است که از آن می فهمیم شعر حافظ عارف را نباید مبتذل معنی کرد. ولی دال مرکزی نیست. شلایرماخر میگوید دچار سوء فهم هستیم چون همه ی فهم را در گرو فردیت مولف کرده و دیده فردیت مولف را نمیتوانیم بدست آوریم . این فرق دارد با اینکه بگوید معنای مراد مولف را اصلا نمی توانیم بدست آوریم. فردیت را بخاطر مبنای رومانتیسمی قائل شد نه از راه پی بردن از موثر به اثر. ولی گادامر که میگوید دچار سوء فهم هستیم بخاطر اینه که میگوید معنای مراد را اصلا نمی توانیم بدست آوریم. بتی گفت نمیتوانیم بازتولید فردیت مولف کنیم پس به سراغ بازتولید قصدش برویم. اصولیین هم دنبال #قصد هستند. 🔸 مقارنه بین هرمنتوتیک روش شناختی و اصول فقه : هردو میگوییم امکان فهم متون گذشته وجود دارد(هرمنوتیک فلسفی میگوید وجود ندارد)، هردو دغدغه فهم متن داریم. همه ی حرف ما روی اصالت ظهور است و همه حرف او روی اصالت فردیت. ما میگیم اگر فردیت را مبتنی بر اصالت ظهور ندانیم، دچار دور می شویم و باید بگیم هیچی نمی فهمیم. () #کانتکست بیرونی است، فردیت جهان بینی مولف و... است(فراتر از شخصیت مولف است که استاد قبلا بیان کردن). اصولیون و هرمنتوتیک روشی (کلادینیوس) می گفتند در مواردی که متن ابهام دارد و صریح نیست باید سراغ تفسیر برویم نه همیشه. اشکال بعدی : فرضا بازتولید فردیت را قبول کنیم، در خیلی از موارد امکان آن وجود ندارد مثل مواردی که قرینه (دسترسی به آثار دیگرش) نداریم (مثل کلیله و دمنه) و در مواردی که گوینده خارج از افق فهم ماست مثل کلام خداوند و معصومین. شهود فردیت از کجا؟ از طریق مثل سبک آیا میشود؟ خیر. 🔹حجیت در اصول فقه : (در پاسخ به یکی از حضار: از دقیقه۳۲ تا۳۸) در اصول فقه، هدف ما رسیدن به واقع است، پیش فرض حکم واقعی و ظاهری این نیست که ما نمیتوانیم به حکم واقعی برسیم. #حجیت به معنای منجزیت و معذریت نیست،بلکه آن چیزی است که قراره تو را به واقع برساند که اگر نتوانست، معذری. در باب حجج می گوییم از طریق این موارد می توانیم به حکم واقعی برسم. اما این طریق از خطا در امان نیست (ما مخطئه هستیم)، اینجاست که بحث معذریت و منجزیت پیش می آید: اگر به واقع رسید که منجز است والا معذری. حکم ظاهری و منجزیت و معذریت از آثار و عوارض حجیت است(نه از ذاتیات او). 🔸مقایسه کلام هرمنتوتیک روشی با ظن معتبر در اصول فقه : طلاب اگر دو کتابی که نوشتم را بخوانند، مستغنی میشوند (از هرمنتوتیک و این چیزها). نتایج تخمینی شلایرماخر فرق دارد با #ظنون_معتبره ی ما که اطمینان آور است. ما وقتی اصل صدور و جهت صدور را بررسی کردیم میگیم امام صادق اینرا فرمودند و مرادشان این است (تخمینی در کار نیست). عقلا به اطمینان های عرفی تمسک میکنند.حکم عملی عقل عملی این است که... 🔸اشکال بعدی : حرف شلایرماخر مخالف با سیره ی عقلا است: برای فهم کلام مخاطبین روزمره، بر اساس فردیت عمل می کنید؟! (یادمان نرود شلایرماخر باب نظریه پردازی فهم متن را باز کرد.) 🔹اشکال بعدی : فرضا با شهود بتوانیم بفهمیم، شهود امری فردی و نسبی است و لذا لازم می آید نسبیت در فهم (مثل حرف گادامر که می گوید هرکی هرچی فهمید برای خودش حجته) 🔸امتداد هرمنتوتیک روشی تاکنون هرمنوتیک روش شناختی در فضای هرمنوتیک از طریق بتی و هرش (و در علوم انسانی از طریق دلتای) امتداد پیدا کرد. آقای هرش گفت انسانهای مختلف از یک متن ، برداشتهای مختلف می کنند، ملاک اعتبار آنها چیست؟ (استاد در این زمینه مقاله نوشتند) میگوید بازتولید فردیت را اصلاح کنین و بگین بازتولید قصد و... ایندو از ناقدین جدی گادامر و هایدگر اند و بتی و گادامر باهم رفت و آمد علمی دارند. هرش هم اکنون زنده است. کتاب حقیقت و روش گادامر ترجمه نشد چون به ضرر قائلین به هرمنوتیک فلسفی های ماست (حرف گادامر با حرف روشنفکران داخلی ما مثل مجتهد شبستری فرق دارد). 🔸اصل صوت 👇 https://eitaa.com/anjomaneosol/961