🔻روحانیت؛ از اتحاد و ائتلاف تا تحول و دگرگونی جریانی جناحی 🔹اگـر بخواهیـم دلایـل دخالـت روحانیـون در سیاسـت را بررسـی کنیـم، بایـد بـه عواملـی از جملـه: وجـود داعیـه هـای #سیاسـی و اجتماعـی مذهـب، موقعیـت ممتـاز روحانیـون یـک مذهـب، امـکان تغییـر پذیـری #مذهـب و تطبیـق آن بـا شـرایط تاریخـی و انسـجام بیشـتر نهادهـای مذهبـی اشـاره کـرد. 🔹اندیشـه سیاسـی، فعـال تریـن حـوزه از حیـات فکری مسـلمانان در دوقـرن اخیر بوده اسـت. مبـارزات اسـتقلال طلبانـه مسـلمانان و منافـع اقتصـادی بیگانـگان در #دارالاسـلام، مهـم تـر از ایـن دو عامـل همانـا پیونـد ذاتـی بیـن اسـلام و سیاسـت را باشـد. اگـر جوهـر سیاسـت هنـر زیسـتن و کارکـردن بـا دیگـران اسـت، از پنـج رکـن اسـلام (نماز، روزه، حـج، جهـاد و شـهادتین) ،چهـار رکـن آن مناسـب اعتـلای روحیـه همـکاری میـان پیـروان آن اسـت. 🔸از نظـر #شـیعه_حکومـت، شـخصاً در صورتـی مشـروعیت پیـدا مـی کنـد کـه مرتبـط بـا سـیره امـام معصـوم باشـد. لـذا حکومـت هایـی کـه بـه نـام اسـلام فرمانروایـی کردنـد، کمتر مـورد اعتنای شـیعه بودنـد. جـدای از نافرمانـی، در مـوارد بسـیاری، شـیعیان علیـه ایـن حکومـت هـا بـه پـا خواسـته انـد. 🔹و تـا زمـان صفویـه، #علمـای_شـیعه غالبـاً حکومـت هـا را غصبـی مـی دانسـتند و بـر عـدم همـکاری بـا آنهـا را تجویـز مـی کردند (البتـه بودنـد علمایـی کـه بـر همـکاری بـا آنهـا بـرای حفـظ دیـن تاکید مـی کردنـد)، و در دوره صفویـه شـاهد همـکاری علمـا بـا فرمانروایـان هسـتیم چـرا که صفویـه مدعی شـیعه بـودن و تشـکیل حکومـت شـیعی را بیـان می داشـت. 🔹در دوره #قاجاریـه، علمـا بـا صـدور فتـوای جهـاد و تشـویق مـردم بـرای پیوسـتن بـه جنـگ، نقشـی بـا اهمیـت از نظـر حکومـت پیـدا کردنـد. فتـوای میـرزای شـیرازی را مـی تـوان نقطـه عطـف عصـر جدیـد در زندگـی هـای اجتماعـی روحانیـت دانسـت. 🔸و از ایـن بـه بعـد نقـش روحانیـت در سیاسـت بیشـتر شـد. در یـک دسـته بنـدی کلی، مناسـبت های روحانیـت و #حاکمیـت سیاسـی قاجـار را بـه چنـد دوره تقسـیم کـرد: دوره اول شـامل دوره بازیافـت هویـت یـا #خـود_آگاهـی روحانیـت اسـت کـه در ایـن دوره روحانیـت از سـردرگمی ناشـی از سـقوط صفویـان بیـرون آمـد و موقعیـت خویـش را پیـدا کـرد. در ایـن دوره رابطـه روحانیـت بـا حکومـت بسـیار محـدود بـود و حـور فعالیـت روحانیـت مقابلـه بـا صوفیـه بـود. دوره دوم، را مـی تـوان ورود روحانیـت بـه سیاسـت دانسـت کـه مقدمـه آن مقابلـه تهاجـات خارجـی بالاخـص روسـها بـود. 🔷دروه سـوم کـه بـا قیـام تنباکـو آغـاز مـی شـود و تـا مشـروطه ادامـه مـی یابـد را بایـد دوره معارضـه بـا #حاکمیـت_سیاسـی دانسـت. دوره چهـارم در واقـع دوره انـزوا و انشـقاق روحانیـت بـا حاکمیـت سیاسـی اسـت و روحانیـت در نسـبت بـا مشـروطه خـود چنـد دسـته و چنـد شـقه شـد. در دوره رضـا شـاه از نفـوذ روحانیـت کاسـته شـد و جـا بـرای نظامیـان و روشـنفکران غربگـرا باز شـد. بـا سـقوط رضـا شـاه، در فاصلـه سـال های ۳۲_ ۱۳۲۰ #روحانیـت توانسـت بخشـی از اقتـدار خـود را بـاز یابـد و یکـی از وقایـع مهـم ایـن دوره نهضـت ملـی شـدن صنعـت نفـت بـود کـه روحانیـت نقشـی برجسـته در آن بـازی مـی کـرد. پـس از کودتای ۲۸ مـرداد ۳۲ تـا سـال ۴۲ میـان دربـار شـکاف و کشـمکش سیاسـی چندانـی پیـدا نشـد. امـا نقـض قانـون اساسـی و تشـدید رونـد نوسـازی بـه شـیوه غربـی به وسـیله دربـار از سـال۴۲ بـه بعـد واکنـش هـای منفـی در بیـن بخـش هایـی از روحانیـت را برانگیخـت در نتیجـه میـان دولت و مذهـب شـکافی عمیـق پدیـد آمـد. 🔶ایــن رخــداد در ۱۵ خــرداد ۴۲ بــه وجــود آمــد و موجــب آغــاز نهضــت اســلامی بــه رهبــری #امــام_خمینـی گردیـد. اصلاحـات ارضـی، #کاپیتولاسـیون، انجمـن هـای ایالتـی و ولایتـی، سـه اقدامـی بـود کـه رژیـم پهلـوی بـا حمایـت آمریـکا موجبـات خیـزش قیـام ۱۵ خـرداد را فراهـم سـاخت. ویژگی های قیام پانرده خرداد: 🔻اسـلامی بـودن مبـارزه، قاطعیـت در رهبـری امـام خمینـی، مردمـی بـودن مبـارزه، مخالفـت بـا اصـل سـلطنت، پرهیـز از مشـی مسـلحانه، حفـظ اتحـاد و پرهیـز از طـرح مسـائل اختـلاف برانگیـز و بیگانه ســتیزی. همیــن ویژگــی هــا ســبب برجســته شــدن نهضــت اســلامی و بــه حاشــیه رفتــن ســایر گروه هـای و ایدئولـوژی هـا گردیـد. امـام دارای جامعیـت خاصـی بـود و سـه جلـوه را در یـک انقـلاب توامـان داشـت: فرماندهـی کل قـوا، رهبـری سیاسـی و نظریـه پـرداز بـود. در اینجـا بـه اجمـال مـی تـوان محکمات اندیشـه سیاسـی امام خمینـی را بدیـن صـورت بیـان نمـود: مـردم و مردمـی کـردن مبـارزه، جمهـوری اسـلامی و مقابلـه بـا اسـتبداد، ولایـت فقیـه، #اسـتکبار_سـتیزی، حمایـت از #مسـتضعفان جهـان و بالاخـص حمایـت از 👇