میشود ؛ ولی بنابر احتیاط حتی در صورت نهی شوهر به نذر عمل شود. (هـ)     نداشتن توانایی نذر وظیفه کسی که توانایی انجام نذر را ندارد چیست؟ آیت الله مکارم: اگر کسی قادر به ادای نذر نباشد زمان دیگری در ماه محرم و صفر در همان مصارف صرف کنند. حکم اضافات نذورات نقدی و جنسی که بعضاً فاسد شدنی هستند در ایام عاشورا ی حسینی یا دیگر ایام چیست؟   آیت الله مکارم: میتوانید در مجالس دیگر مصرف کنید و اگر آنرا هم نیاز ندارید آن را بفروشد          و پول آن را در مجالس عزاداری آینده در همان مکان صرف کنید. نذری که قابل عمل نیست گاه نذر هایی میشود که قابل عمل نیست مثلاً نذر کرده در عاشورا شربت دهد و الان زمستان است و این امر ممکن نیست آیا تغییر آن جایز است؟ آیت الله مکارم: آری می توان آن را مثلاً به شیر گرم و مانند آن تغییر داد.(هـ) آیت الله خامنه ای: عمل به آن نذر واجب نیست و اگر جایگزین کند ثواب آن را می برد.(خ)     خوردن نذر مشکوک و شبهه ناک با توجه به اطعام هایی که در ایام محرم داده می شوند و انسان به حلال بودن آن ها یقین ندارد ، آیا خوردن آنها اشکال دارد؟ اگر نذر کسی که خمس نمیدهد را بخوریم چطور؟ آیت الله خامنه ای: خوردن آن غذا ، چون یقین به حلال بودن یا مخلوط به حرام بودن آن ندارید ، یعنی یقین ندارید که این غذا حرام است و یقین ندارید که متعلق به خمس است ، خوردنش اشکال ندارد. (خ) ناتوانی در نذر به علت عذر شرعی اگر خانمی نذر روزه ، روز عاشورا کند و در روز تاسوعا یا عاشورا عادت ماهانه شود تکلیف چیست؟ آیت الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب ، قضای آن را به جا آورد.     تغییر مکان نذر نذر داشتم امسال محرم ، مقداری آش در یک ایستگاه صلواتی خواص پخش کنم که با صحبت با مسئول آن ، متوجه شدم که ایستگاه امسال قادر به ادای نذر من نیست ، آیا میتوانم نذر خود را به سال بعد یا در جای دیگر و در امری دیگری مصرف کنم؟ آیت الله مکارم: در محل مناسب دیگری نذر خود را انجام دهید. (هـ)   .

فصل سوم : کرونا و عزاداری برگزاری عزاداری در شرایط کرونا علما و مراجع عظام تقلید نظر خود را پیرامون برگزاری عزاداری ماه محرم در شرایط کرونا را اعلام نموده اند. آیت الله خامنه ای: در عزاداری ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می کند. آیت الله وحید: شعائر اهل بیت (ع) و خصوصاً اقامه عزای حضرت سید الشهدا(ع) نباید تعطیل شود. ولیکن با رعایت جهات بهداشتی و آنچه که متخصصین امر توصیه می کنند. آیت الله نوری همدانی: ما عزاداری را در چهار چوب اجرای دستورات مسئولان متدین و متعهد ستاد کرونا اقامه می کنیم در رعایت مسائل بهداشتی مثل فاصله گذاری… با عزاداری قابل جمع است و ملزم به رعایت باشید. آیا ستاد ملی مبارزه با کرونا به خاطر عدم مراعات موارد بهداشتی اعلام شده از جانب چند هیئت ، می تواند اقدام به تعطیلی همه ی هیئات و مراسم های مذهبی نماید؟ آیت الله مکارم: چنان چه بتواند آن هیئت ها را وادار به رعایت موازین بهداشتی کند حق ندارد هیچ هیئتی را تعطیل کند. درصورت امکان برگزاری عزاداری حسینی در محیط های باز آیا میتوان از برگزاری مراسم ها همراه با مراعات موارد بهداشتی اعلام شده در مکان های سرپوشیده جلوگیری کرد؟ آیت الله مکارم: درصورتی که رعایت شود نباید تعطیل شود. آیا شخصی که در حال حاضر کرونا دارد یا مشکوک به کرونا است جایز است در مراسم عزاداری شرکت کند؟ آیت الله مکارم : جایز نیست. آیا عمل به دستورات ستاد مبارزه با کرونا در مجالس امام حسین واجب است؟ آیت الله مکارم: آری همه جا لازم است. (ح)       نذر ماه محرم در ایام کرونا آیا هزینه نذری که هر ساله جهت طبخ طعام در حسینیه پرداخت میشده با توجه به شرایط کرونا امکان پرداخت به فقرا و جهیزیه یا ساخت بیمارستان را دارد؟ آیت الله خامنه ای: اگر نذری ها زمان معینی دارد تکلیف ساقط است بنا بر این مصرف ان پول ها در پرداخت به فقرا مانعی ندارد. (ه‍) آیا امکان دارد کسی که نذر کرده اند نذر را به خاطر شرایط کرونا تغییر دهد؟ آیت الله مکارم: چنانچه صیغه نذر را به هر زبانی خوانده باشد تغییر دادن ان جایز نیست و اگر نخوانده  است مانعی ندارد و اگر نذر شما مقید به شکل خاصی نبوده یا تنها اطعام بوده تغییر مزبور اشکالی ندارد. ولی  اگر مقید به خانه و مسجد و سفره دسته جمعی و مانند ان بوده با توجه به شرایط فعلی میتوانید به صورت دسته بندی به نماز گزاران مسجد یا همسایگانی   که معمولا در هیئت شرکت میکردند بدهید. و اگر مقید به شکل خاصی نبوده در محل مناسب دیگری نذر خود را انجام دهید. آیت الله نوری: اگر نذر محدود به زمان خاصی نیست میتوان به تاخیر انداخت و اگر صیغه نذر خوانده و محدودیت زمانی هم دارد قابل تغییر نیست ولو به شکل محدود وبا رعایت مسائل بهداشتی صورت گیرد اما درصورتی که شرایط فراهم نباشد اجرا نذر به تاخیر خواهد افتاد تا در اولین زمان ممکن که شرایط فراهم شد نذر را اجرا کند و اگر ان طوری که مرقوم داشته اید یقین داشته باشد که انجام نذر در شیوع بیماری موثر است می تواند نذر خود را به تاخیر بیندازد. (هـ) کسی که نذر به اطعام عزاداران در محل عزاداری نموده است با توجه به ممنوعیت اطعام در محل عزاداری میتواند غذاها را به صورت بسته بندی شده پخش کند؟ آیت الله مکارم : مانعی ندارد. (ح)

فصل چهارم : احکام زنان در عزاداری برپا کردن مجلس بدون اذن شوهر آیا برپا کردن مجلس عزاداری و یا جشن و  مهمانی گرفتن بدون اذن شوهر و بی رضایت او جایز است؟ آیت الله خمینی(ر): بدون اذن شوهر جایز نیست مگر احراز رضایت شود. آیت الله خامنه ای: به طور کلی استفاده از منزل و آنچه در آن است اگر ملک شوهر باشد ، باید با اجازه و رضایت او باشد و غیر این صورت اگر منافاتی با وظیفه زن در قبال شوهر نداشته باشد اشکال ندارد.(ح) آیت الله فاضل: اگر منزل شوهر باشد جایز نیست مگر اینکه رضایت او احراز شود.(ف)     روضه خوانی و صدای گریه زن آیا روضه و نوحه خواندن توسط زن در مجالس زنانه در صورتی که نا محرم صدای او را میشنود جایز است؟ آیت الله خمینی(ره): اگر مفسده داشته باشد باید از آن اجتناب کرد. (ح) آیت الله خامنه ای: اگر زن می داند نا محرم صدای او را می شنود ، در صورتی که موجب جلب توجه و تهییج نامحرم ، یا مستلزم مفسده دیگری باشد جایز نیست. (خ) آیت الله فاضل: شنیدن صدای ایشان اگر در معرض ریبه و لذت نباشد حرام نیست. (ح) در مراسم روضه خوانی و مجالس عزاداری زنان که در منزل یا حسینیه برگزار میشود ، صدای گریه و ناله زنان به گوش مردان نامحرم می رسد آیا شرعاً اشکال دارد آیت الله خامنه ای: اگر مفسده نداشته باشد فی نفسه اشکال ندارد. (خ) آرایشگری و آرایش در ایام عزاداری اصلاح آقایان کوتاه کردن موی سر ومحاسن آقایان در ماه محرم و صفر چه حکمی دارد؟ آیت الله خامنه ای: فی نفسه مانعی ندارد . آیت الله مکارم: حرام نیست .(ع) اصلاح خانم ها آیا آرایش کردن، کوتاه کردن و رنگ کردن مو و اصلاح صورت زن در ایام محرم و عزاداری اشکال دارد؟ آیت الله مکارم: حرام نیست اما پرهیز از آرایش های غلیظ به جاست.(ه‍) آیت الله خامنه‌ای: عمل مذکور با حرمت ماه محرم و صفر منافات ندارد .ولی به گونه ای باشد که هتک حرمت ایام عزاداری محسوب شود جایز نیست و در غیر اینصورت فی نفسه اشکال ندارد.(ه‍) امام خمینی (ره): حرام نیست ولی سزاوار است در ایام شهادت رعایت احترام را بنمایند.(ه‍) آیت الله صافی گلپایگانی: برداشتن ابرو و موهای صورت برای خانم ها اشکال ندارد. آیت الله نوری : در فرض سوال اصلاح سر و صورت و ابرو برای شوهر اشکال ندارد.(ه‍) آیا سرمه کشیدن وحنا بستن در ایام عزاداری نیز مستحب است یا ترک آن در این ایام بهتر می باشد؟ آیت الله مکارم : سرمه کشیدن مانعی ندارد .اما حنا بستن چون نشانه شادی است بهتر است در ایام عزاداری ترک شود. آیا «تاتو» کردن در ایام عزاداری حرام است؟ آیت الله مکارم:حرام نیست.(ه‍)     آیا آرایشگر میتواند در ایام عزاداری اهل بیت علیهم السلام آرایشگاهش را باز کند و آرایشگری کند؟ آیت الله خامنه‌ای: فی نفسه حرام نیست.(ح) حکم آرایش زنان در مجالس عزاداری آرایش زنان در مجالس عزاداری اهل بیت علیهم السلام چه حکمی دارد؟ آیت الله سیستانی: اگر موجب وهن یا هتک حرمت مجلس اهل بیت محسوب نشود اشکال ندارد.(ع)     ازدواج در محرم و صفر حکم ازدواج در محرم و صفر با توجه به اینکه عرف این کار را قبیح می داند چیست؟ همه مراجع به جز تبریزی : برگزاری این نوع مراسم اگر توأم با معصیت و یا هتک حرمت حضرت سیدالشهدا علیه السلام نباشد اشکال ندارد،اما برای مؤمنان سزاوار است که حرمت این ایام را پاس بدارند و از انجام دادن کارهای شادی آفرین اجتناب کنند .(ه‍) آیت الله تبریزی: ازدواج و عقد در ایام حزن ائمه علیه السلام برکتی ندارد و این امری که مربوط به عرف باشد نیست بلکه آن از بعضی روایات وارده از اهل بیت استفاده می شود.(ه‍) شرکت زنان در دسته جات عزاداری آیا جایز است زنان با حفظ حجاب و پوشیدن لباس خاصی که بدن آنان را بپوشاند در دسته های سینه زنی و زنجیر زنی شرکت کنند؟ آیت الله خامنه ای:شرکت زنان در دسته جات  سینه زنی و زنجیر زنی شایسته نیست. آیت الله صافی : اگر بانوان همراه دسته جات نباشند به سفارشات و سنت های اسلامی نزدیک تر است و اگر آن ها معرض مفسده و نظر اجانب باشد جایز نیست. آیت الله تبریزی: رفتن زنان به همراه دسته های عزاداری در صورتی که حجابشان را حفظ کنند و اختلاط مردان در بین نباشد مانعی ندارد.(م) امام خمینی (ره): شرکت زنان در دسته های سینه زنی و زنجیر زنی شایسته نیست. حرکت زنان با وضع نامناسب به دنبال هیئت های عزاداری که موجب بروز گناهان می شود چه صورتی دارد؟ امام خمینی (ره): عزاداری ائمه معصومین از بهترین زمینه ها ی قرب به خداست.و مردان و زنان باید طوری رفتار کنند که آمیخته با خلاف شرع نشود.(ح) آیت الله خامنه ای: اگر مصداق اختلاط محرم و نامحرم باشد حرام است و حدودی دارد.و شایسته نیست که خانم ها دسته عزاداری داشته باشند حتی دنبال دسته های عزاداری راه بیفتند .(خ) حکم مداحی آقایان در مجالس زنان مداحی مرد در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟آیا هم نوایی زنان با مداح مرد

اشکال دارد؟ آیت الله خامنه ای:اگر خوف مفسده باشد باید از آن اجتناب شود (ح) آیت الله مکارم : اگر مداح مرد جهت شرعی را رعایت کند مانعی ندارد ، ولی هم نوایی با او اشکال دارد.(ع) برهنه شدن مردان در عزاداری در منظر زنان برهنه شدن مردان درحال سینه زدن یا زنجیر زدن در عزاداری ها در منظر زنان چه حکمی دارد؟ امام خمینی (ره): بر زنان لازم است از نظر خود داری کنند. آیت الله بهجت: بنابر احتیاط واجب باید بدن خود را از نامحرم بپو شاهد. آیت الله فاضل : مانعی ندارد و زنان نباید به بدن اجنبی نظر کنند.(ح) آیت الله صافی : نگاه کردن خانم ها به بدن نامحرم جایز نیست. آیت الله سیستانی: به طور کلی نگاه کردن زن به بدن نامحرم با شهوت وترس از وقوع در حرام ،حرام است .(ع) حکم شرکت زنان در مراسم عزاداری و سینه زنی و با خواندن دعاها و زیارت عاشورا در زمان عادت ماهیانه چیست؟ آیت الله خامنه ای: اشکال ندارد،ولی اگر مراسم در مسجد بر گزار میشودتوقف در مسجد جایز نیست و موقع خواندن دعا از تماس دست با اسماء متبرکه خود داری کنند.(ح) پیاده روی اربعین برای خانم ها حکم پیاده روی اربعین برای خانم ها با توجه به اینکه شلوغ است و نامحرم زیاد است چیست.؟ آی الله خامنه ای:اگر ضوابط شرعی از جهت پوشش در برابر نامحرم و اجازه ی شوهر برای خروج از خانه رعایت شود ، پیاده روی اربعین برای خانم ها اشکال ندارد .(ع)

فصل پنجم :مسائلی متفرقه در عزاداری کسب و کار در روزعاشورا حکم کسب و کار در روز عاشورا چیست ؟ آیت الله تبریزی: کسب و کار در روز عاشورا برکتی ندارد و آن روز ، روز حزن بزرگ شیعه است . ایت الله سیستانی: کسب و کار در روز عاشورا مکروه است.(م) آیت الله خامنه ای: کار در این روزها مانعی ندارد و حرام نیست .لکن شایسته است شخص به عزاداری اشتغال داشته باشد. (ع) اینجانب به اجبار در روز عاشورا مشغول کار بودم آیا پولی که دریافت کرده ام حلال است؟ آیت الله مکارم :اگر مجبور به حضور بوده اید اشکالی ندارد ،و در روایات ما از تلاش برای کسب ورزی در روز عاشورا مذمت شده است. آیت الله خامنه ای: اگر باز کردن مغازه در آن ایام توهینی باشد به عزادارن یادبه عزاداری یا به ابا عبدالله الحسین علیه السلام بله این اشکال دارد.اما اگر یک مغازه است که چند ساعتی باز می کنید که برخی از حوائج مؤمنین بر آورده شود بعد هم مغازه را می بندید و هیچ از آن برداشت توهین و بی احترامی نشود اشکالی ندارد.(خ)       ایجاد مزاحمت در مراسم عزاداری آیت الله فاضل : عزاداری امام حسین علیه السلام باید طوری انجام گیرد که موجب مزاحمت برای دیگران نگردد .(ف)   آیت الله مکارم : عزاداری یکی از مستحبات مهم است، ولی حفظ حقوق دیگران از واجبات است ‌بنابراین باید طوری عزاداری کرد که حقوق کسی ضایع شود .(ع) آیت الله خامنه ای: اگر چه مراسم و شعائر دینی جزء مستحبات مؤکد است ولی واجب است بر گزار کنندگان مراسم و عزادارن تا حد امکان از اذیت و ایجاد مزاحمت برای همسایگان بپرهیزید . ایت الله صافی: این مراسم را به نحوی بر گزار کنند که موجب زحمت عابرین و همسایگان نشود و به طور کلی مزاحمت و آزار اشخاص چه در خواب باشند چه در بیداری جایز نیست .این مراسم باید در حد معمول و متعارف انجام شود .(م)       گریه بر امام حسین علیه السلام در حال نماز چه حکمی دارد؟ آیات عظام ،فاضل ،تبریزی بهجت:جایز است . آیات عظام ،امام، مکارم، نوری :بنابر احتیاط واجب ترک شود. آیات عظام ، خویی،سیستانی،وحید: اگر به خاطر آخرت باشد جایز است .(م)     تقدم نماز بر عزاداری در ظهر عاشورا عزاداری اهمیت بیشتری دارد یا نماز اول وقت خواندن؟آیت الله مکارم :اقامه نماز جماعت در ظهر عاشورا کار بسیار مهمی است ،و به یقین امام حسین علیه السلام از چنین عزادارانی خشنود خواهد شد. آیت الله فاضل: نماز بر عزاداری مقدم استوسعی شود هنگام نماز ،عزاداری و سایر آور تعطیل شود و نماز اقامه شود. آیت الله صافی : مقتضی است که همه هیئات محترم به این امر مهم یعنی نماز ظهر توجه کنند. آیت الله بهجت: معلوم است نماز در اول وقت آن هم به جماعت مورد رضایت سیدالشهدا است. آیت الله سیستانی: بسیار مناسب است که نماز را به وقت بخوانند و با این کار هدف اصلی از اقامه این مجالس را نشان دهند . آیت الله تبریزی: عزاداری مقدمه برپایی نماز و سایر وظایف دینی است و قیام آن حضرت برای تحکیم قرآن و احکام شرع واقع گردید و عزادارن پیش از هر چیز به وظایف دینی که اهم آن نماز است باید اهتمام کنند . آیت الله خامنه ای: بدیهی است که نماز واجب ، مقدم بر فضیلت شرکت در مجالس عزاداری اهل بیت است و ترک نماز یا فوت شدن آن به بهانه شرکت در عزاداری امام حسین علیه السلام جایز نیست .(م)     هزینه عزاداری آیا جایز است از پولی که در ماه محرم برای هزینه های مسجد و عزاداری جمع می شود ، جهت هیئت قرآن ، کلاسهای مسجد و تخته سیاه و لوازم دیگر استفاده کرد؟ آیت الله مکارم : اگر برای عزاداری باشد نمی شود برای کاردیگری مصرف کرد ، ولی اگر برای هزینه های مسجد باشد مانعی ندارد (ه‍)     جلسات هفتگی عزاداری عزاداری برای اهل بیت علیهم السلام مه به صورت جلسات هفتگی برگزار میشود چه حکمی دارد؟ آیت الله خامنه ای: به طور کلی عزاداری برای اهل بیت علیهم السلام امری مطلوب و مورد تأکید ائمه  علیهم السلام است .(ح)       موسیقی در محرم آیا هر نوع شادی کردن هرچند با گوش دادن به سرودهای شاد و موسیقی غیر مبتذل در ایام عزاداری حرام است؟ آیت الله خامنه ای: شایسته نیست مؤمنان در ایام عزای اهل بیت علیهم السلام به شادی بپردازند و اگر به گونه ای باشد که عرفا توهین به حضرات معصومین علیهم السلام محسوب  شود باید از آن اجتناب شود.(ح)     پوشش سیاه حکم پوشیدن لباس سیاه در ایام عزاداری به هنگام خواندن نماز چیست؟ ایت الله صافی: چون به عنوان اظهار حزن پوشیده و از این جهت دارای رجحان است ممکن است در مورد سوال کراهت آن مرتفع شود. آیت الله فاضل: چون لباس سیاه علامت عزاداری سید الشهداست وعزاداری آن کمال رجحان را دارد لذا نماز خواندن با آن مکروه نیست .(م) آیت الله خامنه ای: پوشیدن لباس مشکی در ایام عزاداری به منظور تعظیم شعائر الهی و اظهار حزن و اندوه ، ولو در نماز، اشکالی ندارد و موجب ثواب است .(ع) پوشیدن ل

باس با رنگ روشن و شاد در ایام سوگواری و عزاداری اهل بیت علیهم السلام چه حکمی دارد؟ آیت الله خامنه ای : اگر به قصد توهین و بی احترامی نباشد وعرفا هم توهین و سبک دانستن محسوب نشود اشکال ندارد (ح)     مصرف رد مظالم برای عزاداری پدرم مبلغی را به عنوان رد مظالم وصیت نموده است آیا می شود این مبلغ را صرف امور فرهنگی هیئتی ها و عزاداری امام حسین علیه السلام و اطعام قرار گیرد؟ آیت الله خامنه ای: مظالم عباد که اصطلاحا رد مظالم گویند مصرفش فقرا هستند و بنابر احتیاط باید با اجازه باشد ، یعنی با دفتر مراجع تماس بگیرند بعد به مصرف فقرا برسانند.(خ)       تباکی در عزاداری کسی که در مراسم عزاداری نمی‌تواند گریه کند ولی خود رابه حالت گریه در می آورد آیا این حالت از مصادیق دروغ و دورویی محسوب میشود ؟ آیت الله خامنه ای :تباکی نسبت به کسی که محزون است و ناراحت می باشد ، دروغ و دو رویی محسوب نمی شود (ح)       حکم امثال چهره امامان آیت الله خامنه ای: انتساب این عکس ها به حضرات معصومین علیهم السلام ثابت نیست ،اگرچه هتک حرمت هم جایز نیست . آیت الله مکارم : این عکس ها واقعیت ندارد ، ولی چنانچه تصاویر نا مناسبی نباشد و نسبت قطعی به آن بزرگواران ندهند اشکالی ندارد .(ه‍)     باقی مانده اموال عزاداری باقی مانده اموالی که به عنوان هزینه های مراسم عاشورا ی حضرت امام حسین علیه السلام جمع آوری میشود ، در چه جایی باید خرج شود ؟ ایت الله خامنه ای: میتوان اموال باقی مانده را به کسب اجازه از اهدا کنندگان  در امور خیریه مصرف کرد .یا آن ها را برای مصرف در مجالس عزاداری آینده نگه داشت .(ع)

◾️دوباره به دل خیمه زده ماتمت ای یار ◾️حسین‌جان تویی در دو جهان قافله‌سالار 🎤 میثم‌ مطیعی