🎙صوتِ نشست "جهان پهلوان" با محوریت جستارهایی در دیدار با حاج قاسم سلیمانی در آینه حکمت و علوم انسانی 📌با ارائه؛ _کوروش علیانی _اسماعیل فراهانی _هما یزدانی _فرید مدرسی _مصطفی زالی _سیدجواد میری _سیدحسین شهرستانی _مهدی فدایی مهربانی _فرزانه پزشکی _علی جعفری _سید مجید امامی _کمیل سوهانی _مجتبی نامخواه #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_اندیشه 🌏 rcica.ir ♨️@rcica_ir

📸 #گزارش_تصویری 💡نشست بازخوانی کتابِ "انقلاب تصور ناپذیر در ایران" ⏰ سه‌شنبه ۱۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ 📌با حضور _سجاد صفارهرندی؛ مدیر گروه مطالعات اجتماعی و فرهنگ پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی _محمد ملاعباسی؛ مدرس، مترجم کتاب و پژوهشگر جامعه‌شناسی _صادق پیوسته؛ مدرس و پژوهشگر جامعه‌شناسی سیاسی و انقلاب #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_اندیشه 🌏 rcica.ir ♨️@rcica_ir

🎙صوت نشست بازخوانی کتاب "انقلاب تصورناپذیر ایران" #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه 🌍rcica.ir ♨️@rcica_ir

✏️ #گزارش_کوتاه شست بازخوانی کتاب «انقلاب تصورناپذیر در ایران»، سه‌شنبه 15 بهمن‌ماه 1398 توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در سرای آوینی برگزار شد. محمد ملاعباسی مترجم کتاب در این نشست گفت: بحث اصلی کورزمن این است که؛ هرگاه انقلابی به پیروزی می‌رسد، تحلیل‌گران اجتماعی، جامعه‌شناسان و کسانی که وظیفه خودشان را پیش‌بینی‌پذیری و منظم کردن فرایندهای اجتماعی می‌دانند، شروع به ساختن روایت‌هایی از طبیعی بودن فرایند انقلاب می‌کنند. اما برای کورزمن یک شک و تردیدی در این روایت‌ها وجود دارد و مایل است این مسئله را روایت و بازسازی کند که در لحظه انقلابی افرادی که درگیر این جریان هستند مدام با دودلی و ابهام از آینده، مواجه می‌باشند. بنابراین اطمینان خاطر از تحقق انقلاب که تحلیل‌گران انقلاب نیز بعد از ماجرا با مشاهده‌ داده‌ها مطرح می‌کنند، باعث می‌شود یک جزء اساسی از کنشگری انقلابی – غلبه بر تردیدها در فضای مبهم آینده - در نظر گرفته‌ نشود. ما می‌توانیم از این کتاب برای اعاده حیثت از امر شگفت‌انگیز در جامعه‌مان استفاده کنیم. به بیان دیگر در سایر نظم‌های اجتماعی چیزهای شگفت انگیزی وجود دارد که تن به تحلیل مرسوم نمی‌دهد ولی ابزارهای اندیشدن به آن از علوم انسانی می‌گذرد. این کتاب امیدی است به اینکه همچنان می‌شود کار جامعه شناسانه کرد. سجاد صفارهرندی مدیر گروه مطالعات اجتماعی و فرهنگ پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در ادامه تصریح کرد: انقلاب همچون بسیاری از مسائل اساسی و بزرگ از ابتدای وقوع آن تبدیل به یک مسئله می‌شود، که به جهت خصلت پیش‌بینی ناپذیری یا تصورناپذیری، علم اجتماعی خودش را موظف و مکلف می بیند که پاسخی برای این رخداد بیابد تا یکپارچگی و انسجام جهان معنایی که گویی با این رخداد دریده شده را مجددا احیا کند. کورزمن نشان می‌دهد که ضدتبیین می‌تواند در عین اینکه گزارشی از واقع به ما رائه بدهد اما گشودگی و امکان که ویژگی خاص جهان انسانی است را حذف نمی‌کند. و بدون اینکه آن را تعلیق کند از واقعیت گزارش می‌دهد. در این فهم؛ برای ما، علوم اجتماعی ما و نوع مواجهه‌ای که ما از سنت و چارچوب معرفتی با علوم اجتماعی می‌توانیم داشته باشیم دلالت‌ها، گشایش‌ها و امکان‌های متعددی وجود دارد. اثر کورزمن امکانی فراهم می‌کند که ما بتوانیم در یک معنای وسیع‌تری علم اجتماعی را بفهمیم. این همان تاکید بر مفهوم امکان یا به تعبیر کورزمن رخداد است. فهم امورات به مثابه رخداد یا صاعقه‌ای که از جایی بیرون از ما و جایی که فهمش برای ما دشوار است می‌آید. ما به او آری می‌گوییم و او ما را دربرمی‌گیرد. تجربه‌ای که میان قبل و بعدش فاصله می‌اندازد و بعد تمام می‌شود. و چیزی که از آن باقی می‌ماند نوعی یاد و ذکر است که کل مسیر آینده را از خودش متاثر می‌کند. صادق پیوسته مدرس و پژوهشگر جامعه‌شناسی سیاسی و انقلاب، گفت: در این کتاب ابتدا مباحثی درباره تک کنشگرها مطرح می‌شود؛ سپس به جماعت کنشگرها اشاره دارد. در جای‌جای کتاب نشان می‌دهد که سخنگوهای گروه‌های اجتماعی خودشان نمی‌دانستند که فردا چه کاری خواهند کرد. اینکه فردا آنها می‌خواهند چه کنند به حجم مردم بستگی داشت و حجم مردم نیز به انتظار مردم از موفقیت انقلاب معطوف بود. در واقع به یک دوری می‌رسیم که به راحتی نمی‌توانیم پیش‌بینی بکنیم و این به صورت منطقی و روشی نشان داده می‌شود که نه تنها نمی توانیم پیش بینی کنیم بلکه پیش بینی پسینانه هم ممکن نیست. کورزمن این بحث را مطرح می‌کند که اگر ما این ضعف‌ها و قوت‌ها را ببینیم به این می‌رسیم که انقلاب چگونه آغاز و به پایان می‌رسد و نقطه عطف آن کجاست، کجا کنشگران از تصور ناپذیر بودن انقلاب به این می‌رسند که تصورِتصورناپذیر انجام می‌دهند. این نقطه نقطه عطف است. در واقع کورزمن در بررسی فرایند انقلاب به این مسئله می‌پردازد که کجا تصور ناپذیر، قابل تصور شد. لینک #گزارش_تفصیلی 👇 https://bit.ly/2HefXyL #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه 🌍 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

💡محفل بيستم عصرنشینی هنر و اندیشه "#دیدار" 🎬 جلسه بررسی اسکار ۲۰۲۰ به همراه نمایش فيلم " PARASITE" 👆🏽 اولین فیلم غیر انگلیسی زبانِ برنده اسکار بهترین فیلم 📌با حضور: . _محمد صادق باطنی: مستندساز و منتقد سینما _کمیل سوهانی: پژوهشگر، کارگردان و تهیه‌کننده سینمای مستند ⏰دوشنبه ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۸، ساعت ۱۶ 📪خیابان سمیه، حوزه هنری، پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، طبقه دوم، سرای شهید آوینی 🔸️حضور تمامی علاقمندان و دغدغه‌مندان آزاد و مزید امتنان است. #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_اندیشه 🌍 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

📸 #گزارش_تصویری 💡محفل بيستم عصرنشینی هنر و اندیشه #دیدار جلسه بررسی اسکار ۲۰۲۰ به همراه نمایش فيلم " PARASITE" 📌با حضور: _محمد صادق باطنی: مستندساز و منتقد سینما _کمیل سوهانی: پژوهشگر، کارگردان و تهیه‌کننده سینمای مستند ⏰دوشنبه ۲۸ بهمن‌ماه #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_اندیشه 🌍 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

🎙صوت نشست بیستم عصرنشینی هنر و اندیشه #دیدار با موضوع فیلم سینمایی "انگل" #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه 🌍 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

📚ترجمه کتاب روانشناسی شهرت به زیر چاپ می‌رود 🔸️کتاب روانشناسی شهرت (The Psychology of Celebrity) نوشته گیل استیور توسط گروه مطالعات رسانه پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی به عنوان پنجمین کتاب از مجموعه مطالعات شهرت ترجمه شده و به زودی منتشر می‌گردد. 🔸️به گزارش روابط عمومی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی این اثر گیل استیور دانشیار کالج سانی/امپایر استیت که توسط دکتر احسان شاه‌قاسمی به فارسی ترجمه شده، تلاش می‌کند تا «شهرت» را از دیدگاه‌های مختلف، مخصوصا از دیدگاه روانشناسی بررسی کند. استیور نخست از ما می‌خواهد به ریشه‌های علاقه به سلبریتی‌ها در درون ناخودآگاهمان بیندیشیم و سپس از ما می‌پرسد، چرا ما این میزان از سلبریتی‌ها خوشمان می‌آید؟ تفاوت میان معروفیت و شهرت چیست؟ و، نقش رسانه‌های اجتماعی در موج نوی از سلبریتی‌ها چه بوده است؟ 📖این کتاب ۱۱۰ صفحه دارد و انتشارات راتلج آن را در سال ۲۰۱۹ منتشر کرده است. لینک خبر👇 https://bit.ly/2VQaxlM #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #گروه_مطالعات_رسانه ♨️ @rcica_ir 🌏 rcica.ir

✏️ #گزارش_کوتاه 💡نشست «جهان پهلوان» با محوریت جستارهایی در دیدار با حاج قاسم سلیمانی در آینه حکمت و علوم انسانی یکشنبه 20 بهمن‌ماه توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با همکاری بسیج دانشگاه تهران در سالن شهید رجب‎بیگی دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار گردید. در این نشست اساتید و پژوهشگران در حوزه‌های گوناگون به موضوع حاج قاسم سلیمانی، شیوه زندگی، شهادت و پیامدهای شهادت ایشان پرداختند. 🔸️در ابتدای این نشست کوروش علیانی مجری تلویزیون و پژوهشگر حوزه زبانشناسی ارائه خود را با موضوع «از روایت‌ها تا شمایل‌ها، مورد سردار شهید سلیمانی» عنوان کرد. سپس اسماعیل فراهانی پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه نیز با عنوان «اخلاق فتوت و روح سرمایه‌داری» به سخنرانی پرداخت. از دیگر ارائه کنندگان این نشست هما یزدانی بود که با عنوان «پهلوان و اخلاق مراقبتی» تحلیل خود را از شیوه زیست شهید سلیمانی مطرح کرد. همچنین فرید مدرسی روزنامه‌نگار حوزه دینی عراق نیز از دیگر سخنرانان این نشست بود که با عنوان «قاسم سلیمانی به مثابه سیستم پیچیده» به ارائه خود پرداخت. مصطفی زالی عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران پنجمین سخنران این نشست بود او ارائه خود را با عنوان «ایدئال‌گرایی در جهان غیرایدئال: تاملی فلسفی در جهان‌وطن‌گرایی توحیدی» مطرح کرد و پس از ایشان، سیدجواد میری جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاملی انتقادی درباره شهید سلیمانی ارائه کرد. آخرین سخنران بخش اول نشست جهان پهلوان سیدحسین شهرستانی مدیر گروه حکمت هنر پژوهشکده فرهنگ و هنر با عنوان «خرد پهلوان و جستجوی نجات در بحران» بود. 🔸️در آغاز بخش دوم نشست «جهان پهلوان» مهدی فدائی مهربانی عضو هیئت علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران، دیدگاه خودرا با عنوان «وجوه کهن‌الگویی در شخصیت سردار سلیمانی» ارائه کردند. سپس فرزانه پزشکی پژوهشگر حوزه هنر و رسانه با عنوان «بیکرانه سپید» به ارائه پرداخت. همچنین علی جعفری پژوهشگر و مدرس دانشگاه با عنوان «از صلح مسلح تا جنگ مصلح؛ قاسم سلیمانی و ایجاد جنگ ناجنگ»، کمیل سوهانی پژوهشگر، کارگردان و تهیه کننده سینمای مستند با عنوان «هم‌نشینی آرامش و جنون در زیست جهان پهلوان به مثابه سوژه سیاسی»، سیدمجید امامی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق با عنوان «پدیدار شناسی معنوی هویت ملی ما در دیالوگ با زمانه و زمینه سلیمانی: سلحشوری، قربانی و فنای وجودی» و مجتی نامخواه دانشجوی دکتری رشته دانش اجتماعی مسلمین با عنوان «انسان انقلاب» از دیگر سخنرانان این نشست بودند. لینک #گزارش_تفصیلی 👇 https://bit.ly/39nfrLl #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه 🌏 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

🎞مروری بر نشست‌های پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در سال ۱۳۹۸ 🔸️ انقلاب و نهاد هنر 🔸️ مزاج و معماری 🔸️بررسی سی سال سینمای حاتمی کیا 🔸️مناسبات فقه و عرفان در وضع معاصر شیعه و ایران 🔸️هوش مصنوعی و آینده جهان 🔸️تحولات هنر در عصر فضای مجازی 🔸️رونمایی از کتاب در آمدی بر سیاست‌گذاری فرهنگی 🔸️گفتگو میان فقه و موسیقی 🔸️بازخوانی کتاب انقلاب تصور ناپذیر در ایران 🔸️رونمایی از کتاب فعالیت‌های انسان دوستانه سلبریتی‌ها 🔸️جستارهایی در دیدار با حاج قاسم سلیمانی در آینه حکمت و علوم انسانی #باشگاه_هنر_و_انديشه #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی 🌍rcica.ir ♨️@rcica_ir

🎞مروری بر گردهم‌آئی‌های اصحاب علوم انسانی، اجتماعی، هنر و رسانه پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در سال ۱۳۹۸ 🔸️ارائه آخرین دستاوردهای علمی برخی از فعالان حوزه علوم انسانی 🔸️نشست تخصصی حکمت اربعین و رونمایی از کتاب "اربعین، جهانی دیگر" 🔸️نشست اصحاب علوم انسانی، هنر و رسانه پیرامون تحولات گرانی بنزین #باشگاه_هنر_و_انديشه #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی 🌍 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

🔎مروری بر جلسات عصرنشینی هنر و اندیشه #دیدار در سال ۱۳۹۸ 📽نمایش و تحلیل 🔸️مستند متولد اورشلیم 🔸️مستند تئوریسین خشونت 🔸️مستند ۱۸ تحت تعقیب 🔸️انیمیشن Inside Out 🔸️مستند بزمِ رزم 🔸️مستند عابدان کُهنز 🔸️مستند واقعه کربلا (۱ و ۲) 🔸️مستند منطق‌الطیر 🔸️مستند مشد عباس، بودن...نبودن 🔸️مستند LA92 🔸️مستند بانو 🔸️فیلم سینمایی Joker 🔸️مستند شورش علیه سازندگی 🔸️مستند الف الف پاریس 🔸️مستند زنانی با گوشواره‌های باروتی 🔸️مستند خاطرات بادیه 🔸️مستند آسوده بخواب کوروش 🔸️فیلم سینماییParasite و گفتگو پیرامون اسکار ۲۰۲۰ #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه 🌏 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

🔎مروری بر مدرسه تابستانه هنر و علوم انسانی درنگ ✏سرفصل‌‌های ارائه شده؛ 🔸️مقام هنر در تمدن ایرانی اسلامی: محمد رجبی 🔸️شعر، زبان اندیشه ایرانی: سیدحسن شهرستانی 🔸️انسان ایرانی در آینه معماری: سیدمحمد بهشتی 🔸️نقد، پلی بین سینما و علوم انسانی: مسعود فراستی 🔸️حکیمان مسلمان و مسائل هنر: نادیا مفتونی 🔸️تاریخ فرهنگی موسیقی ایرانی: علیرضا میرعلینقی 🔸️رمان و زیست‌جهان مدرن: شمس‌الملوک مصطفوی 🔸️هرمنوتیک، پدیدارشناسی و هنر: احمد رجبی 🔸️هنر و علوم انسانی: وحید یامین‌پور 🔸️تطور فلسفی معنای هنر: سیدحسین شهرستانی 🔸️زیبایی‌شناسی و فرهنگ: فاطمه دلاوری پاریزی 🔸️هنر، رسانه، فرهنگ سلبریتی: سیدمهدی ناظمی، مجید سلیمانی و محمد خندان #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه #مدرسه_تابستانه_درنگ 🌍 rcica.ir ♨️ @rcica_ir

🔎مروری بر کلاس‌های آموزشی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در سال ۱۳۹۸ 🔸️جستجوی حکمت اجتماعی در خردنامه فردوسی ✏دکتر سیدحسین شهرستانی 🔸️دوره چهارم درس‌گفتارهایی از هنر به علم و سیاست؛ هنر و سیاست در زیبایی‌شناسی هگل ✏دکتر میثم سفیدخوش 🔸️آموزش نرم‌افزار MAXQDa در مطالعات فرهنگی و هنری ✏ دکتر بهنام لطفی 🔸️سومین دوره آموزشی تفسیر فلسفی فیلم ✏دکتر سیدمهدی ناظمی درک و دریافت موسیقی ایرانی ✏صابر الله‌دادیان 🔸️سازمان از زاویه فرهنگ و سبک زندگی ✏سیدابراهیم رئوف موسوی 🔸️فرهنگ در زندان صورت‌ها ✏دکتر محمد پورکیانی #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه 🌏rcica.ir ♨️ @rcica_ir

📚 #معرفی_کتاب شرق‌شناسی هالیوود؛ تحلیل روایت پسااستعماری مسلمانان در سینمای هالیوود ✏نویسنده: مجید سلیمانی ساسانی برای تهیهٔ این کتاب، و دیگر کتاب‌های چاپی سورهٔ مهر با تخفیف ویژهٔ ۲۰درصد و ارسال رایگان، به نشانی سایت 99.sooremehr.ir مراجعه کنید. #پژوهشکده_فرهنگ_و_هنر_اسلامی #باشگاه_هنر_و_انديشه ♨️ @rcica_ir 🌎 rcica.ir

🔸فردوسی و مقام "سخن" ✒سید حسین شهرستانی (مدیر گروه حکمت هنر) روز بزرگداشت حکیم ابولقاسم فردوسی را روز پاسداشت زبان فارسی نامیده‌اند. این، البته امری است شایسته. چرا که #فردوسی ایران را با احیاء زبان فارسی زنده کرد. آن هنگام که جغرافیای سیاسی ایران از دست رفته بود، او جغرافیای فرهنگی ایران را در مرزهای زبان فارسی برقرار کرد تا بر این پایه سامان سیاست و مدنیت ملی ایرانیان تجدید شود. اما من برآنم که اگر فردوسی را صرفا پاسدار زبان فارسی و بواسطه آن مرزبان ایران بدانیم، هنوز منزلت والای او را نشناخته‌ایم. فردوسی پاسدار زبان یا "سخن" در کلیت آن است و بدین ترتیب از هستی "انسان" مرزبانی و مراقبت می‌کند. بدین نظر نه ایران که انسان و جهان وامدار شاعر بزرگ طوس است. چرا که شاعران بزرگ از حدود مرزهای ملی و قومی فرامی‌روند. فردوسی به‌مثابه شاعر حقیقی، حقیقت #سخن را که سرمایه آدمیت و جوهر جهان است به یاد می‌آورد و بدین یادآوری آنرا "تازه" می‌کند و بدین ترتیب جهان تازه می‌شود: هین سخن تازه بگو تا دو جهان تازه شود سخن در ظرف زیست روزمره در معرض فرسایش است. ما مردم روزمره، سخن را مصرف می‌کنیم و بدین ترتیب نیروی آن را تخلیه می‌کنیم. کلمات در زندگی روزمره شتابان و سرگردان از این‌سو بدان‌سو پرتاب می‌شوند. در وضع معمول زبان، ابزاری است بی‌جان که ما بی‌آنکه بدان ملتفت باشیم و در آن درنگ کنیم، آنرا "به‌کار می‌بریم". واژه‌ها، این گوهرهای معدن وجود، کدر و خاک‌آلود زیر دست و پای ما می‌غلطتند و بدین ترتیب کهنه و کم‌فروغ می‌گردند. شاعر اما، این جواهر را از زمین برمی‌گیرد، غبار غفلت از آنها می‌زداید و در پرتو درخشش آن خیره می‌ماند. شعر، شعاع خیرگی شاعر است در تماشای فروغ سخن. سخن را سخن‌دان ز گوهر گزید ز گوهر ورا پایه برتر سزید شاعر یادآور ما بدین معنی است که سخن جوهر جان آدمی است و سبک انگاشتن سخن، سرسری گرفتن وجود و بیهوده انگاشتن زندگی است. این سبک انگاشتن سخن، بلیه و واقعه‌ی فراگیر زمانه ماست و به‌تعبیر فردوسی: سخنها از اندازه اندر گذشت این بلیه نه فقط مردم عامی که بسیاری از اهل علم و دانشگاهیان و روحانیان و هنرمندان و مداحان و سیاستمردان و حتی ادیبان و شاعران را دربر می‌گیرد. در این روزگار بطالت سخن و بی‌قدری کلام و مصرف بی‌لگام کلمات و تراکم پرگویی، همه ما به درنگ در سخن سخندانان بزرگ محتاجیم تا دریابیم مادام که سخن سست و خوار ماند، نه دنیایی خواهیم داشت و نه دینی. بیا تا جهان را به بد نسپریم به کوشش همه دست نیکی بریم نباشد همی نیک و بد پایدار همان به که نیکی بود یادگار همان گنج و دینار و کاخ بلند نخواهد بدن مر تورا سودمند سخن ماند از تو همی یادگار سخن را چنین خوارمایه مدار 🌐 @Rcica_ir 🔵 Rcica.ir *تصویر، نگاره‌ای است از چهره فردوسی و سه شاعر معاصر او (عنصری، فرخی و عسجدی) در حاشیه حکایتی از تذکره الشعرای دولتشاه سمرقندی، حکایتی که گرچه مستند و صحیح نیست اما به‌وجهی شیرین و شنیدنی است. https://www.instagram.com/p/CAKmfd_pXtF/?igshid=1kd71q5nq58o6

پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی ♦ #گفتگوهای_مجازی_درباره_کرونا 🎙دکتر وحید یامین پور: تجربه همدلی کرونا می تواند به شخصیت اجتماعی ما بدل شود اولین نشست از نشست های «بررسی ابعاد فرهنگی و اجتماعی پدیده کرونا» دوشنبه ۲۵ فروردین به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار شد. ♦️میثم مهدیار مجری کارشناس این نشست در ابتدای این گفتگو با اشاره به این که کارویژه علوم انسانی معنابخشی به پدیده های اجتماعی است گفت: پدیده ی کرونا در جهان وضعیت جدیدی را ایجاد کرده است، که هنوز بسیاری از ابعاد آن روشن نشده است و از این رو گفتگو درباره ی کرونا سهل و ممتنع است. سهل از این جهت که همه ی جهان درگیر آن است و ممتنع از آن جهت که برای اولین بار است که جهان مدرن درگیر چنین پاندمی ای می شود. ابتدا تصور می شد که تنها چین، ایران و چند کشور دیگر درگیر هستند و تحلیل های خاصی در این باره تولید می شد، اما در هفته های گذشته که بسیاری از دیگر کشورها درگیر این پدیده شده اند، ادبیات قبلی هم دچار چالش شده است. ♦️دکتر وحید یامین پور رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا باید این پدیده را متمایز و خاص ببینیم یا مانند دیگر بحران ها مثل سیل و زلزله با آن مواجه شویم گفت: بین اندیشمندان جهان در حوزه علوم انسانی کسی را ندیدم که پدیده ی کرونا را ساده، زودگذر و قابل پیش بینی دانسته باشد. همه معتقدند جهان پساکرونا جهان دیگری است. دنیا در یک شوک و حیرتی فرو رفته است، که اگر همین فردا اعلام شود جهان با یک معجزه از این ویروس پاک شده همین ۳ ماه گذشته کافیست تا از آن به عنوان یک دوره عجیب در تاریخ یاد شود. برخی شخصیت‌های سیاسی آن را با جنگ جهانی دوم قیاس کرده اند و اذعان داشته اند در 80 سال اخیر هیچ اضطراب و اضطراری جهانی که کل بشر را دچار کند، در این حد و اندازه وجود نداشته است. کرونا چون خطری است که در سر تا سر زمین وجود دارد و بیخ گوش تک تک افراد بشر است و می توان گفت تاریخ به قبل و بعد از کرونا تقسیم خواهد شد. ♦️وی افزود: عمده اندیشمندان معتقدند این ماجرا پروژه جهانی سازی بر اساس استانداردهای آمریکایی را تحت الشعاع قرار خواهد داد. نهاد علم و به ویژه نهاد بهداشت و درمان که گردش مالی بسیار بالایی دارد و شاخصه هزاره سوم هستند و به انسان مدرن ادعای خدایی داده بود و بشر جدید با آنها می‌خواست به بهشت زمینی دست پیدا کند امروز زیر سوال رفته اند. اگر سازمان ملل متحد و بقیه سازمان های جهانی را نتیجه تکامل فهم جمعی بشر بدانیم امروز این سوال مطرح می شود که در این بحران جهانی سازمان ملل کجاست و چه راهکاری برای حل آن دارد؟ چه همکاری و همگرایی مؤثر بین الملی در مبارزه با کرونا انجام گرفت؟ تنها کاری که شکل گرفت این بود که کشورها مرزهای خود را به روی یکدیگر بستند. ♦️دکتر یامین پور ادامه داد: بسیاری از کشورها با شیوع کرونا به درون گرایی و ملی گرایی و جدا شدن از فضای بین المللی سوق پیدا کرده اند.، با این اوصاف و با فروریختن ادعاهای گذشته درباره ی جهانی سازی یا جهانی شدن امیدوارم این مسائل بر درک روشنفکران ما از فضای جهانی هم تأثیر گذارد. اگر ما بپذیریم که در این پدیده ی جدید جوامع سرنوشت مشترکی پیدا کرده اند و مسیری که تاکنون رفته و ساختارهای موجود بر این سرنوشت جدید بی تأثیر بوده اند، از این جهت نگاه ها می تواند معطوف به مسیر جایگزین گردد و فرصتی برای طرح آلترناتیوهای جهانی شود. ♦️این استاد دانشگاه با اشاره به فعالیت های اجتماعی که حول کرونا در کشور شکل گرفته است افزود: یکی از اتفاقات منحصر به فردی که در کشور ما اتفاق افتاد، گشایش های جدیدی است که ما در حل این بحران به آن دست یافتیم و آن به طور مشخص «ترمیم آسیب ها با بازگشت به مردم» بود. مسئله کرونا دو لبه دارد از طرفی باهم بودن مردم را نشانه گرفته است و هر نوع اجتماعی را ممنوع می کند و از طرفی جز با همکاری و همگرایی مردم نمی توان بر آن غلبه کرد و در همین فضا بود که به توصیه رهبر انقلاب با «مواسات و همدلی» می توان این شکاف و بحران اجتماعی را جبران کرد و به عبارتی تهدید را به فرصت تبدیل کرد. در حالیکه بسیاری از روشنفکران ما در تحلیل ها صرفاً به نقش سیاست و دولت توجه کرده اند، این توجه دادن به نقش مردم بسیار مهم است و این جایگزینی است که ایده و اجرای آن در دیگر کشورها دیده نمی شود و حتی می توان به آن‌ها پیشنهاد داد.

ادامه: [ص۲] ♦️یامین پور درباره ی امکان تداوم این «مواسات اجتماعی» اضافه کرد: در انقلاب و جنگ تحمیلی نیز این تجربه همگرایی اجتماعی را شاهد بودیم و اگر الان نیز این تجربه را با هوشمندی حفظ کنیم تبدیل به شخصیت اجتماعی ما می‌شود. در دهه ۸۰ و ۹۰ احساس کردیم بسیج با بحران مأموریت مواجه شده است، اما الان فرصتی برای آن فراهم شده تا به مأموریت‌های اجتماعی خود برای ایجاد پیوند بین مردم باز گردد، چرا که هیچ نهادی جز بسیج محلات امکان شناسائی آسیب دیدگان از کرونا را ندارد و تکاپوی بسیج در دوران کرونا منجر به ورزیده شدن این نهاد می شود. این دقیقاً یک مانور و رزمایش است. نباید این رزمایش را رها کرد و باید آن را به نسل‌های بعدی آموزش داد. ♦️یامین پور در پایان با اشاره به تأثیر پدیده¬ی کرونا بر نهاد خانواده گفت: تا قبل از شیوع کرونا تفریح در کشور ما به سبک کشورهای لیبرال محدود به گشت و گذار، سینما رفتن و... بود، اما گونه‌ای از تفریح که آثار ماندگاری دارد، تفریح و انبساط خاطر ناشی از با هم بودن است. در زندگی مدرن میان زوجین و والدین و فرزندان کمتر تخاطب صورت می‌گیرد و باعث گسست نسلی شده است، اما در این ایام این فرصت نیز وجود دارد که مهارت با هم بودن را به خانواده‌ها آموزش بدهیم. ما دوران مراقبت پزشکی را می‌گذرانیم، این را می‌توان به یک تجربه ی انفسی مراقبه تبدیل کرد. این نیاز به آموزش و ادبیات سازی دارد که علمای ما از پس آن بر می آیند، همچنین رسانه‌ها هم می‌توانند نقش مهمی در این خصوص داشته باشند.

🔻#گفتگوهای_مجازی_درباره_کرونا 🎙دکتر‌ سجاد صفار هرندی: بحران كرونا؛ از تأملات هستی‌شناسانه تا منازعات هویتی دومین نشست از نشست­های مجازی «بررسی ابعاد فرهنگی و اجتماعی پدیده­‌ی کرونا» ۲۸ فروردین ماه از سوی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار شد. 🔶دکتر سجاد صفار هرندی مدیر گروه مطالعات اجتماعی و فرهنگی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، دومین مهمان گفتگوی مجازی در باب بررسی ابعاد فرهنگی و اجتماعی پدیده­‌ی کرونا در مقدمه­‌ی این گفتگو بیان کرد: رسالت دانش و به طور اخص علوم انسانی معنابخشی به جهان انسانی و توضیح تجربه­‌ی زنده اوست. از این رو، در هنگامه­‌ی مواجهه با بحران حاد و خطیری چون کرونا، اهل نظر و اندیشه فضا را غنیمت می‌­شمارند تا رنگ اندیشۀ خود را بر واقعیت جاری بزنند و وضعیت را بر حسب دستگاه خود معنا کنند. در عین حال، کارکرد و ویژگی چنین تجاربی فراهم آوردن مجالی است تا اهالی دانش در رویارویی با یک وضعیت بغرنج، ایده­‌های خود را به آزمون گذاشته و محدودیت­‌های آن را دریابند. 🔶وی افزود: در رابطه با مسئله‌­ی کرونا جدای از جنبه­‌های ژئوپلیتیک و اقتصادی که در جای خود مهم است، یکی از مهمترین ایده­‌های نظری که این روزها طنین آن بیشتر از قبل شنیده می­شود و صرفاً از جانب منتقدین مدرنیته، سنت‌گرایان یا اهالی الهیات و متألهین نیست بلکه بسط و عمومیت بیشتری یافته، اذعان بر مسئله­‌ی عجز و ناتوانی انسان در مقابل عظمت هستی و در معنای محدود این دنیایی آن در برابر طبیعت است. حتی یورگن هابرماس که خود را وارث سنت روشنگری می­داند در خصوص این اپیدمی جهانی بر همین نکته دست گذاشته و ناتوانی و جهل بشر را متذکر می‌­شود. 🔶صفار هرندی در ادامه بیان کرد: آنچه که ماهیت رویداد اخیر را با رنج و مشکلاتی که در گذشته­ بشر با آن روبرو بوده متفاوت می­‌سازد، فراگیر و فراتر بودن از تجربه­‌های فردی و محلی انسان است. مسئله عجز همیشه در تاریخ بشر بوده است و هر انسانی به صورت وجودی و درونی در موقعیت­‌های گوناگون رنج ، ناکامی، مرگ عزیزان و غیره را تجربه کرده است، اما امروز این عجز و ناتوانی به طور همزمان و فراگیر خود را بر آحاد بشر تحمیل کرده است. کل پروژه­‌ی مدرنیته به یک معنا تلاشی بود برای محافظت انسان در برابر این بلایا. 🔸️آن چیزی که مسئله­‌ی کرونا را خاص می­کند، از یک سو جهان­شمول بودن و از سوی دیگر نسبت آن با کلیت مدرنیته و تمدن جدید غرب است. بعد از گذشت حدود ۳۰۰ سال از داعیه­‌های نجات­بخشی علم و تاکید بر قدرت و سلطه­‌ی انسان بر جهان به واسطه­‌ی علم، شاهدیم که کرونا یک دهن­کجی به همه­‌ی این داعیه­‌ها و دعاوی کرده و بار دیگر عجز و محدودیت وجودی انسان در برابر هستی را به او متذکر می­شود. همان فقر وجودی انسان که در سنت عرفان و حکمت اسلامی خصوصاً حکمت صدرایی اشاره شده است. 🔸️مسئله اینگونه نیست که با پیشرفت علم و تکنولوژی مصائب انسان حل و فصل شود. انسانی که تا حد زیادی رخدادهای طبیعی را در جهت مقاصد، مطامع و منافع خود به تصرف در آورده است، به یک­باره متأثر از ویروس کرونا، آگاه میشود که مسألۀ ناتوانی و انقیادناپذیری هستی نسبت به انسان نهایتاً لاینحل است. این چیزی نیست که با دانش بیشتر یا توسعه بیشتر یا امثال آنها حل و فصل شود. بلکه مسأله­ای هستی­شناختی است. وضع انسان در نسبت با هستی است. البته تذکر به این به عجز و فقر به معنای نفی علل و اسباب، قدری­گری و انفعال وجودی نیست، بلکه نگرشی است که کل این اسباب را فاقد اصالت می داند و با نگاه توحیدی آن را فاقد موضوعیت می­داند. 🔶وی افزود: فقر وجودی انسان در مواجهه با بحران کنونی اتفاق مهمی است که حتّی بشر مدرن، سخنگویان مدرنیته و روشنفکران هم به آن اشاره می­کنند. ­این نقطه‌ای است که بحث فرهنگ و هنر هم می­‌تواند به میان بیاید. تجربه­‌ی وجودی و لحظه یا آن خاصی از خلال این اپیدمی و پاندمی جهانی پیدا شده است. فرهنگ و هنر می­تواند به این تجربه­‌ی جهانی عمق ببخشد وآن را از ساحت ناخوداگاه به ساحت خوداگاه بیاورد. به خصوص هنری که خود را در نسبت با مسئله­‌ی امر قدسی و حقیقت توحید فهم و معنا می­کند و از آن به هنر دینی تعبیر می­‌شود. 🔸کارکرد و کارویژه­‌ی فرهنگ و هنر این است که این لحظه و آنِ خاص را به طور دائم، حتّی زمانی که ما از این تجربه عبور کردیم، متذکر شود و موقعیت بنیادین وجودی ما را در نسبت با آن تعریف کند.

ادامه: [صفحه ۲] 🔶وی در ادامه گفت: ذهنیت طرح شده از سوی برخی جامعه­‌شناسان و روان‌شناسان در دوران مدرن ، باور و عقیده‌ی دینی را محصول موقعیت­‌های ترس می­داند که به واسطه­‌ی یک امر متعالی تلاش می­کند تا بر هراس خود چیره شود. اندیشه دینی باید این توضیح و معادله را به صورت واژگونه بازسازی کند. مبنای این توضیح نگاه مبتنی بر توحید و فقر کل ماسوا نسبت به مبدأ و منشأ هستی است. 🔸در واقع شرایط رنج و ابتلا به شدائد موقعیتی است تا حقیقت محجوب امکان پدیداری پیدا کند. باور به امر متعالی، امری فطری است که به هنگام حوادث، مورد توجه انسان واقع می­شود. احوال و غفلت روزمره یک نوع حجاب است و موقعیت­‌های خاص ما را نسبت به وضع حقیقی خود در هستی آگاه می­کند. همانطور که قرآن می­فرماید: فَإذا رَکِبُوا فِی الفَلکِ… و این چیزی است که به عنوان یکی از مضامین جدی، محورهای مهم و دستورکار قلمرو هنر و اندیشه میشود به آن توجه کرد. 🔸این پژوهشگر حوزه­‌ی فرهنگ بیان کرد: پدیده­‌ی کرونا با همه­‌ی مهیب بودن روزی به پایان خواهد رسید و بعید است که پایان تاریخ باشد. عقیده ندارم که این تجرب‌ه­ی خاص جهانی، حصار و قلعه­‌های امنی را که تمدن‌­ها، گروه­‌ها، هویت‌های فرهنگی، اجتماعی و صنفی برای خود ایجاد کرده‌­اند، را از بین ببرد و ذوب کند، به خصوص با شناختی که از اصحاب علوم انسانی داخلی داریم. به عنوان یک مطایبۀ کاملاً جدی باید امیدوار باشیم که در غرب حرکتی صورت گیرد، شاید از تبعات و نتایج آن در اینجا بهره ببریم، چون تا وقتی از مرکز پیام نیاید اصحاب پیرامون کاری از پیش نخواهند برد. می­توان امید داشت تا اصحاب اندیشه و هنر از این تجربه­‌ی جمعی جهانی کوله‌بار خود را پرکرده باشند برای منشا خلاقیت و آفرینش­های هنری برجسته در جهت نگاهی که مطرح شد. 🔸دکتر صفار هرندی در پایان در پاسخ به این سؤال که آیا در حوزه­‌ی فرهنگ عمومی و سیاست نگاهی که ما از قبل به غرب داشتیم تغیری کرده یا نه؟ گفت: از حیث فردی و روانشناسی با توجه به برداشت شهودی که من از اطراف خود دارم، به نظر می­رسد در بطن این تجربه ما با گرایشاتی نسبت به جنبه‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی روبرو هستیم. نمودهایی همچون یاد مرگ و بی اعتباری دنیا و اهمیت و اصالت یافتن مسائل اخلاقی،عاطفی و خانوادگی نسبت به دغدغه­‌های قدرت و ثروت. 🔸اما از حیث جمعی برای جامعۀ ما ماجرای اخیر کرونا جدا از زاویه‌­ای که تا الان گفتگو کردیم، حاوی تکانه مهمی از حیث مباحث هویتی بود. تجربه­‌ی جهانی اخیر، شاید بتواند نقطه عطفی در مناسبات هویتی ما و غرب باشد. روشنفکرانی که هویت خود را در سایه­ی تفکرات غربگرایانه تعریف کرده­‌اند و قلعه­‌ی محکمی از آن ساخته اند، دچار ضربه و خلل­‌های جدی خواهند شد. 🔸در طول دو سه دهه اخیر با جریانی روبرو هستیم ­که هم جنبه‌ی رسانه­ای دارد که رسانه­‌های داخلی و خارجی به آن پرداخته­‌اند و هم جنبه نظری و شبه نظری که در بسیاری از اظهارات روشنفکران غربگرا در فضای سیاسی و اجتماعی ایران می­بینیم، حتّی در قالب لطیفه وارد مناسبات بین فردی جامعه­‌ی ما هم شده که من نام آن را «ایده استثناانگاری» مینامم. ایده‌­ای که معتقد است یک سری ویژگی­‌های خاص که عموما بد، منفی و استثناء هستند در مردم ایران وجود دارد که آن­ها را از جامعه­‌ی متمدن، عقلانی و نظم یافته غرب متمایز می­کند. یک رابطه­‌ی دو قطبی که در یک سو همه­‌ی رذائل و ضعف­‌ها و از سوی دیگر آن همه­‌ی کمالات و مطلوبات قرار دارد، با تاکید بر اینکه همه­‌ی مشکلات و مسائلی که با آن مواجه هستیم اسثنائی و مخصوص جامعه­‌ی ایران است. این جریان به صورت سازمان­یافته تبدیل به بخشی از ذهنیت یک جمع مهم و قابل ملاحظه­ از مردم ایران شده، طبقه­‌ی متوسط شهری که به نوعی گرایشات نوخواهی، احساس خودباختگی و تحقیر هویت ملی در بین آن­ها وجود دارد. 🔸 بحران کرونا و مجموع اتفاقاتی که در نظام سلامت و بهداشت کشورهای توسعه یافته افتاد، تصمیمات به سرعت تغییر یابنده، حالت پریشانی و بلاتکلیفی و تبعات آن در صحنه­‌ی اجتماعی و فرهنگی این جوامع، تصویر واقعی غرب را نمایان کرد. گرچه روشنفکران غربگرای ایرانی این فرصت را به خود در جهت بازنگری در ایده­‌های قبلی نخواهند داد و کماکان در حال احیای گفتمان گذشته از یک زاویه­‌ی جدید هستند. فقط تعداد محدودی اذعان می­دارند که بر خلاف تلقی قبل جامعه­‌ی ایران پوچ و فاقد سرما­یه­‌ی اجتماعی نیست و می­تواند در مقابل چنین مسائلی تاب­آوری داشته باشد.