⚫️ شهادت حضرت #امام_صادق (علیه السلام) را خدمت حضرت #ولی_عصر (عجل الله فرجه) و شیعیان تسلیت می گوئیم. 📚بیاد آن که مذهب حق یادگار اوست! 🔹بیانات آیت الله #وحید خراسانی (مد ظله العالی) @rejal_shobeiri

📚 #کتابشناسی #قاموس_الرجال ✅بخش دوم 🔸(صاحب قاموس الرجال) راجع به اشتباهات مؤلفین غیر از تصحیفاتی که واقع می‌شود- مثلا فرض کنید، شیخ در فهرست در عنوان #اسحاق_بن_عمار تصریح کرده به ساباطی و فطحی بودن او؛ شیخ اشتباه کرده، زیرا اسحاق نه ساباطی بوده است و نه فطحی- ایشان در توجه به اشتباه و بیان علت اشتباه، و اینکه این اشتباه از کجا واقع شده است، ید طولایی دارد و در این جهت بسیار استاد است. 🔹در همین مسأله اسحاق بن عمار ساباطی، ایشان بر خلاف همه رجالیین دیگر، مطلبی دارد که از ابتکارات خودشان است و این را با مقایسه با دیگران می‌توان به دست آورد. 🔸عبدالله بن محمد اسدی یکی از آن اشخاص است که به نام #ابوبصیر معرفی شده است، هم در رجال #کشی هست و هم در فهرست شیخ و همچنین در کتب دیگر. ایشان باب بیاناتی اثبات می‌کند که اساسا این شخص وجود خارجی ندارد و اشتباه نسخه اوّلیه، سبب شده که شخصی به نام عبدالله بن محمد اسدی وجود پیدا کرده است. در این زمینه هم ایشان مهار کامل دارند. 🔹البته این فوق العادگی و مؤسس بودن ایشان لازمه‌اش این نیست که تمام مطالبی که ایشان نوشته‌اند، جملگی درست باشند و اشتباه نداشته باشند؛ بلکه گاهی می‌توان به مطلب ایشان حاشیه زد و شاید اگر کسی بخواهد حاشیه بزند، بیش از همین کتاب قاموس الرجال که ایشان نوشته‌اند می‌توان حاشیه زد، ولی این از ارزش و اهمیت خود کتاب نمی‌کاهد. ▪️جرعه‌ای از دریا، ج۱، ص ۷۶ @rejal_shobeiri

❇️توثیق روایات علی بن حمزه بطائنی آیت‌الله شبیری زنجانی: 🔹 #علی_بن_ابی_حمزه با اینکه جزء ائمه‌ی ضلال است و اصلا #وقف را او تأسیس کرده است، ولی ظن متاخم بالعلم است که تا قبل از اینکه مسائل مالی برایش پیش بیاید جزء موثقین و مورد قبول اشخاص بوده و #وکیل حضرت و مورد اعتماد عموم بوده است و بعدا مسائل مالی سبب انحرافش شد. ولی قبل از وقف مورد قبول بوده و #علی_بن_حکم روایات را یا از خود او در موقع استقامتش و یا از کتابش که مسلّم الانتساب بوده و در حال استقامت نوشته بوده است، اخذ کرده است. 🔸لذا به نظر من روایاتی که علی بن ابی حمزه در آنها واقع شده، به ظنّ قوی در ایام استقامت از او اخذ شده است و باید اینها را #صحیحه تعبیر کرد و اینکه روایات علی بن ابی حمزه و امثال این اشخاص را موثّقه تعبیر می‌کنند، صحیح نیست. چون اعتبار روایت را باید بر اساس ایام اخذ حساب کرد که آیا آن وقت منحرف بوده‌اند یا نه و اگر ثابت شد که بعد از انحرافش اخذ شده است، اگر قائل به وثاقتش شدیم، روایت #موثقه می‌شود. 🔹حاجی #نوری می‌گوید ممکن است بعد از انحراف، از او اخذ کرده باشند و حداقل نسبت به نقل برخی از رواة از او مدعی چنین مطلبی است. ولی برای ما این مطلب ثابت نیست و به احتمال بسیار قوی همه اینها قبل از انحراف از او اخذ کرده‌اند؛ چون فاصله‌ی بین #واقفیه و #امامیه به قدری شدید بوده است که امکان نداشته است که امامیه پیش چنین افرادی بروند و شاگردی کنند. 🔸نتیجه اینکه اظهر این است که این روایت را صحیحه بدانیم و لذا اگر کسی #ایمان را جزء شرائط اخذ حدیث بداند، همانطور که بعضی‌ها معتبر دانسته‌اند، می‌تواند به این احادیث اخذ کند؛ همچنین اگر کسی در مقام #تعارض، مابین روایت امامی و غیرامامی قول امامی را مقدم بداند، همانطور که شیخ #طوسی گفته است، روایت علی بن ابی حمزه جزء روایت‌های امامی محسوب می‌شود، چون زمان اخذ حدیث از او را باید حساب کرد. 🔹دلیل #وثاقت علی بن حمزه نیز وکالت مالی از جانب حضرت نیست. آن وکالت مربوط به امین بودن از جهت مالی است و وثاقت در احادیث و امثال آن برای وکیل لازم نیست؛ بلکه کافی است که راجع به مسائل مالی مورد اطمینان باشد. 🔻 دلیل #توثیق او این است که شیعه او را قبول کرده بوده و خیلی مورد اعتبار بوده است. اینکه عده کثیری او راقبول کردند نشانه وثاقت اوست. او با مسئله وقف خطر عظیمی ایجاد کرد و چنین خطر عظیمی را یک آدم معمولی متعارف دروغگو که مردم به وثاقت نمی‌شناسند احداث نمی‌کند؛ #بزنطی و امثال او، همگی جزء واقفیة شدند و حضرت #رضا بعدا آنها را قانع کرد و عده‌ای که واقفیه شده بودند برگشتند. ▪️ آیت‌الله شبیری زنجانی، کتاب الحج، ص۳۳۶ @rejal_shobeiri

📌نقل روایت از اجلاء آیت‌الله شبیری زنجانی: ✳️عقیده آقای خوئی این است که روایت اجلاء را برای اعتبار کافی نمی‌داند ولی ما عقیدمان این است که کفایت می‌کند. بخاطر اینکه خود نقل از ضعاف برای اشخاص نقطه ضعف حدیثی است. 🔰مکرر عرض کردیم اینکه درباره عده معدودی می‌گویند: «ثقه فی نفسه الا انه یروی عن الضعفاء» یک استثناء است. یعنی بر خلاف متعارفات ثقه است؛ خودش یک آدم حسابی است منتهی یروی عن الضعفا. 👈این تعبیر را بخاطر این می‌کردند که آنگونه که از کلام شیخ هم استفاده می‌شود در قدیم روایت با فتوی یکی بوده است. یعنی چیزهایی را نقل حدیث می‌کردند که روی آن فتوی بدهند و خیلی سلیقه آنها نبوده که مطالب غیر معتبر را نشر بدهند. 🔹سید مرتضی عقیده‌اش این است که روات احادیث کثیری که قمی بودند اعتقاد به جبر داشتند. شیخ طوسی در عده راجع در پاسخ می‌فرمایند سید مرتضی روی این حساب که نقل را مساوق با عمل می‌دانسته و اینها راوی روایات جبر بودند برای عقیده آنها به جبر تمسک می‌کند. شیخ می‌فرمایند که عده‌ای از محدثین از «اصحاب الجمع» هستند که گاهی روایات را نقل می‌کنند و صرفاً منظور آنها جمع حدیث است. این که از این دسته به «اصحاب الجمع» تعبیر می‌کند پیداست که این افراد استثنا هستند و لذا سید مرتضی توجه به این مطلب نداشته است. والا معمول محدثین روایاتی را نقل نمی‌کنند که خودشان قبول نداشته باشند و خلاف متعارف است. 👈لذا به نظر می‌رسد که اگر اجلاء از کسی نقل حدیث کردند این نقل حدیث علامت اعتبار است. ✅البته در بعضی از موارد صرف نقل حدیث دلیل بر اعتبار نیست و این باید روشن بشود. #قواعد_رجالی 📚کتاب اجاره، جلسه ۷ @rejal_shobeiri

📌 توجيهی برای نقل احاديث جعلی ✅ در مصادر #علوم_حديث نقل شده که جماعتی از زهاد، برای ترغيب مردم به انجام کارهای نيک ومستحبّات به جعل احاديث می پرداختند، و بر اين باور بودند که حديث متواتر: «من کذب عليّ متعمّداً فليتبوء مقعده من النار» شامل حال آنان نمی شود، چرا که در اين حديث، از جاعلانی سخن گفته شده که احاديث جعلی شان به ضرر پيامبر اکرم (صلی الله عليه وآله) است، در حالی که احاديث جعلی اين دسته از زاهدان به نفع پيامبر(صلی الله عليه وآله) است. در نگاه اول، به نظر می رسد اين کلام بيشتر به شوخی شباهت دارد، بلکه نگارنده اين سطور مدّت ها بر اين باور بود که اين سخن، اتّهامی بيش نيست، اتّهامی بر مبنای بهتان زدن به اهل بدعت. تا اين که با عباراتی از #سيد_حيدر_آملی در شرح #فصوص_الحکم اش روبه رو شدم که نشان می دهد اين کلام مزاح گونه، تا قرن هشتم هم طرفداران جدی ای داشته است. توضيح آن که #ابن_عربی در ديباچه فصوص الحکم ادّعاء می کند کتاب فصوص الحکم را #پيامبر اکرم (صلی الله عليه وآله) به او داده اند. سيد حيدر #آملی درباره اين ادّعاء می نويسد: «إن کان واقعاً صحيحاً مطابقاً فالکتاب يکون من رسول الله (صلی الله عليه وآله)... وإن لم يکن واقعاً ولا مطابقاً ويکون افتراءً علی النبي ونفسه.... ويکون الغرض من نسبته إلی الرسول ترغيب الخلق إليه وتحريضهم لديه. وهذا ليس بمذموم عقلاً ولا شرعاً ، بل هو محمود عقلاً وشرعاً، لأنّه من المرغّبات المرغّبة إلی الله تعالی وإلی طريق عباده». (نص النصوص في شرح الفصوص، ج1، ص145. ونیز نک: ج2، ص974) با اين سخنان او، ديگر جای هيچ گونه تعجّب نيست اگر با انبوهی از #احاديث_جعلی در تفسير او ( #المحيط_الاعظم) مواجه شويم. 📝 یاداشت از محقق گرامی اقای محمد باقر ملکیان @rejal_shobeiri

✅بیست و سومین نشست از سلسله نشست های #حدیث_پژوهی 🔹استاد:حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی #غلامعلی 🔸موضوع: نقش جریان های کلامی عصر امام رضا(ع)در حدیث شیعه 💢برگزار کننده: گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان 🔻نحوه برگزاری: به صورت کنفرانس و در بستر سامانه LMS حوزه علمیه خراسان ⏰زمان بارگزاری : پنجشنبه12 تیر 1399 👥شرکت کنندگان: عموم طلاب، پژوهشگران و دانشجویان در علوم حدیث و رجال 💽همچنین صوت این نشست در بخش LMS سایت حوزه علمیه خراسان و وبسایت گروه رجال پژوهی www.rejalkh.ir قابل دسترسی می باشد. 💎با توجه به استقبال پژوهشگران محترم ، امکان برگزاری عمومی نشست ها به صورت مجازی فراهم شده و شرکت در نشست های حدیث پژوهی برای پژوهشگران علاقمند در علوم حدیث رایگان و بلامانع می باشد. علاقه مندان جهت اطلاع بیشتر می توانند با شماره ۰۹۳۳۹۰۳۹۲۲۰ تماس بگیرند. 📚قابل ذکر است این گروه از مقالات علمی پژوهشی، جهت چاپ در دوفصلنامه مطالعات اعتبار سنجی حدیث حمایت می کند و پژوهشگران می توانند آثار خود را در سامانه این مجله به آدرس vsh.journals.hozehkh.com ارسال فرمایند. 💢از بهترین #مقاله ای که با توجه به موضوع نشست تدوین شود، تقدیر خواهد شد. 💐دوستان‌تان را دعوت کنید؛❣️ 🌐معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان: 🆔 https://www.hozehkh.com/OneEntry?entryID=38057 🌐📀 دریافت فایل جلسه نشست 23 : 🆔 rejalkh.ir/1399/04/12/نقش-جريان-هاي-كلامي-عصر-امام-رضاع-در-حد/ 🌐شناسه ی ما در تلگرام و ایتا : 🆔https://eitaa.com/rejalkh

✨عید نورانی میلاد با سعادت امام مهربان و پناه درماندگان، حضرت ثامن‌الحجج علی بن موسی الرضا علیه السلام را محضر مقدس امام عصر "عجل الله فرجه الشریف" و همه موالیان و محبین آن حضرت تبریک و تهنیت می‌گوییم. @rejal_shobeiri

📌 اعتبار نسخه مرحوم #کلینی از کتاب النوادر #ابن_ابی_عمیر و نقد نظریه محمدباقر #بهبودی ✅با توجه به اطلاعات نگاشته های رجالی، کتاب نوادر ابن ابی عمیر دارای اختلاف نسخه بوده است؛ (رجال النجاشی، ص372) محمدباقر بهبودی بر این باور است که نسخۀ بغدادیان از این کتاب معتبر است، به همین جهت شیخ طوسی در کتاب تهذیبش روایات فراوانی از آن کتاب روایت کرده است و طریق خود به این کتاب را به عبیدالله بن احمدبن نهیک می رساند؛ اما نسخه‌ای که کلینی در کافی مورد استفاده قرار داده، مشخص نیست چه نسخه‌ای بوده که تعداد احادیث روایت شده از وی به حدود سه هزار روایت رسیده است (معرفه الحدیث، ص348) 🔻در رابطه با این سخن چند نکته مطرح است؛ 1. دلیلی بر عدم اعتبار نسخۀ کلینی از جانب آقای بهبودی ارائه نشده است و تنها به بعیدبودن تعداد روایات بالای کلینی از ابن ابی عمیر اشاره شده است. روشن است که صرف استبعاد، چندان سودمند نیست. 2. کلینی در مجموع 2880 روایت به طریق ابن ابی عمیر روایت کرده است. بدون تردید، بسیاری از این روایات به صورت مستقیم از کتاب النوادر ابن ابی عمیر یا دیگر کتابهای وی روایت نشده است؛ چه اینکه ابن ابی عمیر در موارد فراوانی تنها طریق به کتب اصحاب امام صادق (ع) است؛ تنها احمدبن محمدبن عسیی کتاب‌های صد نفر از اصحاب امام صادق (ع) را از ابن ابی عمیر روایت کرده است. (فهرست طوسی، ص404) به نظر می رسد آقای بهبودی متوجه این نکته نیست، لذا تعداد بالای روایات از ابن ابی عمیر را دلیل بر تشکیک در نسخه نوادر وی می داند. 3. بالا بودن تعداد روایات از کتاب یک شخص نیز دلیلی بر استبعاد اصالت نسخه نیست. مگر همان بغدادیان که نسخه‌شان معتبر خوانده شده است، روایات کمی از ابن ابی عمیر دارند؟ شیخ طوسی تنها در کتاب التهذیب 2298 روایت از ابن ابی عمیر روایت کرده است و با افزودن روایات الاستبصار این عدد به 3263 می‌رسد. 4. شیخ طوسی علی رغم آن که در کتاب فهرست دو طریق خاص به کتاب النوادر ذکر می‌کند که به عبیدالله بن احمد بن نهیک ختم می‌شود، اما در مجموع در تهذیبین تنها 14 روایت را به واسطۀ ابن نهیک نقل می‌کند. تقریبا همه روایاتی که شیخ طوسی از ابن ابی عمیر نقل می‌کند به طریق محدثان حوزه حدیثی قم است. مهمتر آنکه شیخ طوسی بیش از 1000 روایت را از طریق کتاب الکافی روایت کرده است. – اخذ توسطی- این بدان معناست که شیخ طوسی در نقل از ابن ابی عمیر به نسخه و روایت کلینی از وی اعتماد کرده است. تتبع ناقص آقای بهبودی در روایات کتاب تهذیب و عدم توجه دقیق به اسناد و ارتباط آن با منابع باعث این نتیجه نادرست از جانب ایشان شده است. 5. آقای بهبودی بر این باور است که نسبت به احادیثی که قمیان از ابن ابی عمیر روایت کرده اند باید احتیاط لازم را به خرج داد خصوصا در مسائل کلامی و اختلافی. (معرفه الحدیث، ص348) به نظر می رسد ایشان در صدد بیان این نکته است که در نسخه نامعلوم محدثان قم از کتاب ابن ابی عمیر ممکن است راوایاتی جعلی افزوده شده باشد، بنابراین باید به شدت احتیاط کرد. ای کاش آقای بهبود چگونگی ورود اخبار جعلی و مدسوس را به نوادر ابن ابی عمیر تصویرسازی می کرد؟ کلینی تنها به دو واسطه، یعنی علی بن ابراهیم و ابراهیم بن هاشم، بیش از 80 % روایات ابن ابی عمیر را روایت کرده است. نه نسبت به ابراهیم بن هاشم احتمال دارد که خود روایاتی را جعل کرده و به نوادر ابن ابی عمیر افزوده باشد، و نه نسبت به علی بن ابراهیم. تنها احتمال موجود آن است که یکی از این سه راوی یعنی کلینی، علی بن ابراهیم و ابراهیم بن هشام به نسخه‌های وجاده ای کتاب النوادر ابن ابی عمیر اعتماد کرده باشند که مدسوس و محرف باشند. @hadisvchaleshha @rejal_shobeiri

💠علی‌بن‌ محمد در صدر اسناد کافی 🔹«علی‌بن‌ محمد» نامی پرتکرار در صدر اسانيد کافی است. با احتساب ضمیرها، سندهای تعلیقی و تفکیک سندهای تحویلی، در صدر سند ۵۳۵ روایت از روایات کافی، «علی‌بن‌ محمد» به صورت مطلق وارد شده است؛ در ۱۰۷ سند، به صورت«علی‌بن‌ محمدبن بندار»آمده است؛در ۳۸ سند به صورت «علی‌بن‌ محمدبن عبدالله»، در ۲ مورد به صورت «علی‌بن‌ محمدبن عبدالله القمی» و در یک مورد به صورت«علی‌بن‌ محمد الکلینی»[علان الکلینی]ذکر شده است. 🔸علی‌بن‌ محمدبن بندار و علی‌بن‌ محمدبن عبدالله و علی‌بن‌ محمدبن عبدالله القمی،هر سه نام نوه دختری «احمدبن محمدبن خالد برقی»می‌باشد که در پاره‌ای از اسناد از او با نام «علی‌بن‌ محمدبن ابی القاسم» نیز تعبیر شده است. «ابی القاسم» کنیه «عبدالله بن عمران»، جدّ «علی‌بن‌ محمد»است و «بندار» نیز لقب «ابوالقاسم» می‌باشد. 🔹نجاشی (رحمة‌الله علیه)علي بن محمدبن أبي القاسم عبد الله بن عمران البرقي را توثیق کرده و همانگونه که بیان شد با علی‌بن‌ محمد بن بندار اتحاد داشته و در نتیجه او نیز توثیق می‌شود. اما علی‌بن‌ محمد علان الکلینی، دایی مرحوم کلینی، در رجال نجاشی با عنوان علي بن محمدبن إبراهيمبن أبان الرازي الكليني ترجمه و توثیق شده است. 🔺اما مراد از علی‌بن‌ محمد واقع در صدر اسناد کافی کیست؟ دو دیدگاه در این باره وجود دارد: 1️⃣دیدگاه اول: تعین علی بن محمد در علی بن محمد بن بندار 2️⃣دیدگاه دوم: تعین علی بن محمد، غیر از دو مورد، در علی بن محمد علان الکلینی 👈بررسی دو قول: https://bit.ly/2YHmaO4 @rejal_shobeiri

🎥 نقد آیت‌الله شبیری زنجانی بر منهج رجالی آیت‌الله خوئی 🆔 @rejal_shobeiri

💠 #تواتر لفظی و تواتر معنوی ✳️خبر متواتر #لفظی، خبری است که توسط گروه کثیری نقل شده و دارای مضمون و معنای یکسانی می‌باشد. خبرهای متواتر لفظی ممکن است کاملاً شبیه یکدیگر باشند و ممکن است با وجود تشابه مضمون، در نحوه بیان متفاوت باشند؛ مثلاً در یک خبر آن مضمون صراحتاً مطرح شده باشد و در خبر دیگری با کنایه. 🔰در مقابلِ تواتر لفظی، تواتر #معنوی قرار دارد. اخبار متواتر معنوی تنها در مدلول التزامی با هم مشترکند؛ مثلاً از چندین خبر که روی هم رفته متواترند و در هر کدام داستانی درباره حضرت علی علیه السلام نقل شده می‌توان شجاعت ایشان را متواتراً استنتاج نمود. 👈باید اضافه کرد که ممکن است مدلول مشترک در اخبار متواتر معنوی، مدلول مطابقی یک خبر و مدلول تضمنی و یا التزامی خبر دیگر باشد. 🔅تقریرات درس #درایه آیت‌الله شبیری زنجانی در سال ۱۳۵۴-۱۳۵۵ @rejal_shobeiri

💢پرسش💢 ✅آیا شیوه آیت الله بروجردی در ترتیب الاسناد، مقایسه با اسناد مشابه به علاوه طبقه شناسی روات است یا عملیاتی غیر از آن هم وجود دارد؟ ❇️ضمنا آیا جوهره شیوه آقای بروجردی با روش جامع الرواة تفاوت دارد؟ ✳️شیوه آقای بروجردی صرفا به درد بازسازی اسناد و کشف تحریف و ارسال سند میخورد یا برای تمییز مشترکات هم میتوان استفاده کرد؟