🔶🔶شبهه:🔶🔶 @Antishobheh 🔴 عبادت به جز خدمت خلق نیست. 🔆🔆پاسخ:🔆🔆 🔵 از دوران دبستان ، یک بیت شعر شیخ اجل سعدی ، توجهم را به خود جلب می کرد و بعدها نیز تکرار آن در خلال متن ها و نوشته ها ، باوری غلط! را برایم رقم زده بود و آن بیت این بوده است: عبادت به جز خدمت خلق نیست به تسبیح و سجاده و دلق نیست دیشب رفیقی شفیق و اهل دل، مطلبی زیبا در باب "نقش محبت به بندگان خدا در تصفیه نفس و رشد فضایل آدمی" برایم فرستاده، در ادامه به این بیت سعدی استناد نمودند. از آنجایی که از کودکی تاکنون مکرر این بیت را از آن سعدی می دانسته ام و از طرفی ، مفاد این بیت را با آموزه های دین مبین اسلام در مباینت آشکار ، لذا با قلمی آمیخته به احتیاط به نقد این بیت شعر پرداختم زیرا ضمن آن که بر وجود چنین مغایرتی مطمئن بودم، اما جناب سعدی را نیز، شخصیتی حکیم و شاعری دین مدار می دانستم، اینگونه نگاشتم: : این بیت شعر منتسب! به جناب سعدی علیه الرحمه خالی از خدشه و بی نیاز از تامل نیست، زیرا با بررسی در عبادات می بینیم که شارع مقدس، ضمن اهمیت محوری به عباداتی همچون نماز (به عنوان عبادتی که انجام آن، شرط پذیرش سایر عبادات است!) و روزه و حج و... همچنین به خمس و زکات به عنوان عباداتی که توصیه به آنها به منظور تقویت حس توجه به بعد اجتماعی زندگی و خدمت به همنوع می باشد، عنایت ویژه و در خور داشته است تا بدان جا که اگر مسلمان زکات و خمس مالش را نپردازد، نماز و روزه اش محل اشکال و در معرض خطر ابطال خواهد بود. اهمیت زکات تا بدان جاست که هرجا در قرآن از "الذین یقیمون الصلوه" سخن رفته، در ادامه بلافاصله فرموده "و یوتون الزکوه"، یعنی "مومنین کسانی هستندکه نماز برپا می دارندو زکات می پردازند." مضاف بر خمس و زکات، امر به انفاق و احسان به نیازمندان در آیات زیادی از قرآن مورد سفارش و تاکید قرار گرفته است. با چنین نگرشی جامع که شارع مقدس به همه امور فردی و اجتماعی زندگی انسان داشته است، هیچکس حتی جناب سعدی! را نرسد که بخواهد نقص موجود در دین! خدا را با نگرش ناقص! انسانی خود کامل کند و عبادت را فقط در انحصار "خدمت به خلق!" بشمارد و نماز (تسبیح و سجاده) را به عنوان مهم ترین عبادت در همه ادیان توحیدی، مورد استخفاف قرار دهد. همین شعر منتسب به سعدی امروز به مستمسکی در دست برخی دین ستیزان برای هجمه علیه نماز و عبادت و بلکه اساس دین بدل شده است. اگرچه ممکن است حتی جناب سعدی نیز، با توجه به قبل و بعد این شعر، هدفی غیر از آنچه برخی از آن استنباط و استنتاج کرده اند، داشته باشد. در ادامه برای اطمینان از این که آیا در دیوان سعدی نیز ، این بیت به همین صورت آمده است یا خیر، به اینترنت مراجعه کردم. کاشف به عمل آمد که در برخی نسخه های موجود، کلمه"عبادت " و در برخی نسخه ها نیز کلمه "طریقت" آمده است و با بررسی قرائن و شواهد قبل و بعد این بیت، به نظر می رسد، "طریقت" درست تر بوده باشد و جابجا کردن "عبادت" با "طریقت" احتمالا توسط تحریف گران مغرض انجام شده باشد زیرا از جناب سعدی قطعا یکی از این دو صادر شده و نه هر دو! و اگر عبادت بوده باشد پس این نقد وارد است و اگر طریقت بوده باشد، به اهل طریقت مربوط می گردد. ❗️اما بررسی محتوایی این شعر : وجود الفاظی همچون "دلق" به معنی جامه کهنه درویشی، "دم"، "درویش"، "خرقه"، "فقیر" و عبارت "به کنج عبادت نشست" و تکرار کلمه ی "طریقت" در بیت دیگر و... که در این شعر آمده است، همگی مصطلحات فرهنگ درویشی است و دلالت دارد بر این که کلمه ی درست تر در این بیت "طریقت" بوده است و نه "عبادت"، زیرا در مسلک درویشی، عقیده بر این است که عبادات را ظاهری است "شریعت" نام که باطن آن "طریقت" است و این بیت در بیان این معناست که بنا به آیین درویشی، مقصد طریقت، فقط خدمت به خلق است و نه تسبیح و عبادت. اگرچه ممکن است این قرائتی از آیین درویشی بوده باشد اما قرائتی صحیح از "دین" نخواهد بود! @Antishobheh و اینک متن کامل شعر سعدی: در اخبار شاهان پیشینه هست که چون تکله بر تخت زنگی نشست به دورانش از کس نیازرد کس سبق برد اگر خود همین بود و بس چنین گفت یک ره به صاحبدلی که عمرم به سر رفت بی حاصلی بخواهم به کنج عبادت نشست که دریابم این پنج روزی که هست چو می‌بگذرد جاه و ملک و سریر نبرد از جهان دولت الا فقیر چو بشنید دانای روشن نفس به تندی برآشفت کای تکله بس! طریقت به جز خدمت خلق نیست به تسبیح و سجاده و دلق نیست تو بر تخت سلطانی خویش باش به اخلاق پاکیزه درویش باش به صدق و ارادت میان بسته‌دار ز طامات و دعوی زبان بسته‌دار قدم باید اندر طریقت نه دم که اصلی ندارد دم بی‌قدم بزرگان که نقد صفا داشتند چنین خرقه زیر قبا داشتند ✍ #ربیعی 👈 انتقال مطالب با ذکر منبع، رعایت اخلاق و امانتداری است. 💠کانال: آنتی شبهه💠 🔸eitaa.com/Antishobheh 🔸sapp.ir/antishobhee