📒#شرح_حکمت 93 (قسمت دو از دو) (قالَ الرَّضي: وَهذا مِنْ غَريبِ ما سُمِعَ مِنْهُ فِي التَّفْسيرِ). اشاره به اينكه تفسيرى است فشرده و پرمعنا بر مسئله آزمايش هاى الهى، زيرا امام روشن مى سازد كه آزمايش هاى الهى براى كشف مجهول نيست، بلكه براى به فعليت رسيدن استعدادها و نيات و صفات درونى است. #نكته_ها ✅1. جهان ميدان آزمايش آزمون هاى بشرى با دو هدف انجام مى شود: گاه براى كشف مجهولى است مانند تمام امتحاناتى كه در سطوح مختلف آموزش و پرورش و دانشگاه هاست; همه براى اين است كه بدانند كدام شاگرد دروس خود را به گونه صحيح و كامل آموخته و كدام نياموخته است و يا اين كه طلاى مشكوكى را به درون كوره مى برند تا معلوم شود باطن آن چيست; آيا واقعاً طلاست يا فلز ديگر و اگر طلاست خالص است يا ناخالص. نوع ديگرى از امتحان براى كشف مجهول نيست، بلكه براى رساندن به كمال صورت مى گيرد، مثل اين كه مى دانيم فلان طلا ناخالصى دارد، آن را به كوره مى بريم تا ناخالصى ها بسوزد و طلاى خالص به دست آيد و از اين قبيل تمام تمرين هايى است كه ورزشكاران پيش از حضور در ميدان مسابقه انجام مى دهند; همه اينها براى پرورش و رسيدن به كمال مطلوب است. آزمون هاى الهى به معناى اول نيست، همان گونه كه امام(عليه السلام)در جمله بالا به آن اشاره فرموده و مى گويد: «وَإنْ كانَ سُبْحانَهُ أعْلَمَ بِهِمْ مِنْ أنْفُسِهِمْ» و همان گونه كه در سوره «عنكبوت» آمده «(أَحَسِبَ النّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنّا وَهُمْ لا يُفْتَنُونَ * وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللّهُ الَّذينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبينَ); آيا مردم گمان كردند همين كه بگويند ايمان آورديم به حال خود رها مى شوند و آزمايش نخواهند شد؟ ما كسانى را كه پيش از آنها بودند آزموديم (و اينها را هم آزمايش مى كنيم) بايد علم خدا درباره كسانى كه راست مى گويند و كسانى كه دروغ مى گويند تحقق يابد». بنابراين تمام امتحانات الهى براى اين است كه ناخالصى ها برطرف گردد و بندگان به خلوص واقعى برسند، همان گونه كه در آيه شريفه 155 سوره «بقره» آمده است: (وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْء مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْص مِنَ الاَْمْوالِ وَالاَْنْفُسِ وَالثَّمَراتِ وَبَشِّرِ الصّابِرينَ). مطابق اين آيه خداوند با انواع مشكلات، ناامنى ها، گرسنگى ها، كمبود محصولات زمينى و آفات انسانى بندگانش را مى آزمايد تا صابران يعنى كسانى كه دربرابر اين آزمايش ها مقاومت كردند به وجود آيند و به آنها بشارت نيل به مقامات عاليه داده شود. و در آيه 141 «آل عمران» اين مطلب با وضوع بيشترى بيان شده، زيرا بعد از ذكر پاره اى از امتحانات الهى مى فرمايد: «(وَ لِيُمَحِّصَ اللّهُ الَّذينَ آمَنُوا وَيَمْحَقَ الْكافِرينَ); هدف اين است كه خداوند افراد باايمان را خالص گرداند و كافران را نابود سازد» . 2✅. معيار پاداش و كيفر؟ به يقين نيت انسان رابطه نزديكى با صفات درونى او دارد. كسى كه نيت كار خيرى مى كند انسان وارسته، با سخاوت و ايثارگرى است، هرچند به مقصود خود نرسد و آن كس كه نيت آزار و اذيت و كشتار مردمان دارد به يقين آدم شرورى است; ولى نه در شرع و نه در عرف عقلا كسى را بر نيتش كيفر نمى دهند مگر اين كه بر طبق آن كارى انجام داده باشد. نيز كسى را به دليل نيتش مستحق پاداش نمى بينند. در اينجا اين سؤال پيش مى آيد كه اگر چنين است چرا در روايات اسلامى آمده است كه نيت شر، كيفر ندارد اما نيت خير، پاداش دارد؟ در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «إِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ الْفَقِيرَ لَيَقُولُ يَا رَبِّ ارْزُقْنِي حَتَّى أَفْعَلَ كَذَا وَكَذَا مِنَ الْبِرِّ وَوُجُوهِ الْخَيْرِ فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ ذَلِكَ مِنْهُ بِصِدْقِ نِيَّة كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الاَْجْرِ مِثْلَ مَا يَكْتُبُ لَهُ لَوْ عَمِلَهُ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ; بنده مؤمن تنگدست مى گويد خداوندا به من روزى فراوان ده تا چنين و چنان از كارهاى نيك و برنامه هاى خوب انجام دهم. هنگامى كه خدا بداند او در اين نيتش صادق است اجر و پاداشى را كه اگر عمل مى كرد به او مى داد، به سبب نيتش مى دهد. خداوند بخشنده و كريم است». در روايت ديگرى نيز در همان باب آمده است كه هرگاه افراد با ايمان نيت خيرى كنند وموفق برانجام آن نشوند يك حسنه براى آنها نوشته مىشود و اگر عمل كنند ده حسنه; ولى هنگامى كه نيت معصيتى كنند تاعمل نكرده اند چيزى براى آنها نوشته نمى شود. پاسخ اين سؤال روشن است و آن اينکه ثواب بردوگونه است ثواب استحقاقى و ثواب تفضلى; پاداشى كه برعمل داده مى شود از باب استحقاق است(هرچند استحقاق نيز خود نوعى تفضل الهى است) و پاداشى كه به نيت داده مى شود پاداش تفضلى است شرح از 14khorshid.ir 📒#شرح_حکمت_نود_وسوم 📒#فلسفه_آزمایشها 📒آرشیونهج البلاغه @MaeMaein3