مطالبى درباره‏ آیه‏ تطهیر «اِنَّما یُریدُ اللّهُ لیُذهِبَ عنکْم الرِّجْسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطهِّرَکُمْ تَطهیراً» کلمه‏ى «اِنّما» نشانه‏ى این است که آیه‏ى شریفه درباره‏ى یک موهبت استثنایى در مورد اهل‏بیت‏علیهم السلام سخن مى‏گوید. * مراد از «یُرید»، اراده‏ى تکوینى است، زیرا اراده‏ى تشریعى خداوند، پاکى همه‏ى مردم است نه تنها اهل بیت پیامبر اکرم‏علیهم السلام. * مراد از «رجس» هر گونه ناپاکى ظاهرى و باطنى است.(۳۹۲) * مراد از «اهل البیت» همه‏ خاندان پیامبر نیست، بلکه برخى افراد آن است که نام آنان در روایات شیعه و سنّى آمده است. این گروه عبارتند از: علىّ و فاطمه و حسن و حسین‏علیهم السلام. سؤال: دلیل این انحصار چیست؟ و چرا این بخش از آیه درباره‏ى زنان پیامبر یا تمام خاندان آن حضرت نیست؟ پاسخ: ۱. روایاتى از خود همسران پیامبر حتّى از عایشه و امّ سلمه نقل شده که آنان از رسول‏ خد پرسیدند: آیا ما هم جزء اهل بیت هستیم؟ پیامبر فرمود: خیر. ۲. در روایات متعدّدى م ى‏خوانیم: پیامبر عبایى بر سر این پنج نفر کشید (که یکى از آنان خود حضرت بود) و فرمود: این‏ها اهل بیت من هستند و اجازه‏ ورود دیگران را نداد. ۳. پیامبر اکرم‏ براى این که اختصاص اهل بیت را به پنج نفر ثابت کند، مدّت شش ماه (و به گفته‏ى بعضى روایات هشت یا نه ماه) به هنگام نماز صبح از کنار خانه‏ى فاطمه‏علیها السلام مى‏گذشت و مى‏فرمود: «الصّلاة یا اهل البیت انّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» در کتاب احقاق الحق بیش از هفتاد حدیث از منابع معروف اهل سنّت درباره اختصاص آیه شریفه به پنج نفر ذکر شده و در کتاب شواهد التنزیل که از کتب معروف اهل سنّت است بیش از یکصد و سى روایت در همین زمینه آمده است. به هر حال این آیه شامل زنان پیامبر نمى ‏شود زیرا: آنها گاهى مرتکب گناه مى‏شدند. در سوره‏ى تحریم مى‏خوانیم: پیامبر رازى را به بعضى از همسرانش فرمودند و او امانت دارى نکرد و به دیگرى گفت. قرآن این عمل را گناه نامیده، فرمود: «ان تتوبا اِلى اللّه فقد صغت قلوبکما» عایشه که همسر پیامبر بود، جنگ جمل را علیه حضرت على‏ (ع) به راه انداخت و سپس پشیمان شد، با آنکه در این جنگ عدّه بسیارى از مسلمانان کشته شدند؟ چند سؤال‏ ۱. آیا «یطهّرکم» به معناى آن نیست که اهل بیت‏علیهم السلام آلودگى داشته ‏اند و خداوند آنان را تطهیر کرده است؟ پاسخ: شرط تطهیر آلودگى نیست، زیرا قرآن درباره‏ حوریان بهشتى کلمه «مطهّرة» را به کار برده در حالى که هیچ گونه آلودگى ندارند. به عبارت دیگر «یطهّرکم» به معناى پاک نگه‏داشتن است نه پاک کردن از آلودگى قبلى. ۲. اگر اهل‏بیت تنها پنج نفرند، چرا این آیه در میان جملاتى قرار گرفته که مربوط به زنان پیامبر است؟ پاسخ: الف: جمله‏ى «انّما یرید اللّه ...» به صورت جداگانه نازل شده ولى هنگام جمع آورى قرآن در این جا قرار گرفته است. ب: به گفته‏ى تفسیر مجمع البیان، رسم فصیحان و شاعران و ادیبان عرب این بوده که در لابلاى مطالب معمولى حرف جدید و مهمّى مطرح مى‏کنند تا تأثیرش بیشتر باشد. چنانکه در میان اخبار صدا و سیما، اگر گوینده یک مرتبه بگوید: به خبرى که هم اکنون به دستم رسید توجّه فرمایید، این گونه سخن گفتن یک شوک روانى و تبلیغاتى ایجاد مى‏کند. نظیر این آیه را در آیه‏ى سوّم سوره‏ى مائده خواندیم که مطلب مربوط به ولایت و امامت و کمال دین و تمام نعمت و یأس کفّار و رضاى الهى، در کنار احکام مربوط به گوشت خوک و خون، نازل شده و این گونه جا سازى‏ها رمز حفظ قرآن از دستبرد نااهلان است. درست همان گونه که گاهى زنان هنگام خروج از خانه زیور آلات خود را در لابه لاى پنبه‏هاى متّکا قرار مى ‏دهند. با این که طلا و پنبه رابطه ‏اى ندارند ولى براى محفوظ ماندن از دستبرد نااهلان این کار انجام مى‏ گیرد. ج: در میان سفارش هایى که به زنان پیامبر مى‏کند، یک مرتبه مى‏فرماید: خدا اراده‏ى مخصوص بر عصمت اهل بیت دارد، یعنى اى زنان پیامبر! شما در خانه‏اى هستید که معصومین‏ هستند و حتماً باید تقوا را بیشتر مراعات کنید. د: در مورد اهل‏ بیت ضمیر جمع مذکر به کار رفته که نشان غالب بودن مردان است، به خلاف جملات مربوط به زنان پیامبر که در آنها از ضمیر جمع مؤنث استفاده شده است. «بیوتکنّ، اقمن - عنکم، یطهّرکم» گرچه این آیه خطاب به زنان پیامبر است ولى قطعاً مراد همه‏ زنان مسلمان هستند که باید به این دستورها عمل کنند. درباره‏ جاهلیّت معاصر، کتابى به نام «جاهلیّت قرن بیستم» از سیّد قطب و کتاب دیگرى به نام «سیماى تمّدن غرب» از سیّد مجتبى موسوى لارى نوشته شده که تاکنون به چند زبان ترجمه شده است.