بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_آل‌عمران_آیه لقد منّ الله علي المؤمنين إذ بعث فيهم رسولاً من أنفسهم يتلوا عليهم آياته و يزكّيهم و يعلّمهم الكتاب و الحكمة و إن كانوا من قبل لفي ضلال مبين (164) خداوند منّان، يعني عطا كننده متاع وزين علمي و عملي، بر برخي بندگان منّت مي نهد و مقام وزين و نعمت سنگين نبوت و رسالت را به آنان عطا مي كند. منّت مطلق و نعمت عظماي الهي، حضرت ختمي نبوّت صلي الله عليه و آله و سلم است و منّت آن حضرت از ديگر پيامبران برتر و سنگين تر است. البته هر بعثتي وزين و هر كتاب آسماني سنگين است؛ اما تعبير «منّ» و «منّت» كه از ويژگي نعمت حكايت مي كند، درباره اعزام پيامبران ديگر(عليهم‌السلام) به كار نرفته و منّتي را كه در رسالت پيامبر خاتم صلي الله عليه و آله و سلم بر مؤمنان ذكر كرده براي بعثت ساير انبيا مطرح نفرموده است. خداوند سبحان اين نعمت بزرگ و سنگين را بي هيچ چشمداشتي به جامعه بشري مخصوصاً به اهل ايمان داده است؛ بدين معنا كه از اين نعمت فقط مؤمنان بهره مي برند كه وجه امتياز آنان وصف ثابت و مستقرِّ ايماني آن هاست؛ نه فعل گذرا و ناپايدار آن. پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله و سلم از ميان مردم برخاست و از خود آنان بود و براي هدايت آن ها مبعوث شد. مقصود از (المُؤمِنين) اعراب مؤمن است، زيرا اينان در شرك به سرمي بردند كه نسبت به كفر اهل كتاب، «ضلال مبين» بود، بنابراين آن حضرت صلي الله عليه و آله و سلم در ميان مردمي گمراه به رسالت رسيد: (وإن كانوا مِن قَبلُ لَفي ضَلالٍ مُبين) و در پرتو رسالت الهي ايشان آنان به سجاياي اخلاقي و امور حياتبخش اجتماعي دست يافتند. تعبير (أنفُسِهِم) نشان مي دهد كه آن حضرت براي قومي خاص يا منطقه جغرافيايي ويژه مانند قوم عرب يا جزيرةالعرب نيست، بلكه او جان مؤمنان هر زمان و هر زميني است. طبق اين تعبير لطيف، پرجاذبه و تبشير آميز، آن حضرت براي جهانيان است؛ ولي از مؤمنان شمرده شده و به منزله جان آنان است. رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم براي هدايت مردم آيات الهي را بر آنان تلاوت و فراخور فهم آن ها براي برخي از آنان ظواهر آيات قرآن و براي بعضي باطن آن را تفسير و تبيين و به مدد وحي قدسي شرايط، موانع، جزئيات و كيفيات احكام الهي را بازگو مي كرد كه حكمت به شمار مي روند و به صورت مطلق و كلي در قرآن آمده اند. بر اين اساس، ذكر «حكمت» بعد از «كتاب» در اين آيه، يا از قبيل خاص بعد از عام مطلق است؛ يا همان گونه كه اشاره شد، حكمت عنواني مستقل، و آن سنّت معصومان(عليهم‌السلام) است. در ترتيب ذكري اين آيه، تعليم پس از تزكيه آمده است؛ ليكن هدف اصلي از تلاوت و تعليم، تزكيه و تهذيب است و بر همين اساس، حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سلم مردم را از خرافه پرستي و پوچگرايي مي رهاند و از رذايل اخلاقي و انحطاط اعتقادي پاك و زمينه طهارت و نزاهت جان آنان را فراهم مي آورد. هر يك از اوصاف تلاوت، تزكيه، تعليم كتاب و تعليم حكمت، نعمتي بزرگ است؛ ليكن مجموع آن ها بزرگ ترين نعمت الهي است كه معادل ندارد، بنابراين ميان تقديم و تأخير اين برنامه ها فرقي نيست. تسنيم ج 16 صص 215 تا 217 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402