بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «جعفرطیار (ع)» روز سه‌شنبه، ١۴٠١/٠٩/٢٢ مناسبت روز: امروز در تقویم مناسبت خاصی را نداریم؛ اما در ایام جنگ موته در سال هشتم قمری قرار داریم که شهادت حضرت جعفر بن ابیطالب مشهور به «جعفر طیار» سومین فرزند حضرت ابوطالب (ع) و حضرت فاطمه‌ بنت‌ اسد (س) و برادر بزرگ امیرالمؤمنین (ع) و پسر عموی‌ پیامبر (ص) و از صحابه و شهدای‌ بزرگ‌ صدر اسلام‌ در همین ایام واقع شده است، لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند این مجاهد فی سبیل‌الله که مصداق «السابقون السابقون» هستند، آغاز می‌نمائیم؛ جعفر طیار (ع) در سال‌ اول‌ بعثت‌، بلافاصله پس از برادر گرامیشان امیرالمؤمنین (ع) اسلام آوردند و بنا بر برخی روایات، ایشان پس از حضرت علی (ع) و حضرت خدیجه (س)، سومین مسلمان و بیعت کننده با پیامبر اکرم(ص) بوده‌اند؛ (اسدالغابة، ج۱، ص٢٨٧) مورخین و مفسرین، جناب جعفر را مردی خطیب، سخاوتمند، بردبار، متواضع و دارای مقامی بزرگ و سید شهیدان و مجاهدان معرفی نموده و ایشان را مصداق برخی از آیات قرآن از جمله آیه ۲۳ سوره احزاب دانسته‌اند: «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ ۖ فَمِنْهُم مَّن قَضَیٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن ینتَظِرُ ۖ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا»: «در میان مؤمنان، مردانی هستند که به آنچه با خدا عهد بستند، صادقانه وفا کردند، برخی از آنان به شهادت رسیدند و برخی از آنها در انتظارند و [هرگز عقیده خود را] تبدیل نکردند»‌؛ چنانچه امام باقر(ع) در تفسیر این آیه فرمودند: مراد از کسانی که بر عهد خویش وفادار ماندند و جان خویش را فدا کردند، حمزه و جعفر است. [تفسیر قمی، ج۲، ص۱۸۸] بنابر آن چه در منابع و متون اسلامی آمده، ایشان از مرتبت و منزلت بسیار والایی نزد رسول خدا برخوردار بودند؛ چنانچه پیامبر (ص) فرمودند: «مردم از درخت‌های مختلف خلق شده‌اند، اما من و جعفر مانند یک درخت هستیم و از یک گِل آفریده شدیم» [شرح الاخبار، ج۳، ص۲۰۵] و خطاب به او فرمودند: «جعفر! تو در صورت و سیرت شبیه من هستی» [بحارالانوار، ج۲۲، ص۲۷۶] و این شباهت به گونه‌ای بوده که افراد وقتی جناب جعفر را می‌دیدند، سلام بر رسول‌ خدا می‌دادند و ایشان در پاسخ می‌گفتند: من جعفر پسر عموی پیامبر هستم. [اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۲۵] پیامبر (ص)، جناب جعفر (ع) را «صاحب‌الهجرتین» نامیده‌اند؛ چرا که به دستور رسول خدا، دوبار هجرت نمودند؛ ابتدا در سال‌ پنجم‌ بعثت به‌عنوان‌ امیر و سرپرست‌ مسلمانان‌ مهاجر، به همراه‌ همسر گرامیشان «اسماء بنت‌ عمیس‌» به‌ حبشه‌ رفته و سپس در سال‌ ششم‌ هجرت‌، به دستور مجدد رسول خدا به مدينه هجرت نمودند؛ (الطبقات الکبری، ج۴، ص١٠۶) مورخین آورده‌اند که وقتی‌ جعفر طیار (ع) به مدينه رسید، غزوه خیبر با شجاعت بی‌نظیر امیرالمؤمنین (ع) و پیروزی مسلمانان به پایان رسیده بود؛ و پیامبر (ص) چون جناب جعفر را دیدند، میان‌ دو چشمش‌ را بوسیده و او را در آغوش گرفتند و با شادی‌ بسیار فرمودند: «به خدا قسم نمی‌دانم برای کدام یک خوشحال‌تر باشم‌، از آمدن و دیدار تو یا از فتح‌ خیبر» (انساب‌ الاشراف، ج۲، ص۴۳)، سپس حضرت در کنار مسجدالنبی، خانه‌ای‌ را به‌ جعفر اختصاص‌ داده و از غنایم‌ غزوه خیبر سهمی‌ نیز به او عطا فرمودند و برای قدردانی از زحمات ایشان به عنوان هدیه‌، نمازی بسیار پرفضیلت به او آموختند که به «نماز جعفر طیار» مشهور است. (الطبقات الکبری، ج۴، ص۳۵) همچنین در روایات اسلامی به عقل‌ و درایت‌ و هوش‌ سرشار و اراده راسخ‌ جعفر طیار اشاره شده و او را شخصیت و سرداری‌ برجسته‌ و آشنا به‌ فنون‌ و اصول‌ جنگی دانسته‌اند؛ (سیر اعلام‌ النبلاء، ج‌١، ص٢٠۶) بر همین اساس در سال‌ هشتم‌ هجرت‌ هنگامی‌ که‌ رومیان، حارث‌ بن‌ عمیر، فرستاده پیامبر (ص) نزد پادشاه‌ بُصری‌ را در، روستای‌ موته‌ کُشتند، پیامبر اکرم (ص) بسیار ناراحت شدند و سپاهی‌ سه‌ هزار نفری‌ تدارک‌ دیده و فرماندهی‌ آن‌ را به جعفر واگذار نمودند؛ [تاریخ یعقوبی،‌ ج۲، ص۶۵] در این‌ نبرد نابرابر که شمار لشگر رومیان حدود دویست‌ هزار نفر ثبت شده، حضرت جعفر طیار پس از جنگی شجاعانه، هر دو دست‌ خویش را از دست داده و به شهادت رسیدند؛ از این‌رو، پیامبر فرمودند: «خداوند به‌ جعفر، به‌ جای‌ دستهایش‌، دو بال‌ از یاقوت‌ داده‌ است‌ و او با فرشتگان‌ در بهشت‌ به‌ هر جا که‌ می‌خواهد پرواز می‌کند» و به‌ همین‌ سبب‌، او را «جعفر طیار» و «ذوالجناحین‌» نامیدند. [السیرة النبویة، ج۱، ص۵۰۵] ✍️ در پایان بدیهی است که بر همه امت اسلا‌می لا‌زم است که همواره قدردان خاندان شریف حضرت ابوطالب (ع) بوده و خدمات و رنج و مصائب این خاندان شریف را در یاری رسول خدا و نصرت اسلام و اعتلا‌ی کلمه توحید، هرگز فراموش ننمایند. https://eitaa.com/ROOZBARG