بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «صادق آل محمد (ع)» 1️⃣         روز یکشنبه، ١۴٠٠/٠٣/١۶ ✍️ مناسبت روز: در سالروز شهادت ششمین اختر تابناک امامت و ولایت، امام صادق (ع) قرار داریم، لذا ضمن عرض تسلیت و تعزیت به همه مسلمانان جهان، روزبرگ امروز را با عنوان «نهضت علمی صادق آل محمد (ع)»، آغاز می‌نماییم؛ 👈 بدیهى است هر نهضت و انقلابی نیازمند به مجموعه‌ای از امکانات است و نهضت علمی نیز از این موضوع، مستثنی نیست، که متأسفانه در دوران قبل از امام صادق (ع)، این امکانات، برای ائمه اطهار (ع) مهیا نبوده است، ولی در عین حال هر کدام از اهل‌بیت (ع) در فرصت‏ هاى مناسبى که پیش می‌آمد، در ترویج علوم و معارف اسلامى در ابعاد مختلف، کوشیده‌اند! اما امام صادق(ع) در دوره ‏اى مى زیستند که شرایط اجتماعى و فرهنگى آن دوره، در زمان هیچ‏ یک از امامان معصوم، وجود نداشته است! زیرا آن دوره از نظر سیاسى، دوران تزلزل حکومت بنی‌امیه و فزونى قدرت بنى عباس بود و این دو گروه دنیاپرست، در مدت چندین سال در کشمکش و مبارزه شدید با هم بودند و فرصت ایجاد فشار و اختناق نسبت به امام (ع) و شیعیان را نداشتند! لذا این دوران را می‌توان، دوران آرامش و آزادى نسبى شیعیان دانست که حضرت صادق (ع) از این فرصت مغتنم، براى ایجاد نهضت علمی، کمال استفاده را نمودند! ✍️ نهضت علمی امام صادق(ع): این نهضت که از اواخر دوران امام باقر (ع)، آغاز گردیده بود، شور و شوق علمى بى‏سابقه‏اى در جامعه به وجود آورد و کُرسی‌های علوم مختلفى چون قرائت، تفسیر، حدیث، کلام، طب، فلسفه، نجوم، ریاضیات، شیمی و... شکل گرفت! حضرت صادق (ع) در این دوران، بزرگ‏ترین دانشگاه اسلامى را در مدینه بازگشایی نمودند و مسجد پیامبر(ص) را محل تدریس خویش قرار دادند و باب علوم مختلف را گشودند و بالغ بر چهار هزار شاگرد تربیت کردند؛ شاگردانی همچون: «مفضل بن عمرو، مؤمن‏ الطاق، هشام ابن حکم و هشام ابن سالم در علم کلام»؛ و «زراره، محمد ابن مسلم، جمیل ابن دراج، حمران بن اعین، ابوبصیر و عبدالله بن سنان در فقه و اصول و تفسیر»؛ و «جابر ابن حیان را در ریاضیات و شیمى و علوم غریبه»؛ که هر کدام از این شاگردان، در سال‌های بعد، کرسی‌های درسی بزرگی راه‌اندازی نمودند تا حدی که، جرج زیدان تاریخ نگار مسیحی درباره یکی از شاگردان حضرت، مى‏ گوید: «جابر ابن حیان، حُجَّت است از شرق در برابر غرب تا ابد!» (معجم الرجال الحدیث، ج ۴، ص ١٠٠) ✍️ گستردگى دانش اهل‌بیت (ع): با مطالعه سیره و تاریخ ائمه اطهار (ع) و توجه به آثار علمى که از آنان به جای مانده است، به دست می‌آوریم که آن بزرگواران در تمام علوم و رشته‏ هاى مورد نیاز بشرى، تَبحُّر داشته‌اند! چنانچه امیرالمؤمنین (ع) در توصیف دانش آل محمد (ص) می‌فرمایند: «هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ اَمْرِهِ وَ عَیبَه عِلْمِهِ وَ مَوْیلُ حُکْمِهِ وَ کُهُوفُ کُتُبِهِ وَ جِبَالُ دِینِهِ»: «آنان جایگاه سِرّ خداوندى و پناهگاه فرمان الهى و مخزن علم خدا و مَرجَع حُکم او و نگهبان کتاب‏ هاى آسمانى و کوه ‏هاى همیشه استوارِ دین خداوندند». (نهج‏ البلاغه، خطبه دوم) امام صادق(ع) نیز، عترت رسول خدا(ص) را مرکز حکمت و رحمت الهى دانسته و مى ‏فرمایند: «نَحْنُ شَجَرَه النُبُوَّه وَ بَیتُ الرَّحْمَه وَ مَفَاتِیحُ الْحِکْمَه وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ»: «ما خاندان پیامبر(ص) درخت نبوت و خانه رحمت و کلیدهاى حکمت و سرچشمه دانش هستیم». (الکافی، ج۱، ص۲۲۱) در پایان روزبرگ امروز، باید اذعان کرد که هرچند بى ‏شک تمامی ائمه(ع) در عرصه‌های مختلف علم و دانش، سرآمد و برخواردار از علوم بی‏پایان بوده‌اند، اما امام صادق(ع) که امکانات و فرصت بیشتری برای تعلیم و ترویج این علوم یافتند، علاوه بر علوم فقه و حدیث و تفسیر، دانش‏ هایی بسیاری را برای بشریت، بنیان‌گذاری و یا بسط و گسترش دادند، دانش‌هایی همچون‌: علم کلام، فلسفه، تربیت، اخلاق، عرفان، پزشکی، شیمى، روان‏شناسى، حیوان‏ شناسى، لغت، ادبیات، سیاست، حکومت و...؛ بنابراين می‌توان آن حضرت را «مغز متفکر جهان اسلام» نامید! ✍️ آنچه گذشت بخش کوچکی از خدمات صادق آل محمد (ع) به بشریت بود، که انشاالله به شرط حیات در روز آینده این مبحث را ادامه می‌دهیم...