بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «آیات المهدی ١٨»         روز پنجشنبه، ١۴٠١/٠٢/٠١ ✍️ مناسبت روز: امروز، سالروز ضربت خوردن مولی‌الموحدین، امیرالمؤمنین، حضرت علی (ع) است، لذا سخن خود را با حدیثی نبوی در رابطه با مقام حضرت امیر (ع) نزد خداوند متعال آغاز می‌نمائیم؛ پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «آن زمان که مرا شبانه به آسمان بردند... پروردگارم نکاتی را به من وحی نمود و سپس فرمود: ای محمّد، به علی‌بن‌ابیطالب «اميرالمؤمنين»، سلام مرا برسان، که پيش از او هيچ کس را به اين نام نناميده‌ام و پس از او نيز اين عنوان را به کسی نخواهم داد!»: «... قَالَ يَا مُحَمَّدُ اقْرَأْ عَلِیِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ السَّلَامَ فَمَا سَمَّيْتُ بِهَذَا أَحَداً قَبْلَهُ وَ لَا أُسَمِّی بِهَذَا أَحَداً بَعْدَهُ» [امالی شیخ طوسی، ص ٢٩۵] ✍️ اما امروز نوزدهمین روز از ماه مبارک رمضان است و طبق روال روزهای گذشته، به تفسیر کوتاه یکی دیگر از «آیات المهدی» در قرآن کریم می‌پردازیم: 💠 «أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِيلاً مَّا تَذَكَّرُونَ»: «كيست كه هرگاه درمانده‌اى او را بخواند، اجابت نمايد و بدى و ناخوشى را برطرف كند، و شما را جانشينان (خود در) زمين قرار دهد؟ آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (هرگز نیست لیکن) اندکی متذکر (این حقیقت) هستند» (نمل/۶٢) مفسرین این آیه را از «آیات المهدی» دانسته‌اند، چراکه در روايات متعدد آمده که نمونه‌ى مضطرّ واقعى، امام زمان (عج) هستند و بدترين سوء (وَيَكْشِفُ السُّوء)، «غیبت امام» و «ظلم و ستم مستکبران» است كه در زمان ظهور آن حضرت، برطرف مى‌شود و حكومت صالحان در آن زمان در کل زمین‌ ایجاد خواهد شد! (وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ) چنانچه امام صادق(ع) فرمودند: «(این آیه) دربارهٔ قائم از آل محمد (ص) نازل شده؛ و به خدا قسم او مضطرّ است، آنگاه که نزد مقام (حضرت ابراهیم ع) دو رکعت نماز گزارد و خدا را بخواند، پس او را اجابت نماید و بدی (غیبت) را برطرف کند و خداوند او را خلیفه و جانشین خود بر زمین قرار می‌دهد»‌ (بحار الأنوار، ج۵۱، ص۴۸/ تفسیر نورالثقلین و البرهان) ✍️ اما چند نکته درباره آیه فوق‌الذکر: 1️⃣ «اضطرار» یعنی پناه بردن به خدا در حالی که چاره‌ای برای فرد نمانده و حالتی است که برای گرفتار در شرایط بسیار سخت پیش می‌‌آید، به طوری که او از تمام افراد و اسباب مادّی نومید می‌شود و فقط رو به قدرت لایزال الهی می‌نماید؛ 2️⃣ از شرایط استجابت دعا: «اضطرار» و قطع اميد از ديگران و همچنین «اخلاص» در دعاست؛ 3️⃣ طبق روایات، اگر دعاى ما مستجاب نشود، حتماً دليلى وجود دارد، هم‌چون این‌که: ⬅️ دعاى ما، طلبِ خير نبوده و ما گمان مى‌كرديم برای ما خير است! ⬅️ و یا نحوه‌ى درخواست ما، جدّى و همراه با درماندگی و اضطرار نبوده است؛ ⬅️ و یا این‌که در دعا، اخلاص نداشته‌ايم، يعنى اگر به درگاه خداوند رو كرده‌ايم، به ديگران نيز چشم اميد داشته‌ايم! ⬅️ و یا خداوند سبحان به جاى استجابتِ آنچه مى‌خواهيم، مشابه آن را به ما مى‌دهد؛ ⬅️ و یا خواسته‌ى ما، به مصلحت ما نيست، و خداوند به جای آن، بلایی را از ما دور مى‌كند؛ ⬅️ و یا به جاى آن، به نسل و فرزندان ما لطف مى‌نماید؛ ⬅️ و گاهى نیز به جاى برآوردن حاجت ما در دنيا، خداوند در قيامت، چنان جبران مى‌نماید که بقیه حسرت می‌خورند که ای کاش حاجات آن‌ها نیز در دنیا برآورده نشده بود و به آن‌ها در عوض چنین پاداشی در قیامت می‌دادند! ضمناً درست است که اجابتِ دعای مضطرّ، وعده الهى است، ولى نباید انتظار داشته باشیم که باعث تغییر در سنّت‌های حتمی الهى شود! مثلاً سنّت خداوند آن است كه مردم در «عجل قطعی»، باید به نحوى از دنيا بروند و مسلماً همه‌ى انسان‌ها در لحظه‌ى احتضار، مضطرّند! پس اگر قرار باشد در این حالت، حاجت همه مستجاب گردد و زنده بمانند، بايد قانون مرگ به طور کلی لغو شود! لذا باید بدانیم بهترین مصلحت برای ما در نزد خداوند است و دعای ما به درگاه الهی، در صورت اخلاص و اضطرار، قطعاً بی‌اثر نخواهد بود! ✍️ در پایان باید بدانیم که بر اساس این آیه، آنگاه که مردم با آگاهی از خسارت‌های جبران‌ناپذیر غیبت حجت الهی، و ظلم و ستم مستکبران، خالصانه و مضطرانه خداوند را بخوانند و فرج را خواستار شوند، حجت و ولی خدا نیز با حالت اضطرار دست به دعا بر می‌دارد و بر طرف شدن «غیبت» را از درگاه ایزد منان می‌خواهد، و انشاالله فرمان فرج و قیام صادر می‌شود: «قُم بِاذنِ اللّه».