در عهد ناصری که هنوز پای مدرنیته خیلی به ایران باز نشده و قدرت علماء در اوج بود، حرف آنها برای مردم حجت به شمار می‌رفت، تا جایی‌که صدور یک فتوا تا اندورنی شاه نفوذ می‌کرد. همین نفوذ کلام بود که به الغای قرارداد رژی منجر شد که حق مردم را به حلقوم انگلیس می‌ریخت. علمایی که نه اکانت توئیتر و اینستاگرم داشتند و نه فیو و ریت برایشان محبوبیت جعل کرده بود.ب علمایی که نقل‌هایشان قول خداوند بود و قیل‌هایشان قال باقر و قال صادق‌. نه سرزنش سرزنش‌کنندگان هراسی به دلشان می‌انداخت و نه گردنشان در مقابل گردن‌کشان کج بود. نشستشان با خدا بود و برخاستشان با مردم. برای فتوایی که می‌دادند رد پای هوس را چنان کور می‌کردند که تا گل گرفتن چاه خانه‌شان هم پیش می‌رفتند که مبادا فتوا به رأی خود داده باشند. مردم در عصر بی‌رسانگی فتوایشان را روی دست می‌بردند و سینه به سینه حکمشان فوروارد می‌شد. در عصری که هشتک مد نبود وقتی به زندان می‌افتادند، با اعتصاب اختیاری مردم، شاه به شکر خوردن می‌افتاد و عطای آنها را به لقایشان می‌بخشید. همین نفوذ کلام بود که حتی میرزا ملکم‌خان منورالفکر را به صرافت می‌انداخت تا به رهبری آنها در تحولات سیاسی و اجتماعی روی خوش نشان دهد. مرجعیتی که در نهایت با نوار و اعلامیه انقلابی جهانی را رقم زد و دست اجنبی را از کشور کوتاه کرد. اما در عصر رسانه و نفوذ مدرنیته که مرجعیت فکری از علماء به سلبریتی‌ها تغییر کرده، سرنوشت ملت هم به شکل دیگری تغییر کرده است. این بار آنها هستند که در ریز و درشت مسائل سیاسی و اجتماعی و امنیتی اظهار نظر می‌کنند. فتوایشان را استوری و توئیت می‌کنند. یک روز با برجام مخالفند. یک روز تا 1400 با روحانی‌اند و سبد رأی می‌سازند. یک روز به اعدام نه می‌گوبند. روز دیگر فرمان اغتشاش می‌دهند. یک روز کمپین می‌زنند و خواستار توافق هسته ‌ای می‌شوند و می‌نویسند: «هیچ توافقی بدتر از عدم توافق نیست». فردایی که توافق می‌شود و تحریم‌ها نه تنها بالمره لغو نمی‌شود که چند برابر می‌شود، ویدئو منتشر می‌کنند و از دارویی می‌گویند که تنها روی کاغذ تحریم نیست. فیلم سیاه می‌سازند و برایش اسکار می‌گیرند. توئیت می‌زنند و دعوت به قتل می‌کنند. هویت‌شان با دیده شدن معنا پیدا می‌کند و منافع ملی را فدای منافع فردی‌شان می‌کنند. با کشف حجاب می‌خواهند انقلاب کنند. استانداردهای‌شان دو گانه است. برای مهسا امینی سیاه می‌پوشند برای شهیده‌ی شاه چراغ روزه‌ی سکوت می‌گیرند. 17 هزار کشته‌ی ترور را مردم نمی‌دانند فقط هر کسی که نامش اسم رمز دشمن باشد را مردم می‌دانند. اینگونه می‌شود که وقتی لیدر انقلاب می‌شوند، دست تعدی اجنبی را به سمت مردم دراز و زبانشان را باز می‌کنند. خلاصه که به فرموده‌ی امام راحل ( ره) «خدا نکند دنیا به کسی روی آورد که خودش را نساخته باشد». ✍مریم اردویی @zananegiii