🌺بحث روایتی سوره #الفجر از تفسير شریف المیزان
🔰رواياتى درباره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الاوتاد، آورده شدن جهنم، آمدن خدا، و...
🔸در مجمع البيان در تفسير آيه (و الشفع و الوتر) آمده كه بعضى گفته اند منظور از #شفع، خلق است، چون فرموده: (و خلقناكم ازواجا)، و منظور از كلمه #وتر، خداى تعالى است، نقل از ابن عباس و عطيه عوفى و ابى صالح و مجاهد و اين تفسير روايت ابى سعيد خدرى است، از رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم.
🔸 بعضى ديگر گفته اند شفع و وتر هر دو نمازند، بعضى شفع و بعضى وترند، و اين روايت ابن حصين است، از رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم.
🔸بعضى ديگر گفته اند:
شفع، روز عيد قربان، و وتر، روز عرفه است، نقل از ابن عباس و عكرمه و ضحاك و (روايت جابراز رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم هم همين را مى گويد) و علت اينكه روز #عيد را شفع خوانده اند اين است كه روز عرفه در حكم نظير ندارد، چون هيچ روزى ديگر مثل آن روز وقوف در عرفات واجب نيست ، ولى روز عيد در حكم، كه همان كوچ كردن است نظير دارد. بعضى ديگر گفته اند شفع روز هشتم ذى الحجه يعنى روز #ترويه است، و وتر روز عرفه است، و اين معنا از امام باقر و از امام صادق عليهما السلم نقل شده.
🔸مؤلف: سه روايت اول را كه صاحب مجمع البيان از طرق اهل سنت نقل كرده مى توان جمع كرد، و گفت منافاتى بين آنها نيست، چون هر سه در مقام يادآورى بعضى از مصاديق شفع و وتر بوده اند.
🔸شفع حسن و حسين ع و وتر اميرالمؤمنين عليه السلام است
و در تفسير قمى درباره #ليال_عشر آمده كه دهه ذى الحجه است، و درباره (و الشفع و الوتر) آمده كه دو ركعت شفع و يك ركعت وتر در نماز شب است، و در حديثى آمده كه شفع، حسن و حسين، و وتر امير المؤمنين است، و درباره (و الليل اذا يسر) آمده كه منظور شب جمع است (يعنى شب عيد قربان كه از عرفات به مشعر كوچ مى كنند).
و در همان كتاب در روايت ابى الجارود از امام باقر عليه السلام در معناى لذى حجر آمده : يعنى صاحب عقل.
🔸و در كتاب علل به سند خود از ابان احمر روايت كرده كه گفت:
از امام صادق عليه السلام معناى آيه و (فرعون ذى الاوتاد) را پرسيدم، عرضه داشتم به چه مناسبت فرعون را صاحب ميخها خواندند؟ فرمود به اين جهت كه او هر گاه مى خواست مردى را شكنجه كند روى زمين مى خوابانيد و دست و پايش را از دو طرف مى كشيد و با چهار ميخ به زمين ميخكوب مى كرد، و بسا مى شد كه اين كار را روى تخته خوابيده انجام مى داد و دست و پاى محكوم را با چهار ميخ بدان مى كوبيد و سپس به همان حال رهايش مى كرد تا بميرد، و بدين جهت خداى تعالى او را صاحب ميخ ها خواند.
🔸و در مجمع البيان در ذيل آيه (ان ربك لبالمرصاد) آمده كه از على عليه السلام روايت شده كه فرمود: معنايش اين است كه پروردگار تو قادر است جزاى مردم نافرمان را بدهد.
مؤلف: بناى روايت بر اين است كه عبارت آيه را استعاره تمثيلى بگيرد، و نيز در همان كتاب است كه از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمود: مرصاد پلى است بر صراط كه هيچ بنده اى نمى تواند با داشتن مظلمه اى از ديگرى از آن پل بگذرد.
و از غوالى از امام صادق عليه السلام حكايت شده كه در تفسير آيه (و ذالنون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر عليه ) فرمود: يونس يقين داشت بر اينكه خدا رزقش را تنگ نمى گيرد، و كلمه #ظن در اين آيه به معناى يقين است، و #قدر به معناى تنگ گرفتن رزق است، مگر نشنيدى كلام خدا را كه فرمود:
(و اما اذا ما ابتليه ققدر عليه رزقه )، كه در اينجا نيز معناى #قدر تنگ گرفتن معيشت است.
و در تفسير قمى در روايت ابى الجارود از امام باقر (عليه السلام) آمده كه در تفسير آيه (كلا اذادكت الارض دكا دكا)، فرمود يعنى وقتى كه زمين زلزله شود.
🔸و در الدر المنثور است كه ابن مردويه از على بن ابى طالب روايت آورده كه گفت:
رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم فرمود: آيا تفسير اين آيه را كه مى فرمايد: (كلا اذا دكت الارض... و جى ء يومئذ بجهنم ) را مى دانيد؟ آنگاه فرمود: چون روز قيامت شود جهنم به وسيله هفتاد هزار زمام، به دست هفتاد هزار ملك رانده مى شود، و او سركشى مى كند، و اگر خداى سبحان او را كنترل نكند آسمانها و زمين را مى سوزاند.
🔸ادامه🔰