📝مقدمه حجت الاسلام و المسلمین خسروشاهی بر کتاب بررسی های اسلامی اثر گرانقدر علامه طباطبایی (با تلخیص) 🔺راقم اين سطور كه ساليانى دراز، افتخار تلمّذ و حضور در خدمت استاد علامه، سيد محمد حسين طباطبائى را داشتم، با علاقه خاصى، به جمع‌آورى آثار مطبوع و استنساخ آثار مخطوط استاد مى‌پرداختم كه پس از مرور زمانى، گنجينه‌اى گرانبها از مقالات، پاسخ‌ها و رسائل استاد، در زمينه‌هاى مختلفِ قرآنى، علمى، فكرى، اجتماعى، فلسفى و ... گردآمد كه به يارى خدا هم‌اكنون در دو مجلد در اختيار علاقه‌مندان قرار مى‌گيرد. 🔺البته قسمت‌هايى از اين مباحث در سال‌هاى پيشين، نخست در نشرياتى مانند: يادنامه ملاصدرا، محمد خاتم پيامبران، مجله مكتب اسلام، مجله دانشكده ادبيات، فصلنامه مكتب تشيّع، مجله راهنماى كتاب و غيره چاپ شده است، ولى بخش‌هاى ديگر اصولًا در جايى چاپ نشده بود و توسط خود استاد در اختيار اينجانب قرار گرفت كه براى اولين بار تحت عنوان مجموعه مقالات استاد، چاپ و منتشر گرديد. 🔺جامع‌ترين نامى كه براى اين مجموعه مى‌شد انتخاب كرد، نام‌ "بررسى‌هاى اسلامى‌" بود، چرا كه اين مجموعه، شامل بررسى‌هاى گوناگونى در زمينه‌هاى مختلف مباحث اسلامى است. 🔺بخشى از مباحث مندرج در اين مجموعه، پاسخ‌هاى استاد به پرسش‌هايى است كه در طول سال‌هاى متمادى از معظم‌له به عمل آمده است؛ ولى متأسفانه طبق اظهار استاد، ايشان قبلًا نسخه‌اى از پاسخ‌ها را نگهدارى نمى‌كرده‌اند .... 🔺به خاطر دارم كه حدود بيست سال قبل، در سفرى به انگليس، دو روز به دعوت انجمن اسلامى دانشجويان، به‌ منچستر رفتم؛ در آن‌جا ضمن ديدار با برادران، دانشجويى چند نامه و پاسخ استاد را در زمينه‌هاى فلسفى و تفسيرى به من نشان داد كه استاد علامه در پاسخ سؤالات آن برادر، مرقوم داشته بودند، من با اجازه آن برادر دانشجو، فتوكپى آنها را تهيه كرده و با خود به ايران آوردم و ضمن ارائه آنها به استاد علامه، از معظم‌له پرسيدم كه آيا رونوشتى از اين قبيل پرسش‌ها و پاسخ‌هاى ارسال شده دارند يا نه؟ و ايشان فرمودند: «نه، من نوعاً پاسخ‌ها را بدون نسخه دوم براى افراد مى‌فرستم ...»! از ايشان درخواست كردم كه در موارد بعدى به اين جانب اجازه دهند كه قبل از ارسال پاسخ‌ها، نسخه دومى از آنها تهيه شود كه ايشان اين پيشنهاد را پذيرفتند و بعد از آن تاريخ، يا خودشان كپى تهيه مى‌فرمودند و يا اگر موضوع مشروح بود و مطلب را با خودنويس مى‌نوشتند، به من اطلاع مى‌دادند كه از آن نسخه دومى تهيه مى‌كردم و به هرحال خداوند اين توفيق را نصيب نگارنده كرد كه به جمع‌آورى، فصل‌بندى، اصلاح و تنقيح جملات، پس از كسب اجازه رسمى و كتبى از مقام استاد معظم، بپردازم و سپس آنها را به دست نشر بسپارم. 🔺در موقع تنظيم مجموعه «بررسى‌هاى اسلامى» و تجديد نظر در آنها، اوقات زيادى از استاد علامه را براى اصلاح و تكميل مطالب گرفتيم و چون استاد، شور و علاقه مرا براى احياى اين مجموعه از آثارشان مى‌ديدند، گاهى در ساعات آخر شب، تلفنى اطلاع مى‌دادند كه: «پاسخ يك نامه علمى يا فلسفى را در بين‌اوراق پيدا كرده‌ام، اگر فردا از اين طرف عبور كرديد، بياييد و بگيريد!» و من از ايشان كسب اجازه مى‌كردم كه همان شبانه، آخرين بحث پيدا شده را تحويل بگيرم و استاد، طبق روش ديرينه خود و اخلاق حميده انسانى- اسلامى كه داشتند، اين رخصت را به من مى‌دادند و من همان شبانه مطلب را كه اغلب دست‌نويس بود، از ايشان مى‌گرفتم و پس از اصلاحى كوتاه و مختصر (در جمله‌بندى و غيره) دوباره به ايشان عرضه‌ مى‌كردم و سپس ضميمه مجموعه مى‌گرديد ... و در واقع مطالب كل مجموعه، با نظارت كامل خود استاد اصلاح و تكميل شده است. 🔺نكته‌اى كه با كمال تأسف تذكار آن را در اين‌جا ضرور مى‌دانم، اين است كه بعضى از دوستان ارجمند و ناشرين محترم، به عنوان نشر معارف اسلامى، در سال‌هاى گذشته قسمت‌هاى مختلفى از مقالات پراكنده استاد را بدون تنقيح و حتى با اغلاط چاپى، با عناوين گوناگون منتشر ساختند كه طبعاً مورد رضايت معظم‌له قرار نگرفت ... در همان ايّام خود استاد معظم به درخواست حقير، در نامه‌اى خطاب به اين قبيل دوستان محترم چنين مرقوم داشتند: 🔸باسمه‌تعالى‌. اجازه نشر آثار و تأليفات يا مجموعه‌هايى از مقالات اين جانب كه تاكنون تحت نام‌هاى مختلفى از طرف چند ناشر محترم چاپ و منتشر شده است، فقط براى يك چاپ بوده است و بعد از اين تاريخ، چاپ و نشر كليه اين آثار بدون اجازه مجدد و كتبى مجاز و مشروع نخواهد بود مگر چاپ‌ تفسير الميزان‌ كه متكى به قرارداد كتبى و صريح در امتياز دائمى مى‌باشد. اميد است كه علاقه‌مندان به نشر فرهنگ و علوم اسلامى با اعمال و رفتار خود، نمونه‌هايى از افراد با ايمان و با تقوا و فرهنگ دوست باشند. 20 جمادی الثانی 97 ه ق. محمد حسين طباطبائى‌ 🔰قم، حوزه علميه، آذر ماه 1370 #در_محضر_علامه @fater290