♦️ چکیده پایان نامه سرکار خانم خضراء🌸 با توجه به اهمیت شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید و تاثیرگذاری آن بر سایر شروح و نیز مراجعه جمع کثیری از شیعیان و حتی اهل تسنن به این منبع، بررسی عوامل انکار و روشن نمودن تعارضات سخن ابن ابی الحدید در توجیه مشروعیت خلافت و نحوه انتصاب امام از جمله موارد اختلافی میان شیعه و اهل تسنن است. ابن‌ابی‌الحدید معتقد است که خلافت ابوبکر مشروع به اجماع بوده است، هر چند امام علی را افضل و محق به خلافت می‌داند؛ وی در بیان نظریه خویش، به پذیرش خلافت ابوبکر توسط امیرالمومنین استناد کرده است در حالی که امام در خطبه‌های متعدد از حق خلافتی که از ایشان غصب شده شکایت کرده‌اند. جهت واکاوی اساس این تعارضات در بررسی‌های تاریخی شاهد فراز و نشیب‌های بسیار برای شیعه و معتزله در دوران خلافت عباسی هستیم به گونه ای که در دوران ابن ابی‌الحدید ما شاهد حضور سیاسی شیعیان در دستگاه عباسی از جمله ابن علقمی وزیر مستعصم، آخرین خلیفه عباسی هستیم که ابن ابی‌الحدید شرح نهج البلاغه را به درخواست ایشان نوشته و در قبال این کار، ابن علقمی صله بسیار به او پرداخت کرده است- و گاه در تنگنا قرار داشته و راه احتیاط در پیش گرفته است. معتزله نیز در این دوران به جهت توجه خلفا به سایر فرق اهل سنت از نفوذ اجتماعی کمتری برخوردار بودند. درمورد مذهب ایشان، برخی ابن ابی الحدید را شیعه و برخی بین شیعه و معتزله دانسته‌اند اما علی الظاهر معتزلی بودن او تایید می‌شود، وی در مواضع متعدد از مذهب خویش دفاع کرده است، اما از آوردن گزاره‌های تاریخی که به نفع شیعه است نیز کوتاهی نکرده است. این نوشتار که به روش تحلیلی- توصیفی انجام گرفته در صدد بیان تعارضات او در مساله خلافت و علل آن می‌باشد. لغات کلیدی: ابن‌ابی‌الحدید، خلافت، امامت، ولایت، انکارنص، معتزله.