آیه بامداد چهارشنبه : . سوره فتح : مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى‏ عَلى‏ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً «29» . ، رسول خداست و كسانى كه با او هستند، بر كفّار، سخت و در ميان خودشان مهربانند. آنان را پيوسته در ركوع و سجود مى‏بينى، كه فضل و را از خدا مى‏جويند، نشانه آنان در رخسارشان از اثر سجود نمايان است. اين‏ است وصف ايشان در تورات و وصف آنان در ، مانند زراعتى است كه جوانه را از زمين خارج كرده، پس آن را نيرو داده تا سخت شود و بر ساقه‏ى خود بايستد، آن گونه كه كشاورزان را به شگفتى و شادى وامى‏دارد. تا خداوند به واسطه مؤمنان كفّار را به خشم آورد، ولى خداوند به كسانى از كفّار كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دهند، وعده آمرزش و پاداشى بزرگ داده است. . نكته ‏ها: «ركع» جمع «راكع» به معناى ركوع كننده و «سجد» جمع «ساجد» به معناى سجده كننده است. اين دو كلمه براى كسانى به كار مى‏رود كه بسيار اهل سجده و ركوع و نماز باشند و بر آن مداومت كنند. «سوق» به معناى ساق پا و ساقه گياه، «شطأ» به معناى جوانه گياه، «آزر» به معناى تقويت و كمك و «فَاسْتَغْلَظَ» از غلظت به معناى سفت و محكم شدن مى‏باشد. . در نوشتن ‏نامه حديبيّه، همين كه حضرت على عليه السلام نوشتند: محمّد رسول اللّه، نماينده‏ كفّار اصرار كرد كه اين كلمه بايد حذف شود، امام على عليه السلام از حذف لقبِ «رسول اللّه» ناراحت بود ولى خداوند به جاى آن در متن قرآن فرمود: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» . ياران پيامبر، در جستجوى دنيا و آخرتند، «فضل» به نعمت‏ها و امكانات مادى، و «رضوان» به نعمت‏ها و امور معنوى گفته مى‏شود. شايد هم مقصود اين باشد كه ياران پيامبر براى كار خود ارزشى قائل نيستند، بلكه به فضل او دل‏بسته ‏اند نه به اعمال خود. . اين آيه، هم به نشانه ‏هاى ظاهرى مؤمن اشاره كرده كه خضوع و خشوع در گفتار و رفتار است، «سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ» و هم به و ريشه ‏دار بودن عقيده در دل و جان مؤمن كه همواره در حال رشد و گسترش است. كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ‏ ... . در انجيل متى‏ مى‏خوانيم: بار ديگر مثلى براى ايشان زد و گفت: ملكوت آسمان مثل دانه خردلى است كه شخصى گرفته در مزرعه خويش بكارد. هر چند دانه خردل از ساير دانه‏ ها كوچكتر است، ولى چون نمو كند، بزرگ‏ترين بقول (سبزيجات) و درختى مى‏شود چنان كه مرغان هوا در شاخه ‏هايش آشيانه مى‏گيرند. . امام صادق عليه السلام در بيان آيه‏ «سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ»، فرمودند: مراد آثار شب زنده ‏دارى است. «هو السهر فى الصلاة» اسلام دين جامع است؛ در خط سياسى‏ «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ» و در اخلاق اجتماعى، «رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» و در بعد معنوى‏ «تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً» است. پيام‏ها: 1- وعده‏ هاى الهى شفاف است. (آن پيامبرى كه مكتبش بر تمام اديان غالب مى‏شود، محمّد رسول اللّه است.) أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏ ... مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ‏ ... 2- جهانى شدن مكتب اسلام، به رهبرى الهى و يارانى صادق نيازمند است. لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ‏ ... مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ‏ 3- يكى از ابزار و شيوه ‏هاى تربيت، معرّفى الگوهاست. «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» 4- ايمان به رسول خدا، «آمنوا به» گام اول است، مهم‏ترين گام، همراهى با رسول است. «وَ الَّذِينَ مَعَهُ» 5- مسلمانان بايد در برابر دشمن؛ خشونت، قاطعيّت، صلابت و شدّت داشته و در برابر ديگر مؤمنان؛ رأفت، مودّت، رحمت و عطوفت، مهر و احساسات داشته باشند. «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» 6- بى‏ تفاوتى ممنوع، مسلمان بايد حبّ و بغض باشد. «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» 7- ملاك مهر و قهر، ايمان و كفر است، نه قوم و قبيله و مال و ثروت. «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» 8- عبادت، براى ياران پيامبر يك سيره دائمى است، نه يك عمل موسمى. «تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً» 9- در جامعه اسلامى، بايد نماز ظهور و بروز داشته باشد، نه مخفى و پنهان. «تَراهُمْ»