❇ تفســــــیر ❇ در آیه بعد، براى تکمیل این سخن شرایط آباد کنندگان مساجد و کانونهاى پرستش و عبادت را ذکر مى کند، و براى آنها پنج شرط مهم بیان مى دارد، مى فرماید: تنها کسانى مساجد خدا را آباد مى سازند که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند (إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ). این اشاره به شرط اول و دوم است، که جنبه اعتقادى و زیر بنائى دارد و تا آن نباشد هیچ عمل پاک، شایسته و خالصى از انسان سر نمى زند، بلکه اگر ظاهراً هم شایسته باشد، در باطن آلوده به انواع غرض هاى ناپاک خواهد بود. بعد به شرط هاى سوم و چهارم اشاره کرده، مى فرماید: و نماز را بر پا دارد و زکات را بدهد (وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ). یعنى، ایمانش به خدا و روز رستاخیز تنها در مرحله ادعا نباشد، بلکه با اعمال پاکش آن را تأیید کند، هم پیوندش با خدا محکم باشد و نماز را به درستى انجام دهد، و هم پیوندش با خلق خدا، و زکات را بپردازد. سرانجام به آخرین شرط اشاره کرده، مى گوید: و جز از خدا نترسد (وَ لَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ). قلبش مملوّ از عشق به خدا باشد و تنها احساس مسئولیت در برابر فرمان او کند، بندگان ضعیف را کوچک تر از آن شمرد که بتوانند در سرنوشت او و جامعه او و آینده او و پیروزى و پیشرفت او و بالاخره در آبادى کانون عبادت او، تأثیرى داشته باشند. 🌼🌼🌼 و در پایان اضافه مى کند: این گروه که داراى چنین صفاتى هستند ممکن است هدایت شوند (فَعَسى أُولئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدینَ) و به هدف خود برسند و در عمران و آبادى مساجد خدا بکوشند و از نتایج بزرگ آن بهره مند شوند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۸، سوره مبارکه توبه) @ayehsobh