↩️امام فرمود: «به خدا سوگند! اين اعترافى که آنها کردند، اگر همه اهل دنيا به قتل يک نفر اين چنين اعتراف کنند، در خور اعدامند!»
3 ـ هنگامى که خوارج به لشکر امام حمله ور شدند، امام به ياران خود فرمود: «به آنها حمله بريد! به خدا سوگند از شما ده تن کشته نمى شود و از آنان ده تن به سلامت نخواهد ماند». جالب اين که همين گونه شد و از ياران امام فقط نُه تن کشته شدند و از خوارج تنها هشت يا نُه تن توانستند فرار کنند.
4 ـ از آنجا که داستان خوارج، بسيار در روح پاک و ملکوتى امام (عليه السلام) اثر گذارد و محيط کشور اسلامى را نيز شديداً آلوده ساخت، امام (عليه السلام) بارها و بارها در همين خطبه هاى نهج البلاغه از آنها سخن مى گويد و با منطق گويا و پر مغز خود خطوط انحرافى آنها را روشن مى سازد، مبادا ديگران در آن زمان يا اعصار ديگر گرفتار چنين تفکّراتى بشوند; چرا که اين طرز تفکّر قشرىِ آميخته با جهل و لجاجت، در هر عصر و زمانى طرفدارانى، هر چند اندک دارد.
از جمله خطبه هايى که درباره خوارج سخن مى گويد، عبارت است از خطبه هاى: 40 و 59 و 60 و 61 و 121 و 122 و 127 و 184 و نامه 77 و 78 که به خواست خدا، در ذيل آنها بحث هاى مناسبى خواهد آمد.
اين سخن را با ذکر اين نکته پايان مى دهيم که خط خوارج ـ همان گونه که اشاره شد ـ خطّى است که به صورت يک جريان در طول تاريخ ديده مى شود و منحصر به زمان مولا اميرمؤمنان (عليه السلام) نبوده است. آنها گروهى هستند که از دين و مذهب جز ظواهرى ناچيز نمى دانند و به اعمال ظاهرى خود مغرور و از تحليل حوادث اجتماعى ناتوان و نسبت به افکار خود سخت دل بسته و دل باخته اند و هر کسى غير از خود را تکفير مى کنند و در لجاجت و خيره سرى حدّى نمى شناسند. و زندگى آنها پر از تضادها و کارهاى ضدّ و نقيض است. آنها بلاى بزرگى براى خودشان و براى جوامعى محسوب مى شوند که در آن زندگى مى کنند.
جالب اين که امام (عليه السلام) شخصاً به اين حقيقت اشاره کرده و درباره آينده خوارج در خطبه 60 چنين پيشگويى مى کند.
هنگامى که همه آنها تقريباً از ميان رفتند، يکى از ياران از قلع اين مادّه فساد اظهار خوشحالى مى کند، امام (عليه السلام) مى فرمايد: «کَلاّ! وَ اللهِ! اِنَّهُمْ نُطَفٌ فى أَصْلابِ الرِّجالِ وَ قَراراتِ النِّساءِ کُلَّما نَجَمَ مِنْهُمْ قَرْنٌ قُطِعَ حَتّى يَکُونَ آخِرُهُمْ لُصُوصاً سَلاّبيْنَ; نه، به خدا سوگند! آنها نطفه هايى در صلب پدران و رَحِمِ مادران خواهند بود که هر زمان شاخى از آنها سر بر مى آورد و آشکار مى شود و قطع مى گردد تا اين که آخرشان دزدها و راهزنان خواهند بود».
#پایان