#تفسیر_قرآن
🌸نکته تفسیری صفحه ۵۴۸ 🌸
تأثیر فوقالعاده ی قرآن بر دلها:
از این آیات به سه نکته ی مهم می توان پی برد:
۱ـ عظمت قرآن: کوه، نشانه ی بزرگی، سختی و استواری است. این آیه برای بیان عظمت قرآن می فرماید که اگر به فرض، قرآن بر کوهی نازل می شد، آن کوه تکه تکه میشد و از هم می شکافت؛ همانطور که در زمان حضرت موسی علیه السلام ، با آشکار شدن پرتوی از قدرت خدا به کوه، آن کوه بزرگ در برابر چشمان موسی علیه السلام تکه تکه شد[۱]. قرآن نیز پرتوی از علم و قدرت خداست که برای ما زمینیان آشکار شده است. در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:
«به راستی خداوند در سخن خود، برای مخلوقاتش آشکار شده است؛ ولی آنان نمی بینند.»[۲]
۲ـ سنگدلی عجیب برخی از مردم: به فرموده ی این آیه، کوه در برابر آیات قرآن خرد می شود؛ امّا شگفت اینکه برخی از مردم چنان سنگدل هستند که آیات قرآن نمی تواند هیچ تأثیری بر دلهایشان بگذارد.
قرآن در باره ی افرادی که آیات و نشانه های خدا در آنها اثر نمی کند، می فرماید: دلهای شما، مانند سنگ سخت شده است؛ بلکه سخت تر از سنگ[۳]! تاریخ بارها شاهد دگرگونی روحی افراد پس از شنیدن آیات قرآن بوده است؛ امّا آیات قرآن بر کسانی اثر دارد که دریچه ی قلبشان را برای دریافت نور حقیقت گشوده باشند؛ وگرنه آیات نورانی قرآن هیچگاه در دلهای سیاه و سختِ کافرانِ لجوج نفوذ نمی کند. آیه ی ۲۵ سوره ی انعام در باره ی چنین افرادی می فرماید: هنگامی که قرآن می خوانی، برخی از آنها به تو گوش می کنند؛ ولی ما به کیفر لجاجتشان، بر دلهایشان پوشش هایی قرار می دهیم تا آن را نفهمند، و در گوشهایشان سنگینی قرار می دهیم تا سخن حق را نشنوند. چنین افرادی اگر تمام آیات و نشانه های خدا را هم ببینند، باز هم ایمان نمیآورند[۴].
۳ـ لزوم اندیشیدن در قرآن: خداوند در پایان آیه به این نکته اشاره می فرماید که هدف از بیان این مطالب مهم، «تفکّر و اندیشه» در آنهاست. آری، قرآن، کتاب اندیشه است، و بزرگترین خواسته ی این کتاب آسمانی و مهم ترین وظیفه ی ما در برابر آن، اندیشه و تدبّر در آیات آن است. تفکّر در آیات قرآن، باعث آشنایی انسان با این راهنمای سعادتبخش می شود و انسان را به عمل و به کارگیری آن وا می دارد. در حدیثی از پیامبر‹ میخوانیم که به اصحاب خود فرمود: به چشمانتان، بهره شان را از عبادت بدهید. اصحاب عرض کردند: بهره ی آنها از عبادت چیست؟ فرمود: نگاه در قرآن، و اندیشه ی در آن، و عبرت گرفتن در هنگام برخورد با شگفتیهایش[۵].
[1] - ر.ک به ۱۴۳ اعراف
[2] - بحارالانوار، ج 89، ص107
[3] - بر اساس آیه ۷۴ بقره
[4] - آیه به صورت آزاد ترجمه شده است؛ لذا در گیومه ـ که نشانگر نقل قول مستقیم است ـ نیامده است.
[5] - مجموعۀ ورام، ج1، ص250
🏴