📜#طایفه ▫️#زازا 🌿ساری‌قمیش 🗂مهاجرت طایفه ساری‌قمیش و سایر طوایف شیعه از دیاربکر [#دیار_باکر] به ایران و نقش زبان زازایی 📑قسمت اول 🖊#اکبر_شکری_کرد بهار ۱۴۰۳ 🔲متن پیش روی خوانندگان محترم، خلاصه ای از تحقیقات چندین ساله بنده حقیر می باشد و به نیت شادی روح جد بزرگوارمان مرحوم نورعلی کرد به رایگان در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد. ✍طایفه #ساری‌قمیش، یکی از طوایف قدرتمند #زازا، در ابتدا از منطقه آنتالیا به دیاربکر [#دیار_باکر] در آناتولی شرقی مهاجرت کرده بود. در اوایل قرن شانزدهم میلادی، هم‌زمان با سیاست‌های سخت‌گیرانه مذهبی در امپراتوری عثمانی، سلطان سلیم اول (حکومت: ۱۵۱۲-۱۵۲۰ میلادی / ۹۱۸-۹۲۶ قمری) در تلاش برای تضعیف قدرت و نفوذ شیعیان، فشار زیادی بر طوایف شیعه، به‌ویژه در مناطق مرزی، وارد کرد. او از افزایش نفوذ شاه اسماعیل صفوی (حکومت: ۱۵۰۱-۱۵۲۴ میلادی / ۹۰۷-۹۳۰ قمری)، بنیان‌گذار سلسله صفویان در ایران، که به تقویت مذهب شیعه در ایران و گسترش آن در میان جوامع مرزی عثمانی مشغول بود، احساس خطر می‌کرد. 📌سلطان سلیم با تردید به طایفه ساری‌قمیش، که از لحاظ تعداد و قدرت اجتماعی در دیاربکر جایگاه ویژه‌ای داشتند، به آن‌ها به‌عنوان ستون پنجم شاه اسماعیل نگاه می‌کرد و از آنان می‌خواست که یا به سرزمین‌های دور از مرز ایران در امپراتوری عثمانی کوچ کنند یا به سرزمین‌های عرب‌نشین بروند. این اقدامات در نهایت باعث شد که بسیاری از طوایف شیعه‌ عثمانی، از جمله طایفه ساری‌قمیش، به ایران مهاجرت کنند. 💠زبان زازایی: تشابهات و ریشه‌های احتمالی زبان زازایی، که زبان مادری طایفه ساری‌قمیش و دیگر طوایف زازا است، از شاخه‌های زبان‌های شمال غربی ایران محسوب می‌شود. این زبان تشابهات بسیاری با زبان‌های مازندرانی، سمنانی و دیلمی دارد، به‌گونه‌ای که برخی زبان‌شناسان، خاستگاه اولیه زازاها را در دیلمستان، منطقه‌ای میان قزوین، مازندران و گیلان می‌دانند. این منطقه، که در شمال قزوین و رشته‌کوه‌های البرز واقع است، از گذشته‌های دور محل سکونت اقوام ایرانی بوده و به تنوع زبانی غنی‌ای شهرت دارد. نزدیکی زبانی زازایی با گویش‌های شمال ایران، ممکن است نشان‌دهنده‌ی پیوند تاریخی و جغرافیایی این طوایف با منطقه دیلمستان باشد و از مهاجرت‌های تدریجی آنان به آناتولی در طول زمان حکایت دارد. 💠حفظ زبان زازایی پس از مهاجرت به ایران پس از مهاجرت طایفه ساری‌قمیش و دیگر طوایف زازا به ایران، این گروه‌ها ضمن تلاش برای سازگاری با فرهنگ و زبان غالب ایران، زبان و فرهنگ زازایی خود را نیز حفظ کردند. زبان زازایی همچنان به عنوان بخشی از هویت قومی آن‌ها باقی ماند و در محیط‌های خانوادگی و جوامع محلی به عنوان زبان شفاهی رایج بود. اگرچه گویشوران زازایی به مرور با زبان فارسی هم‌زیستی پیدا کردند، اما ارتباط زبانی‌شان با گویش‌های شمال ایران و ویژگی‌های منحصربه‌فرد زازایی به حفظ این هویت زبانی کمک کرد. 💠تأثیر مهاجران زازا بر فرهنگ زبانی ایران حضور طوایف زازا، از جمله ساری‌قمیش، در ایران به تنوع زبانی و فرهنگی این کشور افزود. زبان زازایی و سنت‌های فرهنگی آن‌ها در نواحی محل استقرارشان به غنای فرهنگی و زبانی ایران کمک کرد. مهاجران زازا ضمن حفظ میراث فرهنگی خود، در عین حال با زبان و فرهنگ غالب فارسی هم پیوند یافتند و دو زبانه شدند. [ضمنا برخی محققان معتقدند که طایفه زازایی در اصل همان طایفه ساسانی بوده است که به آناتولی و آنتالیا کوچانده شده اند و گویش ترکی ساسانی همان زازایی است و برخی از محققان اکیدا معتقدند که آنها بازمانده ساسانیان در منطقه دیلمستان و قزوین بودند که بعد از ورود اسلام به آنتالیا و دیاربکر [دیارباکر] کوچانده شدند. موضوع جالب توجه دیگر اینکه طایفه #دنبلی ترکی شده طایفه #دیلمی هست و احتمالا کوه دنبل (به فارسی دیلم) دیاربکر از نام آنها گرفته شده است. این بحث در متن های بعدی بعنوان قسمت دوم ارائه خواهد شد. هر چند بنظر می رسد بهتر بود در بخش اول ارائه میشد اما تصمیمم بر آن شد تا این اطلاعات همراه با بخش دوم مقاله ارائه گردد. (متن ویرایش شد)] https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3681 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑#پژوهش_ادملاوند @edmolavand 📚#آوات_قلمܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─ ادامه👇👇