۱۱.۱ - باب الفیل
باب الفیل مسجد کوفه
بالای باب الفیل، منارهای دایرهای وجود دارد که در سال ۱۳۷۶ ه. ق- ۱۹۵۶ م ساخته شده و بدنه آن با الواح و کتیبههای کاشی، تزیین یافته است، این مناره، بهجای مناره قدیمیتری ساخته شد که در تاریخ مذکور، به سبب بنای مناره جدید، بهطور کامل تخریب گردید.
در بازسازی اخیر مسجد، دو مناره مربع به مسجد افزوده شده است که یکی از آنها، در زاویه شمال غربی مسجد، کنار مناره دایرهای قدیمی و مناره دیگر، در زاویه شمال شرقی، قرار دارد.
۱۱.۲ - باب الثعبان
یکی از نامهای باب الفیل، در گذشته، «باب الثعبان» (دروازه افعی)، بوده است. علت نامگذاری آن، وقوع یک کرامت در زمان امیرمؤمنان (علیهالسّلام) در ارتباط با این دروازه مسجد است که در تعدادی از منابع شیعه، نقل شده است. داستان آن، چنین است که در یکی از روزهای جمعه، امیرمؤمنان (علیهالسّلام) بالای منبر مسجد کوفه، خطبه میخواند که افعی بزرگی که سر آن از سر گوسفند نیز بزرگتر بود، از سمت باب الفیل وارد مسجد شد و به سمت منبر حرکت کرد و مردم از ترس آن، کنار رفتند، افعی نزد امام علی (علیهالسّلام) بالای منبر رفت و سرش را نزدیک امام برد و حضرت به او، گوش داد، سپس از منبر پایین آمد و از همان باب الفیل بیرون رفت و از دیدگان مردم غایب شد، حضرت (علیهالسّلام) خطاب به مردم فرمود:
این افعی را که دیدید، وصی محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) بر جنیان است و من، وصی ایشان بر آدمیانم، آن افعی، بیشتر از شما از من پیروی میکند و او، جانشین من میان شماست... و او از من سؤالی کرد که من پاسخ او را دادم.
۱۲ - فضایل
در کتب حدیث شیعه، روایات فراوانی درباره آداب و فضایل مسجد کوفه، نقل شده است که در اینجا به تعدادی از این روایات، اشاره میکنیم.
۱۲.۱ - در کلام پیامبر
از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) روایت کردهاند که فرمود:
زمانی که من را به آسمان عروج دادند، به زمین، در مسجد پدرم نوح (علیهالسّلام) و پدرم ابراهیم (علیهالسّلام) که همان مسجد کوفه است، فرو آمدم و در آن، دو رکعت نماز خواندم... خواندن یک نماز واجب در آن مسجد، معادل یک حج مقبول و یک نماز نافله، برابر با یک عمره مقبول میباشد.
۱۲.۲ - در کلام امام علی
از امیرمؤمنان (علیهالسّلام) روایت شده است که نماز نافله در این مسجد، معادل یک عمره همراه با رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و نماز واجب در آن، برابر با یک حج همراه با رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) است و در این مسجد، هزار پیامبر و هزار وصی پیامبر، نماز خواندهاند.
ابنفقیه از امام علی (علیهالسّلام) نقل کرده است که در این مسجد، نود پیامبر و هزار وصی پیامبر نماز خواندهاند و هنگام طوفان نوح (علیهالسّلام) از زمین آن، آب فوران کرد و کشتی نوح از اینجا خارج شد و در این مسجد، عصای موسی (علیهالسّلام) و انگشتر سلیمان (علیهالسّلام) قرار دارد.
۱۲.۳ - در کلام امام باقر
از امام باقر (علیهالسّلام) روایت شده است
اگر مردم به فضیلت مسجد کوفه، آگاه بودند، از راه دور، توشه برمیداشتند و بر مرکب سوار میشدند و به آنجا میرفتند، یک نماز واجب در آنجا، معادل یک حج و یک نماز نافله در آن، برابر با یک عمره است.
در روایت دیگری از امام باقر (علیهالسّلام) درباره فضیلت نماز خواندن در مسجد کوفه، آمده است که یک نماز واجب در این مسجد، معادل یک حج مقبول و یک نماز مستحبی در آن، برابر با یک عمره مقبول است.
۱۲.۴ - در کلام امام صادق
از امام صادق (علیهالسّلام) نقل است که هیچ بنده صالح و پیامبری نبوده، مگر آنکه در مسجد کوفه نماز گزارده است، حتی رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در شب معراج، در این مسجد فرود آمد و در آن، دو رکعت نماز خواند، یک نماز واجب در آن، برابر با هزار نماز در جای دیگر و یک نماز نافله در آن، معادل پانصد نماز است، جلو، عقب، سمت راست و سمت چپ این مسجد، باغی از باغهای بهشت است و نشستن در آن، بدون نماز خواندن یا ذکر گفتن، عبادت است و اگر مردم فضیلت آن را میدانستند، حتی با حرکت روی چهار دست و پا، خود را به این مسجد میرساندند، در همین روایت، امام (علیهالسّلام) خطاب به راوی فرمود: «اگر من در کوفه حاضر بودم، آرزو میکردم که هیچ نمازی از من در آن مسجد، فوت نشود.»
در روایات دیگری از امام صادق (علیهالسّلام)، نماز خواندن در مسجد کوفه، معادل هزار نماز (در جای دیگر) بیان شده است.