#شیخ_محمد_خیابانی
یکی از جنبههای قیام خیابانی که همواره مورد بحث و گفت وگوی فراوان بوده مربوط به تغییر نام آذربایجان به آزادیستان میشود که خیابانی دست به این تغییر زد و همین امر هم بهانهای شد تا عدهای بر جنبه تجزیه طلبانه قیام تاکید داشته باشند. در صورتی که خیابانی میگوید: چون تبریز محل نشو و نمای آزادیخواهان است و در راه تحصیل آزادی پیوسته پیش قدم بوده و فدائیان خود را در راه عظمت و استقلال ایران به خاک سپرده است، اسم آذربایجان را به آزادیستان تبدیل نموده(۱۱) و از این راه خیابانی بر خواست مردم آذربایجان به استقلال و عظمت ایران تاکید میکند. کسروی در همین خصوص تغییر نام آذربایجان معتقد است که انگیزه این نامگذاری آن بود که در آن زمان، پس از انقلاب روسیه مردم قفقاز اعلام استقلال کرده و نام کشور خود را جمهوری آذربایجان گذاشته بودند و ظاهراً هدف غائیشان چنین میبود که با آذربایجان [ایران] یکی گردند اما آذربایجانیان که نمیخواستند از ایران جدا شوند از این کار رنجیدند و کسانی میگفتند بهتر است نام استان خود را دیگر گردانیم. همانا پیشنهاد آزادیستان از این راه میبوده است(۱۲).
همچنین شاپور رواسانی نویسنده معتقد است که پیشنهاد تغییر نام آذربایجان به عنوان یکی از استانهای ایران، حالتی انفعالی در برابر مساواتیها و در واقع تلاشی برای حفظ یکپارچگی ایران و مخالفت با پانترکیسم بوده است نه نشانه تجزیه طلبی- گرچه میتوان آن را بدسلیقگی بزرگ و خطرساز دانست(۱۳). بنابراین خیابانی نه تنها معتقد به تجزیه آذربایجان نبود بلکه همواره تاکید داشت که ایران مال ایرانیان است و آنها مالکیت تمامیت ایران هستند. از این رو تاکید داشت که آن را باید دوباره ساخت.
۱۱- آذری، ص ۲۵۹
۱۲- کسروی،۱۳۷۶ ص ۶۷
۱۳- رواسانی، شاپور، زندگی و مبارزات شیخ محمد خیابانی در راه آزادی و استقلال ایران، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره ۲۵۵ و ۲۵۶، ۲۲۲ – ۲۴۳.، ۱۳۸۷، ص ۲۲۴
http://eitaa.com/fatemiioon135