#فرائد_الأصول
#قبح_التجرّی
🔳 پاسخ به سوال برادر عزیزم، آقای علی علیپور 🔳
❓مرحوم شیخ به چه تقریری دلیل عقلی به تقریر اول (قبح تجرّی) را مورد نقد قرار می دهد؟
📚 پاسخ: همان طور که از بیان مرحوم شیخ معلوم است، ایشان این دلیل را بر مدار حسن و قبح مطرح کرده و در تقریر دلیل می گوید عقل به خودی خود و مستقلاً می تواند ادراک کند که تجرّی قبیح است.
بنا بر این، چون تجرّی قبیح است، می توان بنا بر قاعده ی «کل ما حکم به العقل حکم به الشرع» گفت که حرام شرعی است و هر کاری که حرام شرعی باشد انجامش عقاب و عذاب دارد، پس متجرّی نیز مستحق عقاب است.
☑ اما ایشان در نقد این دلیل می گوید اگر قبول کنیم تجرّی قبیح است، اما باید به دقت و ظرافت دانست که عقل تنها همان نیت و قصد زشت و بد متجرّی را تقبیح می کند، نه فعل خارجی او را؛ زیرا فعل خارجی و واقعی او نوشیدن آب بوده است، و شارع چگونه میتواند آب نوشیدن متجرّی را تقبیح کند؟!
پس قبح باطن و نیت بد متجرّی معلوم بوده و مورد اختلاف نیست، بلکه بحث ما بر سر حرمت فعل خارجی است که قطعاً استحقاق عقابی در پی ندارد.
و به دیگر بیان، عقل تنها فاعل را تقبیح می کند، نه فعل را.
☑ البته در این مطلب مرحوم نائينى توضیحاتی دارند که مجال بازگویی آن ها نبود.
📝
@fegh_osoul_rafiee