برخی واژه‌های هندی در فارسیِ کهن و معاصر یا ضبط‌شده در فرهنگ‌های فارسی اَنبَله: تمرهندی. ـ ریشه: هندی: amblī و imblī. انبه ـ ریشه: فارسی میانه: ambag، از هندی: ambā. بادِله: نوعی پارچۀ زربفت. ـ ریشه: هندی: bādlā. بارسات bârsât فصل بارندگی. ـ ریشه: هندی: barsāt. برشکال barškâl فصل بارندگی. ـ ریشه: هندی: barsh-kāl. بلادُر: گیاهی درختی، کوتاه، و بومی هند با میوه‌ای سیاه‌رنگ. ـ ریشه: هندی: balādur. بیجَک: برگه‌ای که روی آن اطلاعاتی مانند محتویات و تعداد بسته‌های بار یا کالا نوشته شده‌است و فرستنده آن را به باربری می‌دهد. ـ ریشه: هندی: bījak. بیمه ـ ریشه: هندی: bīmā و bīma. پاتیل: دیگ مسی بزرگ با دهانۀ گشاد. ـ ریشه: هندی: pātilī «ظرف سفالی کوچک؛ دیگچه». پانی: آب. ـ ریشه: هندی: pānī. پَتَر: تکۀ فلز و مانند آن که روی آن طلسم یا تعویذ می‌نوشتند: ● چشم بد کز پتر آهن و تعویذ نگشت / بند تعویذ ببرّید و پتر باز دهید (خاقانی). ـ ریشه: از هندی: pattra «ورقۀ فلزی». پرمیو parmiyo بیماری سوزاک. ـ ریشه: هندی: parme’o. پَنکه: بادبزن برقی. ـ ریشه: هندی: paṅkhā «بادبزن». تال: آلیاژ سرب و مس: ● اگر سفیدروی و تال و مس و برنج نامعلوم برهم گدازند آن را «دراروی» خوانند و آن اخس و ارذل جملۀ مرکبات فلزات است (ابوالقاسم کاشانی، عرائس الجواهر: ٢۴۵). ـ ریشه: هندی: thāl. تالاب ـ ریشه: هندی: tāl «برکه» + فارسی: آب. تَنبول tambul برگ فوفِل. ـ ریشه: هندی: tambol. تُنُک: کم‌حجم. ـ ریشه: هندی: tunak، سنسکریت: tanuka. توله tule در هندوستان، واحد اندازه‌گیری وزن، به‌ویژه وزن طلا و نقره، برابر با دو و نیم مثقال: ● چون گریبان به‌ناز بگشاده‌ست / عامل او را سه توله زر داده‌ست (مسعود سعد). ـ ریشه: هندی: tolā و tola. جار: لوستر. ـ ریشه: هندی: jhāṛ. جال: دام؛ تله: ● ای ز انعامت گرفته صاحب آمال مال / بر ره خصمت نهاده صاحب آجال جال (قطران). ـ ریشه: هندی: jāl. جُنگ: دفتر یا کتابی که در آن سروده‌ها و مطالب گوناگون نوشته شده‌است. ـ ریشه: هندی: jung. جوگی jugi کسی که پیرو مذهب هندو است و برخی می‌پندارند می‌تواند کارهای فراطبیعی انجام دهد؛ یوگی. ـ ریشه: هندی: jogī. چادُر، قدیمی: چادَر ـ ریشه: هندی: ćādar. چاکسو čâksu دارویی که از دانه‌های سیاه و کوچک تهیه می‌شد و در چشم‌پزشکی کاربرد داشت. ـ ریشه: هندی: ćāksū. چپاتی: نوعی شیرینی نازک از خمیر فطیر. ـ ریشه: هندی: ćapātī. چتر ـ ریشه: هندی: ćatr. چلم čalam, čelam سرِ قلیان که تنباکو و زغال را در آن قرار می‌دهند. ـ ریشه: هندی: ćilam چیتا: یوزپلنگ. ـ ریشه، انگلیسی: cheetah: از هندی: ćītā. چیره čire دستار. ـ ریشه: هندی: ćīrā. راگ: موسیقی آوازی، آهنگ، لحن؛ شادی. ـ ریشه: هندی: rāg، از سنسکریت: rāg. روپیه ـ ریشه: هندی: rūpya. ریو riv نیرنگ: ● گر نشیند فرشته‌ای با دیو / وحشت آموزد و خیانت و ریو (سعدی). ـ ریشه: هندی: rev. ساج: درختی شبیه درخت چنار. ـ ریشه: عربی، از هندی: sāgaun. ساری: نوعی لباس زنانه در هند و پاکستان. ـ ریشه: هندی: sāṛī. سوس sus [بسنجید با سوسمار] خوک آبی. ـ ریشه: هندی: sūs. سیک: هریک از پیروان دین توحیدی رایج در هندوستان. ـ ریشه: انگلیسی: Sikh، از هندی: sikh «شاگرد؛ پژوهشگر». شامپو ـ ریشه: انگلیسی: shampoo، از هندی: cāṁpō. قداره: نوعی خنجر ـ ریشه: هندی: kaṭār. کُرور: واحد شمارش، برابر با پانصد‌هزار. ـ ریشه: هندی: karoṛ (گویشی: kroṛ). کروه koruh, -oh واحد اندازه‌گیری مسافت، کمابیش برابر با دو مایل؛ آشیانه و آرامگاه. ـ ریشه: هندی: karoh، از سنسکریت: krośa. کریلا karilâ گیاهی خزنده ـ ریشه: از هندی: karīlā. کژور kažur ریشۀ تلخ گیاه زرنباد: ● عسلش را به حنظل است نسب / شکرش را برادر است کژور (ناصرخسرو). ـ ریشه: هندی: khajūr. کوتوال kutvâl نگهبان قلعه. ـ ریشه: هندی: kotwāl. گاری ـ ریشه: هندی: gāṛī. گریال garyâl لوحی فلزی و گِرد که هنگامی که پیمانه یا پنگان در آب فرومی‌رفت برای اعلام ساعت با میله‌ای به آن می‌نواختند. ـ ریشه: هندی: ghaṛiyāl. گسیلا gasilâ نوعی خزندﮤ وحشی. ـ ریشه: از هندی: ghīlā. گَندَک: گوگرد؛ باروت. ـ ریشه: هندی: gandak. گونی: پارچۀ زبر. ـ ریشه: هندی: goṇī. لجالو laj(j)âlu گیاهی با شاخه‌های باریک و برگ‌های ریز که هرگاه آن را لمس کنند برگ‌هایش بسته می‌شود. ـ ریشه: هندی: lajjālu. لنگوته longute لنگ کوچک. ـ ریشه: هندی: laṅgoṭ. ماهوت: نوعی پارچۀ پشمی ضخیم و پرزدار. ـ ریشه: هندی: mahāwat «فیلبان»؟. مَگَرمَچ: تمساح. ـ ریشه: هندی: magar-maććh. نیم nim درختی بزرگ و بومی هندوستان. ـ ریشه: هندی. منبع: Platts, John T. (John Thompson), A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London, W. H. Allen & Co., 1884. 🖊@ghalatnanevisim