فردوسی و هویت ایرانی:
۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی است. اهمیت و جایگاه شاهنامه فردوسی در ادب فارسی و بازنمایی هویت ایرانی بر کسی پوشیده نیست. فردوسی شاهنامه‌ی خود را در زمانه‌ای سرود که هویت ایرانی و زبان فارسی به دلیل تسلط حکومت‌های ترک‌نژاد و مسائل سیاسی و اجتماعی گوناگون در معرض خطر قرار داشت. در حقیقت فردوسی با نظم شاهنامه به هویت ایرانی، حیثیت و جانی تازه بخشید.
شاهنامه، تاریخ فرهنگ و تاریخ ادبیات ایران باستان است. فردوسی در سرتاسر شاهنامه به اساطیر، تاریخ، آداب و رسوم و اندیشه‌ی ایرانی و به طور کلی جهانبینی قوم ایرانی اشاره کرده و این‌چنین با سرودن حماسه‌ای ملی در حفظ و انتقال گنجینه‌ی غنی فرهنگ، هویت و تاریخ ایران باستان کوشیده است. در شاهنامه، بینش میهنی و ایران‌دوستی نیز به شکلی آشکار وجود دارد: در این حماسه، ایران، ایران‌زمین و شهر ایران و دیگر کلمات مرتبط با آن بیش از هزار بار به کار رفته است. در تقسیم بندی اسطوره‌ای، ایران بر هفت اقلیم دیگر برتری دارد و از زبان شاهان و پهلوانان شاهنامه ابیات بسیاری که بیانگر میهن‌دوستی آن‌هاست، بیان شده است.
که ایران چو باغی است خرم بهار/ شکفته همیشه گل کامگار
به راستی اگر فردوسی و شاهنامه او نبود، بخش عمده‌ای از فرهنگ و هویت ما به دست فراموشی سپرده یا نابود می‌شد و نشانه و خاطره‌ای از آن در ذهن ما باقی نمی‌ماند.
دکتر مهشید گوهری
شاهنامه‌پژوه