💢اصول معناشناسی القاب علمی؛ از تعیّن معنایی تا کهن الگوی لقب ✍️ حجت‌الاسلام علی راد در مرحله وضع معنا بر الفاظ القاب علمی بسیط (تکواژه) و ترکیبی (چند واژه) همانند دیگر واژگان و مصطلحات علوم و فنون برای معانی ویژه خود وضع شده‌اند. حوزه معنایی القاب علمی عبارتست از: ترفیع و تفضیل، تخصص و تبحر، مرجعیت و اقتدار، مراتب و مدارج. تبیین مولفه بنیادین مفهوم هر لقب علمی نخستین گام معناشناسی القاب علمی است. اصل تعیّن معنایی القاب بر وجود معنای کانونی، اصیل، اختصاصی, حقیقی هر لقب تاکید دارد، ترادف و تداخل معانی القاب و ارجاع و انضمام آنها بر یکدیگر را نفی می‌کند. التزام به این اصل از اصول بنیادین معناشناسی القاب علمی است و کارکرد آن مصونیت تعابیر القاب از هر گونه تحریف معنایی و تطبیقات نادرست است. دستاورد معناشناسی القاب در تحلیل میزان رَوایی انطباق آن با شخص موصوف به لقب کارآمد است. پرداختن به این مهم در الگوی لقب پژوهی به هدف سنجش اصالت و اعتبار کاربرد القاب علمی برای اشخاص در گفتمان‌ها و جریان‌های متنوع علوم انسانی, اسلامی، تجربی، هنری، صنایع، فنون امری اجتناب ناپذیر است و در تمییز القاب حقیقی از القاب تصنعی، مَجازی و اعطایی کارآمد است این مهم در القاب دارای دلالت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی از اهمیت دو چندان برخوردار است. از جمله چالش‌های فرا روی القاب اعطایی به شخصیت‌ها, تردید در شایستگی و میزان رَوایی نام گذاری آنان به این القاب است؛ این چالش بیشتر درباره افرادی مطرح می‌شود که در دوران حیات علمی خود به احراز این القاب موفق نشدند ولی پس از رحلت ایشان از سوی طرفداران خود به این القاب خوانده شده و برای اشتهار و تثبیت این القاب برای شخصیت مد نظر خود تلاش گسترده‌ای دارند. الگوی لقب پژوهی اجتهادی برای برون رفت از این چالش و دستیابی به یک نظرگاه علمی و قابل دفاع در این مسئله قاعده سنجش با کهن الگوی القاب را توصیه می‌کند. بر پایه این قاعده از جمله‌های شاخص‌های رَوایی، راستی و درستی نام گذاری دانشوران به القاب علمی، سنجش منزلت علمی، جایگاه گفتمانی، برایند نظریه‌ها و آثار علمی آنها با نخبگان ممتازی است که در پیشینه و گفتمان علمی یک دانش فرازمندی ایشان مورد وفاق و اتفاق نظر همگان است. ایشان آغازین فرزانگانی هستند که به این القاب وصف شده‌اند لذا اسوه‌های راستین القاب علمی هستند. از مطالعه عمیق و دقیق کارنامه علمی این نخبگان فرازمند و اسوه‌های اصیل در هر حوزه دانشی به مجموعه‌ای از اوصاف علمی ایشان دست می‌یابیم که زمینه، علل و اسباب، چرایی و چگونگی نام گذاری ایشان به القاب علمی خاص را برای ما تبیین می‌کنند. مجموعه این اوصاف ما را به الگوی اصیل و نخستین القاب علمی رهنمون می‌نمایند که از آن به کهن الگوی لقب یاد می‌کنیم. کهن الگوی القاب علمی میزان و ترازوی سنجش القاب اشخاص دیگری هستند که با چالش اعطایی بودن القاب مواجه هستند و درباره اصالت این القاب درباره ایشان دچار تردید هستیم. 🆔 https://eitaa.com/ijtihad