پرسش:
توبه نصوح به چه معناست و داستانی که برایش نقل میکنند معتبر است؟
🌺پاسخ:
کلمه نصوح از ماده ی «نصح» به معنای خالص است.[1] اصطلاح توبه ی نصوح در سوره تحریم آیه 8 آمده و احادیث بسیاری نیز در بیان توبه نصوح وجود دارد:
☘از امام صادق (ع) در مورد توبه نصوح سؤال شد. آن حضرت فرمودند: توبه کردن بنده از گناه و برگشت نکردن به آن است.[2]
🌸در بعضی از روایات روزه گرفتن در روز چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه را مصداق توبه نصوح دانستهاند [3] که به نظر میرسد در بیان یکی از مصادیق برای توبه نصوح هستند.
✍مفسران نیز بنا بر همین روایات، توبه نصوح را به معنای توبه خالص و واقعی گرفتهاند.[4]
🔹تعدادی از مفسران متأخر، [5] در ذیل این آیه داستان شخصی به نام نصوح را به نقل از کتاب مثنوی معنوی مطرح کردهاند:
بود مردى پیش ازین نامش نصوح
بد زدلاکئ زن او را فتوح
بود روى او چو رخسار زنان
مردئ خود را همى کرد او نهان [6]
کتاب مثنوی معنوی اگرچه تلاش دارد احادیث و داستانهای اسلامی را از طریق هنر شعر به مخاطب برساند، اما بهصرف وجود داستانی در این کتاب نمیتوان آن را پذیرفت و واقعی دانست.
درنهایت داستان نصوح برفرض واقعیت داشتن، تنها نمونه و مصداقی از این آیه بوده و آیه تفسیر و معنای دیگری دارد.
پینوشتها:
1. قرشى، سید علیاکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 71، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371 ش.
2. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 2، ص 432، محقق و مصحح: غفاری، علیاکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق.
3. ابنبابویه، محمد بن على، معانی الأخبار، ص 174، محقق و مصحح: غفارى، علیاکبر، جامعه مدرسین، قم، 1403 ق.
4. طبرسى، فضل بن حسن، مجمعالبیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 477، با مقدمۀ بلاغی، محمدجواد، انتشارات ناصرخسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 51، مقدمه: تهرانى، آقابزرگ، تحقیق: عاملى، احمد قصیر، دار احیاء التراث العربى، بیروت، بیتا.
5. حقى، بروسوى اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج 10، ص 63، دارالفکر، بیروت، بیتا.
6. مثنوی معنوی، دفتر پنجم.
🌎کانال رسمی استاد جواد حیدری_گروه فرهنگی تبلیغی پاسخگو
@javadheidari110