یادداشت امروز ( ششم آذر ) دکتر سید صادق حقیقت در روزنامه شرق با عنوان " نقد ناقدان فیرحی " را خواندم. به نظرم تاملات انتقادی جدی بر گفته های ایشان مطرح است و برای بیان آن مجال موسعی می طلبد. لکن عجالتاً دو سه نکته اجمالی را عرض می کنم: 1. دکتر حقیقت، میان نواندیشی دینی و روشنفکری دینی تمایز گذاشته، خود و مرحوم دکتر فیرحی را متعلق به جریان نو اندیش دینی دانسته است. ایشان مهم ترین وجه تمایز را در این می داند که روشنفکری دینی خود را سکولار می داند بخلاف نواندیش دینی که سکولار نیست. البته گمان نمی کنم روشنفکر دینی خود را سکولار بداند. اگرچه از نظر نگارنده این جریان، سکولار است. سکولار در معنای حداقلی به معنای جدایی دین از سیاست و نهاد دولت است و در معنای حداکثری هم به معنای جدا سازی/ پنداری دین از جامعه و سیاست یا شخصی سازی دین است. طرفه اینکه تمایز میان این دو جریان چندان هم جدی نیست. زیرا غایت هر دو یکی است و آن عبارت است از کاستن موانع مدرن سازی جامعه دیندار است. خصوصاً اگر کار هر دو جریان را در دست داشتن پروژه فکری بدانیم. تفکر پروژه ای اساساً مدرن است. اما مهم تر آنکه نو اندیشی دینی کاری سخت و دشوار است و به شدت در معرض بدعت قرار دارد و مدعیان آن باید خود را از مظان بدعت گزاری دور سازند. لذا آنان به صرف ادعا نمی توانند، خود را از این معرکه برهانند. نو اندیشی دینی بیش از آنکه خود را از غیر نواندیشان دینی تمییز دهد، باید مرزهایش با اهل بدعت اندیش را روشن کند. متاسفانه نواندیشی دینی بیشتر سعی کرده که خود را از غیر نو اندیشان دینی جدا کند تا اهل بدعت. کمتر دیده شده که نو اندیشی دینی مرز میان خود با اندیشه سکولار _ به عنوان اندیشه بدعت گزار _ را معلوم کند. چنانکه دکتر حقیقت در گفتار خود، بیشتر سعی در پاسخ دادن به دیدگاه برخی از حوزویان داشته تا دیدگاه سکولارها. مضافاً اینکه ایشان در تیپ شناسی منتقدان مرحوم فیرحی ( نقد درون گفتمانی، برون گفتمانی و پاد گفتمانی )، نواندیشی دینی را به دیدگاه برون گفتمانی _ مانند سید جواد طباطبایی _ نزدیکتر دانسته تا دیدگاه پاد گفتمانی حوزوی. در حالی که باید این نسبت، بر عکس باشد. چون قرابت فکری میان نواندیشی دینی و اندیشه سکولار وجود ندارد. البته این بحث، فرع بر این است که بپذیریم مرحوم دکتر فیرحی و دکتر حقیقت متعلق به جریان نو اندیشی دینی هستند. چون دیدگاه مقابل نیز _ به زعم دکتر حقیقت، دیدگاه پاد گفتمانی _ خود را نو اندیش می داند. 👇بقیه در قسمت بعد👇 @jedbie تلنگر بیداری دانشگاهیان بیدار