✡ همدان و پدیده‌ی بهائیان یهودی (3) 1⃣ «یهودیانِ بهائیِ همدان» نقش مهمی در اشاعه‌ی #بهائی‌گری در سایر مناطق داشتند. 2⃣ برای مثال، باید به میرزا ابراهیم اسرائیلی همدانی (اتحادیه)، صاحب داروخانه اتحادیه رشت و عضو محفل روحانی رشت، در گیلان و نقش حاجی موسی همدانی در اراک اشاره کرد. 3⃣ حتی در ارمنستان (ایروان) نیز بهائی‌گری به‌وسیله یک یهودیِ همدانی (میرزا آقا جان طبیب اسرائیلی) اشاعه یافت. 4⃣ از سایر #بهائیان_همدان، که یا مسلمان‌تبارند و یا تبار ایشان برای نگارنده روشن نشد، می‌توان به خانواده‌های زیر اشاره کرد: پروین (از نسل حاج ابراهیم پروین دندان‌ساز)، درویش (از نسل میرزا حسین خان درویش از بابیان اوّلیه)، توکل (از نسل حاجی محمدعلی تویسرکانی)، حصاری (از نسل محمدعلی حصاری)، دانش (از نسل عبدالحسین خان دینارآبادی)، درخشانی (از نسل حبیب‌الله درخشانی)، فانی (از نسل عزت‌الله فانی از بهائیان بهار همدان)، قوام (از نسل سید مهدی قوام). 5⃣ در روستاهای همدان نیز تعدادی #بهائی سکونت داشتند. در این میان به‌ویژه باید به روستای امزاجرد اشاره کرد که تعداد کثیری بهائی داشت در حدی که به احداث #حظیرةالقدس دست زدند. در دوران ناصری، بهائی مقتدر این روستا داوود قلی بیگ، از سران فرقه نصیریان (علی‌اللهی)، بود؛ و در دوران احمدشاه کدخدای قریه بهائی بود. در سال 1329 امزاجرد 435 نفر سکنه داشت. عبدالحسین خان دینارآبادی (نیای خاندان دانش)، مالک روستای دینارآباد، نیز بهائی بود. در سال 1329 این روستا 560 نفر سکنه داشت. 6⃣ در روستاهای احمدآباد و صحنه نیز از زمان ناصری تعداد قابل توجهی از بابیان و بهائیان بودند. صحنه همان روستایی است که #قرةالعین دو روز در آن توقف کرد و اهالی را تبلیغ نمود. ✍ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter #⃣ #یهودیان_مخفی