حامد کاشانی
🔆 دردسر عبارتی درباره‌ی معاویه در میان ناسخان دیروز و محققان امروز "محمد بن عمر الحضرمي الشهير ببَحرَق" درگذشته‌ی سال ۹۳۰ هجری قمری از علمای عامه در کتاب "الحسام المسلول على منتقصي أصحاب الرسول" درباره‌ی جنگ‌های امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌گوید: "برای بعضی از صحابه مانند زبیر [در جمل] و همچنین برای گروه بسیاری در روز قتل عمار یاسر [در صفین] روشن شد که حق با علی است؛ چون رسول خدا صلی الله علیه [وآله] وسلّم به عمار فرموده بودند که تو را گروه متجاوز و ستمکار خواهند کشت! و عمار را جماعت و لشکر سیّد ما معاویه کشتند." فَمنهُم مَنِ اتَّضَح لَه الحَقّ بَعدَ ذلكَ أنّه في جانِب عليّ كالزُّبَيرِ وطائِفة كَثيرَة يَوم قتل عَمّارِ بن ياسِر لأنّ رَسولَ اللهِ قالَ لِعَمّار: "يقتلك الفئة الباغية" وَقَتَلوه جَماعةُ سَيّدِنا مُعاويَة این عبارت به صورت تمام و کمال در نسخه‌ی "الشرقية الحکومية للمخطوطات – مدارس الهند" – مجموع رقم ۱۱ – رقم ۲۷۳ وجود دارد (ص ۶۳) ولی در نسخه‌ی خطّی نگه داری شده در"الخزانة العامة بمدينة تطوان المغربية"، اشاره‌ی مؤلّف به حدیث عمار و تصریح او به اینکه معاویه و لشکریانش عمار را کشتند حذف شده است.(ص ۴۳) این کتاب را یک بار "حسنين مخلوف" در سال۱۳۸۶ ق و بار دیگر "محمّد بن حبيب المغربي" در سال ۱۴۲۹ ق منتشر کرده است. "مخلوف" از نسخه‌ای برگرفته از نسخه‌ی محرّف کتاب را منتشر کرده و طبیعتا این چاپ نیز حاوی فقره‌ی مورد بحث نیست.(ص ۱۱۵) ولی "مغربی" که در تصحیح کتاب از هر دو نسخه (محرّف و غیر محرّف) بهره برده و با وجود اینکه فقره‌ی مورد بحث را ذکر کرده ولی به جای عبارت حساس "قتلوه جماعة سيدنا معاوية"، این عبارت را در متن چنین درج کرده است: "وقتلوه جماعة فيها معاوية". (ص ۱۹۱). و شاید با این دستکاری سعی کرده است از تندی عبارت مؤلف بکاهد. والله العالم @kashani1395