📚 درسهایی از نهج البلاغه شرح نامه ۵۳/ جلسه پانزدهم ۲۲بهمن۱۴۰۱ حجت الاسلام محسن قنبریان #بخش_دوم ⚠️ توجه: ابتکار سنت های صالحه، قدرت نرم برای راهبری مردم در مقاصد اخلاقی و ارزشی جامعه اند. نمیشود فقط استنباط اول را کرد و گفت این احکام اسلام است، جامعه چرا عمل نمی کنی؟! بدون این مهندسی اجتماعی با استنباط دوم و سنت های صالحه راه حوزه ها به دو چیز ختم میشود: - سلفی گری! که احکام اسلام را استنباط کنند و بگویند جامعه به ان عمل کن ولو نظم جدید زندگی آن را یاری نکند! - سکولار شدن! که در عرصه های اجتماعی سیاسی اقتصادی را به حریف واگذارد و فقط به احکام فرد با خدا بپردازد! که برایش جز استبراء و استنجاء نمی ماند! ⬅️ حوزه ها و اساتید با همکاری کارشناسان باید استنباط دوم و راه تحقق ارزشها و راهبری جامعه با ابتکارات مشروع را بیاموزد و بیاموزاند (تفصیل این نکات را در فایل صوتی بشنوید) 3⃣ علت غایی این سنت های صالحه؟ • حضرت امیر(ع) می فرماید آن سنت های صالحه باید به دو امر عمومی بیانجامد: - الف) موجب الفت اجتماعی شود(واجتمعت بها الالفه) دقت کنید! هر سنت خوب، یک "خیر خاص" دارد مثلا سنت درختکاری، افزایش جنگلها و حفظ محیط زیست دارد. حلف الفضول، جوانمردی و یاری مظلوم را در جامعه زیاد می کند. اما همه باید یک "خیر عام" هم داشته باشند یعنی همه یک قدر مشترک واحد داشته باشند: موجب الفت اجتماعی شوند! یک جامعه باید اول یک اجتماع پیوسته و منسجم و متحد باشد تا بقیه خیرات درش ساری شود؛ پس سنت ها و سازه های اجتماعی حتما باید موجب این الفت شود. ❗️این توجه وقتی مهم است که ببینیم گاه سنت و رویه ای ساری می شود که حتی اگر فی نفسه آن کار بدی نباشد لکن موجب تفرقه و درگیری اجتماعی می شود. مثلا برائت از دشمنان اهلبیت(ع) در برخی سازه های اجتماعی-فرهنگی ۹ربیع حتی اگر فی نفسه حرام نباشد ، چون موجب اختلاف مذهبی و تفرقه و درگیری می شود؛ این استاندارد فرمایش حضرت امیر را ندارد و سنت صالحه نام نمی گیرد. - ب) کارکرد دیگر این سازه های اجتماعی و سنت ها باید اصلاح و صلاح مردم باشد(صلحت علیها الرعیه): هر سنت نیکو به آحاد جامعه این خیر را می رساند. مثلا روز قدس، تبری از دشمنان اسلام را در ذهن و ضمیر مردم زنگ دار و جدی تر می کند. رسم و سنتی دیگر، صله رحم را می افزاید. روز پرستار و روز مادر و... قدرشناسی را بیشتر می کند و... ❓چرا حلف الفضول را بازتولید نمی کنید؟! وقتی مفسدین، باهم شبکه و کلونی می شوند، نباید دوستان انقلابی در ادارات و نهادهای عنومی به نفع طبقه فرودست و بی صدا، شبکه شود؟! کار شخصی و سفارش رفاقتی و پارتی بازی نکند اما محروم و فرودستی که اسیر بروکراسی شده، بالا و پایینش می کنند را کمک کند حقش را بگیرد در اداره دیگر به عضو دیگر شبکه سفارشش را بکند! • بعد حضرت، حذر می دهد که سنت مضرّ به آن سنت های صالحه را پی ریزی نکنی که ورز و وبال شکستن آن سنت های خوب گردنت بیافتد. 4⃣ جایگاه گفتگو و بحث با علما و متخصصان! جمله آخر این فراز سفارش به بحث با علماست. • نکته حائز اهمیت این است که در عهدنامه، حضرت هم تاکید بر بار عام و نشستن بدون حاجب با عموم مردم دارد، هم تاکید بر مذاکره با علماء و متخصصان. ⬅️ اگر اولی نباشد، نخبه سالاری میشود و حاکم از مردم عادی دور می افتد. اگر دومی نباشد، عوام زدگی اتفاق می افتد و تصمیمات سست گرفته میشود. (دقت کنید) • اتصال این توصیه به فقرات قبل این است که سنت ها و ساخت های اجتماعی-فرهنگی _که قدرت نرم حکومت در ساسة العباد است_ بدون مباحثه با فرهیختگان و علماء ممکن نیست. بیان شد استنباط دوم، مشورت با کارشناسان می خواهد. لذا می فرماید اکثر مدارسه العلماء و منافثه الحکماء فی ... اقامه مااستقام به الناس قبلک. • دیگر نیاز مذاکره با علماء؛ حفظ نظامات اجتماعی و سنن گذشته نیست، بلکه مسائل پیش رو برای به صلاح شهرهاست(فی تثبیت ما صلح علیه امر بلادک). مثلا دوره کشاورزی ، صنعتی می شود، مباحثه با علماء و دانشمندان می خواهد که چگونه امر شهرها، به خیر و صلاح تثبیت شود؟! .............................................. ۱. برای تفصیل در اینباره یادداشت: "چالش شعائر" را اینجا بخوانید ☑️ @m_ghanbarian