امام مهدی (ع) در منابع اهل سنّت
قسمت اول (احمد باقریان ساروی)
بسم الله الرحمن الرحیم
امام حسن عسکری علیه السلام در روز هشتم ربیع الاول سال دویست و شصت هجری مسموم از دنیا رفت و پس از او فرزند عزیزش حضرت مهدی حجت بن الحسن علیه السلام به امامت رسید، و از آنجا که اصل وجود مهدی علیه السلام و قیام او در آخر الزمان از موضوعات مورد اتفاق همه فرقه ها و مذاهب اسلامی است، از اینرو ارزشمند است که نگاهی به موضوع تولد امام زمان در منابع اهل سنت داشته و دیدگاه بزرگان و محققان اهل سنت را در این باره بدانیم:
اهل سنّت در باره آمدن امام مهدى عليهالسلام و اينكه او از نسل پيامبر صلىاللهعليهوآله و از فرزندزادگان على و فاطمه عليهماالسلام است اتفاق دارند، ليكن در باره تولّد او و اينكه او پسر امام حسن عسكرى عليهالسلام است، و هم اكنون زنده، و در حال غيبت به سر مىبرد اختلاف دارند، اگرچه برخى از آنان طبق روايتى كه خود نقل كردهاند آن را نيز باور دارند، ولى برخى از آنان كه تحت تاثير سلفيون قرار گرفتهاند به رغم روایات و شواهد موجود در منابع اهل سنّت وجود حضرت مهدى عليهالسلام را مورد انكار قرار دادهاند، از اينرو شايسته است رواياتى در باره امام مهدى عليهالسلام از منابع اهل سنّت تقديم خوانندگان گرامى گردد تا چراغ راهى براى حقجويان باشد:
از پيامبر گرامى اسلام صلىاللهعليهوآله در باره آمدن منجى جهان بشريت حضرت مهدى عليهالسلام روايات فراوان رسيده است، تا آنجا كه در حدّ تواتر، و موجب يقين مىگردد، و در اينجا تعدادى از آنها كه در منابع اهل سنّت آمده است، و نيز سخنان بعضى از پژوهشگران اهل سنّت در اين باره نقل مىشود:
1. ابن حجر هیثمی نوشته است: ابو القاسم... (م ح م د) حجت، او در هنگام وفات پدرش پنج سال داشت، ولى خدا به او حكمت عطا فرمود، او قاسم منتظَر خوانده مىشود، در باره اين نام گفته شد كه او پنهان و از ديدگان غايب شد، و معلوم نشد به كجا رفته است. [الصواعق المحرقه، ص:208I.
2. سبط بن جوزى نوشته است: او... (م ح م د) بن حسن بن على بن محمد بن على بن موسى بن جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على بن ابو طالب عليهالسلام، و كنيه او ابو عبد اللّه و أبو القاسم است، جانشين حجّت صاحب زمان، قائم و منتَظر، و تالى، و آخرين امامان است[تذكرة الخواص، چاپ تهران، ص:363].
3. شمس الدین ذهبی نوشته است: در سال دویست و پنجاه و شش محمد بن حسن عسکری... که رافضیها او را با القابی مانند: خلف الحجه، مهدی، منتظر و صاحب الزمان یاد میکنند به دنیا امد، او آخرین امام از امامان دوازده گانه است. [العِبَر فی خیر من غبر جلد 1 ص 381].
4. مسعودی در مروج الذهب نوشته است: در سال دویست و شصت [امام حسن عسکری] ابو محمد حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن أبی طالب (علیهم السلام) در دوران خلافت معنمد از دنیا رفت، در حالی که سنش بیست و نه سال بود، او پدر هدی منتظر بود. [مروج الذهب ج 4 ص 160].
5. ابن صباغ نوشته است: ابو محمد حسن از خود پسر خود حجّت قائم منتظر دولت حق را بر جاى گذاشته است، و او تولدش و امر امامتش را پنهان نگاه مىداشت، چون زمان دشوارى بود، و از سلطان خوف داشته است، سلطان از شيعه جستجو مىكرد، و آنان را به زندان مىانداخت، و دستگير مىكرد، و جعفر بن على برادر او [امام حسن عسكرى عليهالسلام] مسلط شد، و ارث او را گرفت، و در به زندان انداختن دوستان و پيروانش تلاش كرد، و نزد سلطان از اصحاب او بدگويى كرد، و اين به اين جهت بوده است كه مىخواست در جاى برادر خود بنشيند، ولى او را نپذيرفتند، چون اهليت آن را نداشت، او براى اين هدف مال گزافى را هزينه كرد، تا امامت را در اختيار بگيرد، ولى براى او اتفاق نيفتاد، و دو تن نيز او را نپذيرفتند. [الفصول المهمه، ص:274 – 275].
و نيز نوشته است: ابن خشاب در كتاب «مواليد الائمه» با سند خود از على بن موسى الرضا عليهالسلام نقل كرده است كه گفت: «خلف صالح از فرزندان ابو محمد حسن بن على است، و او صاحب زمان قائم مهدى است».
و اما نصّ بر امامت او از جانب پدرش پس محمد بن على بن بلال روايت كرده است ابو محمد حسن بن على عسكرى دو سال پيش از وفات خود از خانه بيرون آمد، و به من از جانشين پس از وى خبر داده است، و سپس سه روز پيش از وفات خود بيرون آمد، و به من خبر داد كه جانشين او پسر او است...
ابو القاسم محمد حجت بن حسن خالص در نيمه شعبان سال دويست و پنجاه و پنج هجرى در سرّ من راى به دنيا آمد، و نسب او ابو القاسم محمد حجت بن حسن خالص بن على الهادى بن محمد الجواد... و اما مادر او را نرجس بهترين كنيز مىخوانند... [الفصول المهمه، ص:277].