آیا هوش مصنوعی می تواند اجتهاد را کمک کند؟ پاسخ در عطف توجه به چند نکته نهفته است: ١. هوش مصنوعی چنانچه در خدمت فقه و اجتهاد قرار گیرد، می تواند در موارد بسیار، زوایای بسیار مهمی که گاه حتی نتایج محیرالعقول در بر دارند به روی اجتهاد بگشاید. ٢. هوش مصنوعی می‌تواند راه های نارفته، ادبیات جدید، زوایای نادیده انگاشته شده، جمع و تفریق های بسیار مهم در عرصه اجتهاد و .... را در اختیار مجتهدان قرار دهد و اجتهاد را به سطحی مهم ارتقا بدهد. ٣. هوش مصنوعی می تواند در صورت بکارگیری و تمهیدات لازم و دقیق به فقه ابعادی حقوقی و اجتماعی ببخشد. ٤. نهایتا یک فقیه و مجتهد لازم است نتایج حاصل از هوش مصنوعی را تحت کنترل و استفاده قرار دهد و استنتاج و استنباط و حرکت آن را کنترل و نهایی کند. بدون نهایی کردن نتایج حاصله توسط فقیه مجتهد، نتایج هوش مصنوعی تضمین شده نیست و در عرصه اجتهاد، نهایی به حساب نمی آید و لباس حجت بر تن نمي پوشد. ٥. بر اساس نکته پیش‌گفته در بند ۴، فقیه و مجتهد باید خود را مجهز به بهره گیری عالمانه، هوشمندانه و دقیق از هوش مصنوعی نماید تا در چارچوب اطلاعات اجتهادی و فقاهت خود به نتیجه فقهی و اجتهادی نائل آید. @manhajah