🛑📢منظور از «علم اليقين»، «حق اليقين» و «عين اليقين» در قرآن چيست؟ 🔹واژه #يقين و مشتقات آن ۲۸ بار در قرآن بكار رفته است، كه هشت كاربرد آن بصورت كلمه يقين است. واژه «يقين» به معنای از بين رفتن شك است؛ [۱] بنابراين وقتی می گوييم كسى دارای #يقين است كه قبلا دچار شك شده باشد. #موقن كسی است كه پس از سرگردانی شك، به علم و آگاهى برسد. به همين دليل است كه شك را هميشه مقابل يقين بكار می برند، نه مقابل علم؛ زيرا به كسى كه بدون سابقه شك، به آگاهی برسد عالم می گويند، نه موقن. در «قرآن كريم» سه اصطلاح در ارتباط با يقين بكار رفته است كه نشان دهنده مراتب يقين است. قرآن از «علم اليقين»، «عين اليقين» و «حق اليقين» سخن گفته است. مفسران در بيان تفاوت اين سه مرتبه از يقين چنين گفته اند: 1⃣«علم اليقين»: علمی است كه از روی براهين عقلی پديد آمده باشد، بطوری كه احتمال خلاف در آن نباشد. مانند اينكه انسان از دود پی به وجود آتش ببرد و اين مرتبه اول يقين است 2⃣«عين اليقين»: يقينی است كه از روی مشاهده و وجدان پديد می آيد، و نسبت آن با علم اليقين مثل ديدن است به شنيدن. در مثال بالا مانند ديدن خود آتش است. 3⃣«حق اليقين»: امری است حقيقى و عينی و صرفا يك يقين ذهنی يا نفسانی نيست كه خطا در آن راه نداشته باشد. در مثال مذكور مانند اين است كه انسان در آتش بسوزد و سوزش آن را لمس كند. [۲] 🔹در سوره تكاثر، آیات ۵ تا ۷، به دو مرتبه اول يقين اشاره شده است: «كلاََّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ، لَترََوُنَّ الجَْحِيمَ، ثُمَّ لَترََوُنهََّا عَينَْ الْيَقِين؛ چنان نيست كه شما خيال می كنيد، اگر شما علم اليقين (به آخرت) داشتيد، قطعاً جهنّم را خواهيد ديد! سپس آن را به عين اليقين خواهيد ديد». چنانچه می بينيم در اين آيه ابتدا به علم اليقين اشاره شده، كه اگر انسان ها علم اليقين داشتتند، با چشم بصيرت می توانستند حقايق را در همين دنيا مشاهده كنند و جهنم را ببينند؛ و در آيه بعد به علم اليقين اشاره كرده كه گفتيم مانند ديدن خود آتش است كه در اينجا منظور ديدن جهنم در قيامت است. [۳] مرتبه آخر يقين كه گفتيم اتحاد با حقيقت است، در آيه ۵۱ سوره حاقه آمده است: «وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِين» و آن (قرآن) يقين خالص است! در اين آيه #قرآن حق اليقين دانسته شده است، يعنى مرتبه آخر يقين است كه هيچ شكی در آن نيست. يعنى قرآن يقينی است خالص؛ با اين حال كوردلان آنرا انكار مي كنند. «ذَالِكَ الْكِتَبُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِين؛ [بقره، ۲] آن كتاب با عظمتى است كه شك در آن راه ندارد و مايه هدايت پرهيزكاران است». پي نوشت‌ها؛ [۱] كتاب العين، فراهيدى خليل بن احمد، انتشارات هجرت، قم، ۱۴۱۰، ج ۵، ص، ۲۲۰؛ التحقيق فی كلمات القرآن الكريم، مصطفوى حسن، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، تهران، ۱۳۶۰، ج ۱۴، ص، ۲۶۲ [۲] تفسير نمونه، دار الكتب الإسلامیه، تهران، ۱۳۷۴، ج ۲۷، ص، ۲۸۰   [۳] الميزان فی تفسير القرآن، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه، قم، ۱۴۱۷، ج ۲۰، ص، ۳۵۲ منبع: وبسایت انوار طاها #یقین