🛑📢امام علی (علیه السلام) در نامه نهج البلاغه، درباره فواید «سکوت» چه فرموده است؟ 🔹امام علی (عليه السلام) در بخشی از نامه ۳۱ «نهج البلاغه» خطاب به فرزندش امام حسن (علیه السلام) مى فرمايد: «وَ تَلَافِيكَ [۱] مَا فَرَطَ [۲] مِنْ صَمْتِكَ أَيْسَرُ مِنْ إِدْرَاكِكَ مَا فَاتَ مِنْ مَنْطِقِكَ»؛ (جبران آنچه بر اثر #سكوت خود از دست داده اى، آسان تر از جبران آن است كه بر اثر سخن گفتن از دست رفته باشد). اشاره به اينكه انسان اگر از گفتن چيزى خوددارى و صرف نظر كند و بعد بفهمد اين سكوت اشتباه بوده فورا مى تواند آن را تلافى و تدارك كند، در حالى كه اگر سخنى بگويد و بعد بفهمد اين سخن اشتباه بوده و يا گفتنى نبوده است بازگرداندن آن امكان پذير نيست؛ همانند آبى است كه به روى زمين ريخته مى شود و جمع كردن آن عادتا غير ممكن است. 🔹در ادامه اين سخن، راه صحيح را براى رسيدن به اين مقصود با ذكر مثالى نشان مى دهد و مى فرمايد: «وَ حِفْظُ مَا فِي الْوِعَاءِ بِشَدِّ الْوِكَاءِ»؛ (نگهدارى آنچه در ظرف است با محكم بستن دهانه آن امكان پذير است). «وِعاء»؛ (ظرف) همان قلب و روح انسان است و «وكاء»؛ (ريسمانى است كه دهانه مشك را با آن مى بندند) اشاره به زبان و دهان انسان كه اگر انسان آن را در اختيار خود بگيرد سخنان ناموزون يا كلماتى كه موجب پشيمانى است از او صادر نمى شود. حضرت در بخش دیگری از این نامه به مضرات پر حرفی اشاره کرده، می فرماید: «مَنْ أَكْثَرَ أَهْجَرَ [۳]»؛ (كسى كه پرحرفى مى كند سخنان ناروا و بى معنا فراوان مى گويد). 🔹آرى يكى از فوايد #سكوت، گرفتار نشدن در دام سخنان بى معناست و اين بسيار به تجربه رسيده كه افراد پر حرف پرت و پلا زياد مى گويند؛ زيرا سخنان سنجيده و حساب شده، فكر و مطالعه مى خواهد؛ در حالى كه افراد پر حرف مجالى براى فكر ندارند. اميرالمؤمنين (عليه السلام) در «غرر الحكم» عواقب سوء زيادى براى افراد پر حرف بيان فرموده از جمله اينكه «مَنْ كَثُرَ كَلَامُهُ زَلَّ» [۴]؛ (كسى كه سخن بسيار گويد لغزش فراوان خواهد داشت) و همين امر آبروى او را مى برد و سبب خوارى و رسوايى مى گردد به عكس كسانى كه كم و سنجيده سخن مى گويند، سبب آبرومندى خود مى شوند؛ و به گفته شاعر: كم گوى و گزيده گوى چون دُرّ - تا ز اندك تو جهان شود پر. پی نوشت‌ها [۱] «تلافى» از ريشه «لفى» بر وزن «نفى» به معناى جبران كردن است و «الفاء» به معناى يافتن. [۲] «فرط» از ريشه «فرط» بر وزن «شرط» به معناى كوتاهى كردن و «افراط» زياده روى كردن است. [۳] «اهجر» از ريشه «هجر» بر وزن «فجر» در اصل به معناى دورى و جدايى است. سپس به معناى هذيان گفتن مريض هم آمده؛ زيرا سخنانش در آن حالت ناخوشايند و دور كننده است. [۴] غرر الحكم و درر الكلم‏، تميمى آمدى، دار الكتاب الإسلامی، قم، چاپ: دوم‏، ص ۵۸۱ (حکمت ۱۸۰) 📕پيام امام اميرالمؤمنين(ع)‏، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلامية‏، تهران‏، ۱۳۸۶ش، چ اول‏، ج ۹، ص ۶۳۱ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #سکوت #سخن