-------◈﷽◈-------- استاد حسینی آل مرتضی در ادامه به شرح دیدگاه فخر رازی در مورد اذن در آیه ۶۴ سوره نساء بر اساس تفسیر تسنیم پرداختند: ✅ تكوينی بودن اذن از ديدگاه فخر رازی ✍ فخر رازی معتقد است كه اذن در آيه شريفه تكوينی است، زيرا هنگامی كه خدای سبحان رسولی را می‌فرستد و پيامش را به او می‌دهد كه به مردم ابلاغ كند، اين رسالت به معنای اجازه اطاعت از آن رسول است و اگر نياز باشد در جمله‌ای مستقل اجازه اطاعت از پيامبران (عليهم‌السلام) را بيان كند، موضوع و محمول تكرار می‌شود، بی آنكه فايده ای داشته باشد؛ گويا گفته شده است «و ما أذنا في طاعة من أرسلناه إلاّ بإذننا»؛ يعنی هيچ پيامبری را را دستور نداديم كه مردم از او اطاعت كنند مگر به دستور ما، پس براي پرهيز از اين تكرار بايد اذن در آيه مورد بحث به معنای اذن تكوينی باشد؛ سپس از اين بيان خود نتيجه می‌گيرد و آيه شريفه را دليلِ حقانيت مذهب جبری خود می‌داند. ⬅️نتيجه باور او همان تفكر اشعری و پذيرفتن جبر است و معنای آيه چنين می‌شود: 👈 ما هيچ پيامبری را اعزام نكرديم، مگر آنكه او به اذن ما اطاعت شود و هنگامی كه اذن تكوينی باشد، اطاعت او ضروری و تخلّف از وی ممتنع می‌شود، بنابراين انسان های مطيع در اطاعتِ خود مجبور هستند. ✅ موضوع و محمول ❓ موضوع و محمول چیست؟ موضوع و محمول مانند نهاد و گزاره در فارسی یا مبتدا و خبر در عربی است. «الخمر حرام» الخمر: موضوع حرام: محمول 👈 در این جا هم: موضوع: اذن خداوند در ابلاغ وحی محمول: اطاعت 👈 می‌فرماید: موضوع و محمول محقق شد پس دیگر چه نیازی دارد دوباره بگوید از پیامبر اطاعت کنید. اولی تشریعی بود دومی هم تشریعی باشد این نمی شود پس ناچار اذن دومی، اذن تکوینی است. 🔸 تکرار در قرآن مهم است، البته اگر فایده داشته باشد اما این جا فایده ای ندارد. ✍ علامه جوادی آملی می فرمایند: بنی امیه و بنی عباس این گونه بودند آنان می گفتند: ما اشاعره، جبریه یعنی مجبور به افعال مان هستیم و برای پرهیز از این تکرار مجبوریم اذن در آیه ۶۴ را هم به معنای تکوینی بگیریم و آیه را دلیل حقانیت مذهب جبریه خود می دانستند اما ما معتقدیم که انسان موجودی مختار است. 🔸 همه عظمت انسان به دلیل اختیارش است؛ اگر راه خیر را انتخاب کند، خداوند دستش را می گیرد و راهنمایی می کند و اگر مانند اشاعره معتقد به جبر باشد در دام شیطان گرفتار شده است. --------🍃------🍃-------- @moassese_nooralyaghin موسسه نورالیقین مرکزتخصصی تفسیر علوم قرآنی