⚡️پاسخی بر نقد برنامه «زندگی پس از زندگی» تجربه‌ی مرگ، از توهم تا واقعیت ✒️محسن موسی‌وند (دین‌پژوه) 🔹چند روز پیش نوشتاری از حجت‌الاسلام سید علی کشفی در نقد برنامه زندگی پس از زندگ منتشر شد. مقاله ایشان حاوی ضعفها و بی‌¬دقتی‌¬هایی است که به اختصار و در چند نکته بیان می¬شود: 🔹جناب کشفی گویا هیچ اعتباری برای تجربه‌های شهودی و مکاشفات قائل نیست. بحث پیرامون حجیت و اعتبار مکاشفات عرفانی مجال دیگری می‌طلبد اما درباره خواب که شاید سطح بسیار نازل تجربه‌های غیر مادی انسان باشد به راحتی می‌توان گفت حتی اگر تجربه های چنین افرادی رویا هم باشد باز رویا، روزنه ای به عالم غیب است. همانگونه که رویای همراهان یوسف در زندان(یوسف:۳۶) خبر از آینده بود و رویای پادشاه مصر(یوسف: ۴۳) هشداری درباره سرنوشت مصر بود و در روایت نقل شده که انداختن موسی به رود نیل از طریق رویای مادر موسی بوده( بحارالانوار: ۱۸/ ۲۴۹) و رویای مادر حضرت مهدی از چگونگی ازدواجش با امام عسکری(بحارالانوار: ۵۱/ ۶) نیز خبری از آینده است. 🔹از ناقد محترم باید پرسید چرا بر اساس چنین تجربیاتی نمی توان درباره مرگ، مطالعه و تحقیق کرد؟ آیا اگر صدها نفر خواب مشابهی ببینند نمی‌تواند دستمایه مطالعات باشد؟ اگر ناقد محترم واقعاً این سخن خود را باور دارد و بر موضع خود استوار است است باید بر تمام خواب¬ها و رویاهایی که از علما در طول تاریخ نقل شده‌است خط بطلان بکشد. 🔹از این ادعا رایحه اخباری‌¬گری استشمام می شود. اولاً مواجهه با کسانی که تجربه عینی و ادراک مستقیم با حقایق داشتند با خواندن گزارشات قرآن و روایات، بسی متفاوت است. هر عاقلی برای شاهدان مستقیم یک واقعه، ارج و ارزش خاصی قائل است که برای ناقلان و گزارشگران باواسطه آن واقعه، قائل نیست. ثانیاً آیا این استغنای ناقد، از غیر قرآن و حدیث فقط درباره NDE است؟ مثلاً ناقد محترم برای پاسخ به صدها شبهه‌¬ای که علیه دین و قرآن و معاد، تعارض قرآن با علم و تضاد معارف دین با عقل و… منتشر شده‌است دست به دامان فلسفه و کلام و علوم تجربی و تاریخی نمی¬شود و فقط برای مستشکل، قرآن و حدیث میخواند؟ 🔹اشتباه بزرگی که ناقد در اینجا مرتکب شده آن است که گمان کرده است تجربه¬گران یا کسانی که تجربه آنان را مشاهده میکنند قرار است حکمی شرعی را از تجربیات نزدیک به مرگ استخراج کرده و آن را به شرع نسبت بدهند یا اینکه قرار است عملی را با استناد به چنین تجربیاتی انجام داده و آن را منسوب به خدا یا پیامبر کنند در حالی که بحث حجیت، ارتباطی با این تجربیات ندارد و نه تجربه‌¬گران و نه کسانی که بر اساس چنین تجربیاتی زندگی ایمانی و اعتقادی خود را تنظیم کرده‌¬اند و به دین و ایمان و انجام عبادات روی آورده‌اند ادعای تشریع یا چیزی شبیه به آن ندارند. 🔹روشن نیست کدام تجربه‌¬گر و کدام گزارش، مد نظر ناقد محترم است. اما می‌توان به روایات امام حسن(ع) استشهاد کرد که فرمود «فی حلالها حساباً و حرامها عقاباً و فی الشبهات عتاب»(کفایه الاثر: ۲۲۸) لذا چه بسا علت رنج و عذابی که چنین فردی متحمل شده به خاطر ارتکاب برخی کارهای شبهه‌ناک بوده باشد که همان «عتاب» در فرمایش حضرت است. از سوی دیگر می دانیم که خالی بودن دستان در روز حساب و کتاب بزرگترین حسرت انسان است و نباید آنرا کم اهمیت تلقی کرد. نتیجه آنکه نقد جناب آقای کشفی فاقد انسجام و دقت و مبنای استوار است . 🔸مشاهده متن کامل یادداشت: https://mobahesat.ir/23786 🔻🔻🔻 @mobahesat