#پرسش_و_پاسخ 💠 سوال: آیا دحوالارض از نظر علمی قابل اثبات است؟ نخستین خشکی که آفریده شد، زمین زیر کعبه بود که خشکی‌های دیگر از آن گسترده شد، به این روز «دحوالارض» می‌گویند. آیا این مطلب به‌لحاظ منابع دینی معتبر و تحقیقات علمی، قابل پذیرش است؟ 💠 پاسخ تفصیلی: 🔹 مقدمه بیست و پنجم ذیقعده، هم‌زمان با روز «دحوالارض» است. بر اساس روایات اسلامی، زمین کعبه، اولین زمینی بود که از زیرآب، ظاهر گشته و گسترش یافته است. روزه، دعا و ذکر از جمله اعمالی است که برای این روز توصیه شده است. در ادامه نکاتی درباره اعتبار دینی و علمی این مسئله مطرح خواهد شد. 🔹 دحوالارض بر اساس روایات بنا بر برخی روایات که از معصومان(ع) نقل شده، زمین در ابتدا زیرآب بوده و سپس خشکی‌ها از آب بیرون آمده است.۱ روز بیرون آمدن خشکی‌ها را روز «دحوالارض» نامیده‌اند. روایات اسلامی بیان‌گر این هستند که نخستین جایی که از زمین سر برآورد، مکه یا کعبه بوده است. امام صادق(ع) فرمود: «همانا که خداوند زمین را از زیر کعبه تا منا گسترش داد و سپس آن را از منا تا عرفات گسترش داد و پس از آن از عرفات تا منا گسترده ساخت».۲ همچنین امام رضا(ع) فرمودند: «در شب بیست و پنجم از ذیقعده زمین از زیر کعبه گسترش یافت‏».۳ روایات متعددی در این زمینه وجود دارد. علامه طباطبایی پس از نقل این روایت می‌گوید: اولین بقعه‌ای که از زمین آفریده شد، کعبه بود. پس از آن سایر نقاط زمین از آن گسترش یافت. سپس می‌افزاید: اخبار درباره «دحوالارض» و گسترش یافتن زمین از زیر خانه کعبه، بسیار زیاد است و این روایات، نه مخالف قرآن است و نه برهان عقلی آن را ردّ می‌کند.۴ یکی از نام‌های مکه، «ام‌القری» است. کلمه «ام» به‌معنى اصل و اساس و ابتدا و آغاز هر چیزى است. اگر به مکه «ام‌القری» مى‏گویند، به‌خاطر این است که اصل و آغاز پیدایش تمام خشکی‌های روى زمین است. ۵ برخی از مفسران ذیل آیه ۱۹ سوره حجر ]وَالْأَرْضَ مَدَدْناها[ می‌گویند: «مد» در اصل به‌معنى گسترده ساختن و بسط دادن است و به‌احتمال قوی در اینجا اشاره به سر برآوردن خشکی‌های زمین از زیرآب است؛ زیرا در آغاز تمام سطح کره زمین بر اثر باران‌هاى سیلابى زیرآب پنهان بود و سالیان درازى بر این منوال گذشت، باران‌هاى سیلابى فرونشستند، آب‌ها در گودال‌های زمین جاى گرفتند و خشکی‌ها تدریجاً از زیرآب نمایان گشتند؛ این همان چیزى است که در روایات اسلامى به عنوان «دحوالارض» معروف شده است.۶ بنابراین مسئله دحوالارض یکی از مسائلی است که در روایات مورد اشاره قرار گرفته است و در موارد متعدد ائمه(ع) به آن اشاره کرده‌اند. 🔹 آیات قرآن در مورد دحوالارض علاوه بر روایات، درآیات قرآن نیز به این مسئله اشاره شده است و مفسران ذیل آیاتی مانند: ]وَ کذلِک أَوْحَینا إِلَیک قُرْآناً عَرَبِیاً لِتُنْذِرَ أُمَّ‌الْقُری وَ مَنْ حَوْلَها[۷ ]وَ هذا کتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَک مُصَدِّقُ‌الَّذی بَینَ یدَیه وَ لِتنْذِرَ أُم‌الْقری وَ منْ حوْلَها[ ۸ ]وَالْأَرْض مدَدْناها وَ أَلْقَینا فیها رَواسِی[ ۹ ]وَ هُوَ الَّذی مدَّ الْأَرْض وَ جعَلَ فیها رَواسِی وَ أَنْهاراً[ ۱۰ ]وَالْأَرْض وَ ما طحاها[۱۱ ]«وَ الْأَرْض بعْدَ ذلِک دَحاها[۱۲ سخنانی بیان کرده‌اند. 🔹 دحوالارض و یافته‌های علمی علامه شعرانی (۱۳۵۲-۱۲۸۱ش)، از فلاسفه و علمای برجسته شیعه، درباره سازگاری دحوالارض با علوم تجربی، برآن است که دانشمندان علوم تجربی معتقدند، در آغاز آفرینش زمین، آب همه سطح زمین را فرا گرفته بود و به‌تدریج خشکی‌هایی که امروزه آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا (قاره‌های جهان) نامیده می‌شوند، از آب بیرون آمدند؛ چنانکه امروزه هم، گاهی بر اثر زلزله یا آتشفشانی و علل دیگر، سطح کف دریا بالا می‌آید و جزیزه‌ای نو پدید می‌آید. براساس روایات، نخستین زمینی که از آب بیرون آمد، کعبه بود و مناطق دیگر به‌تدریج به آن ملحق شده و از آب بیرون آمدند.‌۱۳ وی در توضیح اینکه نخستین جایی که از آب بیرون آمد، کعبه بود، گفته است: چون کره زمین از دو طرف قطب، کمی فرورفتگی دارد و قسمت‌های استوایی مانند مکه مکرمه، کمی برجستگی دارند. به این ترتیب در زمان دحوالارض که آب کم‌کم فرونشست، طبیعتاً جای برآمده زمین که برجستگی آن بیشتر از جاهای دیگر است، در ابتدا از آب بیرون آمد. این مکان برجسته، همان مکان کعبه بود. وقتی آب‌های روی زمین به‌مرور فروکش کردند و کم شدند، قسمت‌های پدیدآمده زمین به‌تدریج گسترش پیدا کرد که از آن تعبیر به دحوالارض شده است.‌۱۴ بنابراین چون کعبه برآمده‌ترین و بالاترین نقطه زمین بود، هنگام فروکش کردن آب، آن مکان پیش از سایر نقاط ظاهر شده و از آب بیرون آمد و سپس مناطق دیگر ظاهر شدند. (ادامه در پست بعدی) 🆔https://eitaa.com/moflehoon