🌷 نکته تفسیری صفحه ۴۱۰🌷 مردگان و زندگان واقعی: برخی از کلمات، در اوضاع گوناگون، معانی متفاوتی را به ذهن آدمی می رسانند. مثلاً واژه ی «صَنَم» که به معنای بت است، در سخن مفسّران قرآن و فقها، معنای منفی و بدی دارد؛ در حالی که همین واژه در اشعار شاعران، بار مثبتی دارد و به معنای دلدارِ زیباروست. نمونه‏ ی دیگری از این واژگان، دو واژه ی «مرده» و «زنده» است. از نظر افرادی‏ که با عینک مادّی و فیزیکی می نگرند، هنگامی که قلب کسی کار می کند و علایم حیاتی او آشکار است، آن شخص زنده است، و هنگامی که علایم حیاتی اش از کار می افتد، مرده محسوب می شود؛ امّا از دیدگاه قرآن، افراد زیادی هستند که از نظر جسمی زنده اند؛ ولی در شمار مردگان به حساب می آیند. همچنین از آیات قرآن استفاده می شود که برخی از انسان هایی که در ظاهر مرده اند، زندگان حقیقی به‏ شمار می آیند؛ مانند پیامبران، امامان و شهدا. آری، از نظر قرآن، کسی که به ظاهر زنده است، امّا چنان در شهوترانی و هواپرستی فرو رفته که نه ناله‏ ی مظلومی را می شنود و نه صدای حق‏ گویان را، نه اشک بینوایی را می بیند و نه نشانه های قدرت خدا را، نه به گذشته و بدرفتاری خود می اندیشد و نه به آینده و حساب و جزای خود، نه کار خوب و انجام آن برایش اهمّیّت دارد و نه از کار بد متنفّر است، مرده است؛ چرا که چشم و گوش باطنش از کار افتاده است؛ هرچند به ظاهر در میان مردم زندگی می کند و از نعمت های زودگذر دنیا بهره می برد . در روایتی عبرت آموز از امیر مؤمنان علی(ع) می خوانیم: «کسی که زشت شمردن کار بد را در دل و با دست و زبانش ترک کند، مرده ای در میان زندگان است.» آیه ی مورد بحث، به چنین مردگانی اشاره می کند و به پیامبر می فرماید که از هدایت آن ها قطع امید کند؛ زیرا مهم ترین شرط برای هدایت شدن، باز کردن پنجره ی قلب به حقیقت است، و کسی که منافذ خانه‏ ی قلبش را به روی حقیقت بسته باشد، نمی تواند از آن بهره ای ببرد. البتّه پیامبر(ص) مأموریّت داشت که پیام خدا را به همه‏ی مردم برساند، و این، وظیفه‏ ی عمومی آن حضرت در مورد تمام انسان‏ها ـ چه مرده دل و چه زنده دل ـ بود؛ ولی آن حضرت، علاوه بر این، وظیفه‏ ی ویژه ای در مورد کسانی داشت که به دعوتش پاسخ مثبت می دهند. آن مأموریّت خاص، هدایت، دستگیری و رساندن ایشان به قلّه های کمال و سعادت است که وظیفه ای فراتر از پیام آوری خداست و امامت و پیشوایی آن حضرت را شامل می شود. البتّه بر اساس آیه ی 53، فقط کسانی از این لطف خاص پیامبر بهره مند می شوند که به آیات و نشانه های خدا ایمان آورند و در برابر دستورهایش تسلیم شوند. 🕊👇