🍂سلسله مباحث: شماره 40 🌺 شاخص‏ها و ملاك‏های كلی | رفتار اجتماعی طلبه🌺 🔅مباحات خلاف شأن (قسمت سوم) در روایتی آمده است: عَبد اللَّهِ بن خالد الكنَانِی قَالَ استَقبَلَنِی أَبُو الحَسَنِ علیه‏السلام وَ قَد عَلَّقْتُ سَمَكةً فِی یدِی فَقَالَ اقذِفهَا إِنَّنِی لَأَكرَهُ لِلرَّجُلِ السَّرِی أَن یحْمِلَ الشَّی‏ءَ الدَّنِی بِنَفسِهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّكم قَومٌ أَعدَاؤكم كثِیرَةٌ عَادَاكمُ الخَلقُ یا مَعشَرَ الشِّیعَةِ إِنَّكم قَد عَادَاكمُ الْخَلقُ فَتَزَینُوا لَهُم بِمَا قَدَرتُم عَلَیهِ؛ عبد اللّه‏ بن خالد كنانی می‏گوید: ماهی‏ای تهیه كرده بودم و در دست آویخته و به همراه می‏بردم. در این حال امام كاظم علیه‏السلام مرا دید و فرمود: رهایش كن. من دوست ندارم كه یك فرد شریف نام‏دار چیز پستی را به دست خود حمل كند. سپس فرمود: ای جماعت شیعه! شما گروهی هستید كه دشمنان فراوان دارید. مردم با شما دشمن‏اند. پس تا آن‏جا كه می‏توانید برای آنان خود را بیارایید. مشابه این موضوع را معاویه بن وهب نیز، از امام صادق علیه‏السلام نقل كرده است: مُعَاوِیة بن وَهبٍ قَالَ رَآنِی أَبُو عَبدِ اللَّهِ علیه‏السلام بِالمَدِینَةِ وَ أَنَا أَحمِلُ بَقلا فَقَالَ إِنَّهُ یكرَهُ لِلرَّجُلِ السَّرِی أَن یحمِلَ الشَّی‏ءَ الدَّنِی فَیجتَرَأَ عَلَیهِ؛ امام صادق علیه‏السلام مرا در حالی كه مقداری سبزی با خود می‏بردم در مدینه دید و فرمود: برای یك فرد شریف نام‏دار شایسته نیست كه كالای پستی را با خود حمل كند؛ زیرا بر او جرأت پیدا می‏كنند. توجه به تعلیلی كه در این دو حدیث بیان شده است، بسیار آموزنده است. در روایت اول، امام كاظم علیه‏السلام می‏فرماید: چون شیعیان دشمن دارند باید ابهت و جلال خود را در مقابل دشمن پاس دارند و انجام كارهای پست، این جلال و شكوه را از آنان می‏گیرد و آنان را از اجرای بهینه وظایف خود باز می‏دارد. در روایت دوم نیز، امام صادق علیه‏السلام به شأن اجتماعی كسی مانند معاویه بن وهب توجه كرده و به او تذكر داده‏اند كه انجام كارهای پست مردم را بر او گستاخ و جری می‏گرداند و ضریب تأثیر اجتماعی او را پایین می‏آورد. ◀️بدیهی است در شرایطی كه این علت وجود نداشته باشد هر كس موظّف است كارهای شخصی خود را به دست خود انجام دهد. در توصیف اخلاق پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله آمده است: كانَ لایمْنَعُهُ اَنْ یحْمِلَ حَاجَتَهُ مِن السوق اِلی أهلِهِ؛ پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله به دست خود مایحتاج خود را از بازار به سوی خانواده‏اش حمل می‏نمود. بسیاری از عالمانِ بنام نیز، همین شیوه را دارند و در تأمین نیازهای شخصی و خانوادگی خود از دیگران كمك نمی‏گیرند و این تواضع كه به تأسی از رفتار پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله شكل گرفته موجب جلب اعتماد مردم و محبوبیت آنها نیز شده است. در روایتی آمده است: نَظَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه‏السلام إِلَی رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ قَدِ اشْتَرَی لِعِیالِهِ شَیئاً وَ هُوَ یحْمِلُهُ. فَلَمَّا رَآهُ الرَّجُلُ اسْتَحْیا مِنْهُ. فَقَالَ علیه‏السلام اشْتَرَیتَهُ لِعِیالِك وَ حَمَلْتَهُ إِلَیهِمْ. أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ لاَ أَهْلُ الْمَدِینَةِ لَأَحْبَبْتُ أَنْ أَشْتَرِی لِعِیالِی الشَّی‏ءَ ثُمَّ أَحْمِلَهُ إِلَیهِمْ؛ امام صادق علیه‏السلام مردی از اهل مدینه را دید كه برای خانواده‏اش چیزی خریده و آن را حمل می‏كند. وقتی چشم او به امام افتاد، خجالت كشید. حضرت فرمود: برای خانواده‏ات خریده‏ای و می‏بری. به خدا قسم! اگر مردم مدینه نبودند (و در میان آنها شناخته شده نبودم) دوست داشتم كه من هم برای خانواده‏ام چیزی خرید كنم و برای‏شان ببرم. بنابراین، ضمن این‏كه روحانیت باید بی‏تكلف و بی‏آلایش باشد، باید اعتبار و پرستیژ صنفی خود را پاس دارد و به گونه‏ای عمل نكند كه فرد او در نظر جامعه خُرد، پست، حقیر و ضعیف، یا صنف روحانیت به عنوان قشری كم‏ارزش، بی‏مقدار و دون‏پایه تلقی شود. پیامبر اكرم ـ اسوه مهربانی و اخلاق كه كارهای شخصی خود را به دست خود انجام می‏داد ـ به تعبیر امام علی علیه‏السلام از هیبت و جلالت خاصی برخوردار بود و این رفتارها باعث خرد شدن عظمت و شخصیت او در میان جمع نبود . بنابراین، هر كاری كه باعث سبكی شأن طلبه در نگاه مردم شود و او را در ایفای نقش اجتماعی و رسالت خود ضعیف گرداند، اخلاقا برای طلبه جایز نیست. 🌸 @nedaye_tahzib 🌾 tahzib-howzeh.ir