🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 33
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتار اجتماعی طلبه
طلبه، باید در رفتار اجتماعیاش مراعات همه آن قواعد كلی و مقررات اخلاقی را بكند. هر رفتاری كه سبك تلقی شود، یا نفرتانگیز و چندشآور باشد، یا طلبه را به نااهلان شبیه گرداند و او را در موضع تهمت قرار دهد، یا مانع انجام دادن بهینه رسالت طلبگی باشد باید ترك شود. اكنون به تفصیل انواع این رفتارها را برمیرسیم:
1️⃣ رفتارهای حرام یا مكروه
از طلبه ـ كه منادی معارف اسلامی و مبلغ حلال و حرام الهی است ـ انتظار نمیرود كه در پایبندی به احكام و عمل به آنها كوتاهی كند:
«یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لاَ تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لاَ تَفْعَلُونَ (صف 61: آیه 2و3. )»؛
ای كسانی كه ایمان آوردهاید! چرا چیزی میگویید كه انجام نمیدهید؟ نزد خدا سخت ناپسند است كه چیزی بگویید و انجام ندهید.
«أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَ أَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ (بقره 2: آیه 44)»؛
آیا مردم را به نیكی فرمان میدهید و خود را فراموش میكنید، با اینكه شما كتاب [خدا] را میخوانید؟ آیا [هیچ] نمیاندیشید؟
انجام دادن هر كار حرام یا مكروهی در منظر دیگران علاوه بر تنزل روحی و دوری از خدا، باعث سلب اعتماد به روحانیت و كاهش ضریب تأثیر سخن او خواهد بود؛ یعنی باور دینی مردم را تضعیف كرده، نفوذ كلام این صنف را كاهش میدهد و موجب تزلزل اعتقادی آنان خواهد شد.
«اگر ما از زی روحانیت و زی طلبگی خارج بشویم، اگر روحانیون از آن زی كه مشایخ ما در طول تاریخ داشتهاند و ائمه هدی علیهمالسلامداشتهاند، خارج شوند، خوف این است كه یك شكستی به روحانیت بخورد، و شكست به روحانیت شكست به اسلام است. اسلام با استثنای روحانیت محال است كه به حركت خودش ادامه بدهد. اینهایند كه اسلام را معرفی میكنند و به پیش میبرند و از اول هم همینطور بوده ... . (صحیفه امام، ج 18، ص 13.)»
ادامه دارد...
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌼 @nedaye_tahzib
🍀 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 34
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتار اجتماعی طلبه (قسمت دوم)
«اگر ما از زی روحانیت و زی طلبگی خارج بشویم، اگر روحانیون از آن زی كه مشایخ ما در طول تاریخ داشتهاند و ائمه هدی علیهمالسلامداشتهاند، خارج شوند، خوف این است كه یك شكستی به روحانیت بخورد، و شكست به روحانیت شكست به اسلام است. اسلام با استثنای روحانیت محال است كه به حركت خودش ادامه بدهد. اینهایند كه اسلام را معرفی میكنند و به پیش میبرند و از اول هم همینطور بوده ... . (صحیفه امام، ج 18، ص 13.)»
رفتارهایی مانند غیبت، دروغ، نگاه به نامحرم، قسم نابجا، سیگار كشیدن، زیاد سوگند خوردن، تحقیر دیگران، تجاوز به حقوق مردم، عدم رعایت حق الناس، بینظمی و وقت ناشناسی، خلف وعده، بیاعتنایی به امانت، تخلف در رانندگی، و ... از این قبیل است. همچنین بیاعتنایی به وقت نماز و حضور در بازار یا اقدام به خرید و فروش، مقارن زمان اذان و نیز صحبت كردن در میان مراسم سخنرانی یا روضه به گونهای كه آشكار و زننده باشد، نمونههای این موضوع بهشمار میرود. علاوه بر این، با توجه به نقش الگویی روحانیت، عدم پایبندی به ضوابط شرعی موجب شكسته شدن قبح آن در نظر مردم میشود و راه بیتوجهی و بیمبالاتی را بازمیگرداند و توجیه موجهی برای طفره از تقید به قوانین شرعی پدید میآورد.
در همین موضع لازم است به رفتارهای ناشی از وسواس نیز اشاره كرد. تكرار عبارات نماز، غلظت مخارج حروف، دقت بیجا در طهارت و نجاست، طول دادن نابجای وضو و تطهیر، نجس پنداشتن همه جا و پرهیز از آن و ... رفتارهای غیرمشروعی است كه موجب الگوسازی نابجا برای مردم یا وهن منزلت صنفی روحانیت میشود و لازم است حتماً از آن پرهیز گردد.
ادامه دارد...
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌼 @nedaye_tahzib
🍀 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 35
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای خلاف ادب برای طلبه و غیر طلبه
ادب ـ آنگونه كه بزرگان تعریف كردهاند ـ به كیفیت و هیئت نیكوی رفتار گفته میشود ؛ یعنی اگر بتوان یك رفتار را به صورتهای مختلفی انجام داد، آن صورتی كه از همه نیكوتر است مقرون به ادب است. برای مثال، غذا را به شیوههای متنوعی میتوان خورد؛ اما آرام خوردن، خوب جویدن، نشسته بودن، به اندازه خوردن، و ... كیفیت غذا خوردن را زیباتر مینماید و به همین جهت، این امور از آداب غذا خوردن شمرده شدهاند. وقتی كه میتوان عملی را زیباتر و با صورتی شایستهتر انجام داد، اگر به صورت پست و غیر زیبا اكتفا شود، عرف نمیپسندد و انسان را متهم به خلاف ادب یا رفتار سبك میسازد. این داوری به جهت آن است كه شخص در انتخاب صورت غیر نیكو بدسلیقه عمل كرده و راحتی خود را مقدم دانسته است.
با این توضیح، در اینجا مراد از رفتارهای سبك و خلاف ادب، رفتارهایی است كه عرف نمیپسندد و به صورت عمومی برای همه انسانها ـ طلبه باشند یا نباشند ـ زیبنده نیست. این رفتارها، رفتارهایی است كه با زی ایمانی منافات دارد و هر مسلمان مقیدی باید از آنها بپرهیزد، طلبه نیز، هم به عنوان یك فرد مؤمن و هم به عنوان یكی از اعضای نهاد روحانیت باید از آنها اجتناب كند، تا هم اعتبار فردی و هم اعتبار صنفی و هم اعتبار صنف خود را مخدوش نسازد.
چنان چه پیش از این هم گفته شد، برخی از این رفتارها از آن جهت كه نشان تنبلی و بیارادگی و لَختی و لشمزاجی است، بد شمرده میشود؛ مانند خمیازه كشیدن، چرت زدن، كشیدن پا هنگام راه رفتن، دراز كردن پا، پا روی پا نهادن و به رو خوابیدن.
برخی نیز دلالت بر كودكمنشی و رشدنایافتگی دارد؛ مانند سوت زدن، سرگرمیهای بیهوده و وقتگیر مانند جدول روزنامه و بازیهای رایانهای، بازی كردن با ریش ، گرداندن تسبیح و زنجیر، بازی كردن با دسته كلید و تلفن همراه، استعمال كلمات ركیك و ناسزا یا سبك مانند برخی تكیه كلامهای رسانهای، غذاخوردن در خیابان و ... .
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌻 @nedaye_tahzib
🌿 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 36
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای خلاف ادب برای طلبه و غیر طلبه
مراد از رفتارهای سبك و خلاف ادب، رفتارهایی است كه عرف نمیپسندد و به صورت عمومی برای همه انسانها ـ طلبه باشند یا نباشند ـ زیبنده نیست. این رفتارها، رفتارهایی است كه با زی ایمانی منافات دارد و هر مسلمان مقیدی باید از آنها بپرهیزد، طلبه نیز، هم به عنوان یك فرد مؤمن و هم به عنوان یكی از اعضای نهاد روحانیت باید از آنها اجتناب كند، تا هم اعتبار فردی و هم اعتبار صنفی و هم اعتبار صنف خود را مخدوش نسازد.
◀️ برخی از این رفتارها از آن جهت كه نشان تنبلی و بیارادگی و لَختی و لشمزاجی است، بد شمرده میشود؛ مانند خمیازه كشیدن، چرت زدن، كشیدن پا هنگام راه رفتن، دراز كردن پا، پا روی پا نهادن و به رو خوابیدن.
◀️ برخی نیز دلالت بر كودكمنشی و رشدنایافتگی دارد؛ مانند سوت زدن، سرگرمیهای بیهوده و وقتگیر مانند جدول روزنامه و بازیهای رایانهای، بازی كردن با ریش ، گرداندن تسبیح و زنجیر، بازی كردن با دسته كلید و تلفن همراه، استعمال كلمات ركیك و ناسزا یا سبك مانند برخی تكیه كلامهای رسانهای، غذاخوردن در خیابان و ... . پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله فرمود:
الْأَكلُ فِی السُّوقِ دِنَاءَةٌ؛ غذا خوردن در بازار (نشان) پستی و بیمقداری انسان است.
▪️بعضی برخاسته از اسارت هوای نفس و غلبه شهوت است؛ مانند تند غذا خوردن، زیاد خوردن، زیاد خوابیدن، لودگی، مسخرگی و دلقك بازی برای خنداندن دیگران، زیاد شوخی كردن (خصوصا در مسائل جنسی) قهقهه و ... .
▪️برخی نیز دیگران را وحشتزده یا آزردهخاطر میگرداند؛ مانند داد زدن، عطسه بلند، اهانت و تمسخر.
▪️بعضی انسان را در معرض اتهام قرار میدهد؛ مانند مصافحه و معانقه با همسر در ملأ عام.
▪️برخی نیز، بدان جهت كه نفرتانگیز یا بدصورت است، مورد مذمت عرفی قرار گرفته است؛ مانند انگشت در بینی كردن، آب دهان انداختن، بالا كشیدن آب بینی، خاراندن مكرر بدن، آروغ زدن، تیكها و پرشهای تكراری كه در چهره یا كلام نمایان باشد، پاك كردن عرق صورت با آستین قبا یا گوشه عبا و مخلوط كردن پلو و ماست، یا ماست و آبگوشت.
▪️از جلوههای ویژه حضرت امام رحمهالله اینكه در مجلس عزای امام حسین علیهالسلام دو دستمال همراه خود داشتند: یكی، برای پاك كردن اشك چشم و دیگری برای پاك كردن آب بینی. پخش این صحنه از سیمای جمهوری اسلامی، تحسین برانگیز و اعجابآور بود و بسیاری را به كرنش در مقابل ادب، دقت و ظرافت ایشان وامیداشت.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌺 @nedaye_tahzib
🍃 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 37
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅ضروریات زندگی
اموری كه میان مردم متعارف است و جزو ضروریات زندگی متوسط جامعه به شمار میرود مثل غذا خوردن و خریدِ نیازمندیهای متعارف، برای روحانی سبك و زشت نیست؛ هرچند از طلبه عجیب پنداشته شود.
در این امور بیجهت نباید به پسند و ناپسند موهوم مردم توجه كرد. پیامبران خدا با همه عظمت و شأن خود به این امور میپرداختند و از انتظار یا اعتراض بیجای مردم بیم نداشتند:
«وَ قَالُواْ مَالِ هَـذَا الرَّسُولِ یأْكُلُ الطَّعَامَ وَ یمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ»؛
و [به تعجب] گفتند: این چه پیامبری است كه غذا میخورد و در بازارها راه میرود؟!
«وَ مَآ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلاَّ إِنَّهُمْ لَیأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَیمْشُونَ فِی الْأَسْوَاقِ»؛
و پیش از تو پیامبران [خود] را نفرستادیم جز اینكه آنان [نیز] غذا میخوردند و در بازارها راه میرفتند.
در میان كتابهای روایی شیعه، گزارشهایی از كیفیت حضور امامان معصوم در حمام وجود دارد . حمام رفتن یك نیاز ضروری است و حضور در آن، هرگز نشان سبكی و بیادبی نیست.
از همین مقوله است همراهی با خانواده، بغل گرفتن فرزند، استفاده از ساعت مچی، سوار شدن بر موتور برای طلاب جوان، ورزش، حضور در استخر و ... .
در اینجا، یك مقوله دیگر را نیز باید ذكر كنیم؛ طلبه مانند هر كس دیگری ممكن است دچار رویدادهای طبیعی شود. این اتفاقها نباید برای او بسیار درشت و تحملناپذیر تلقی شود و بر انجام وظایفش تأثیر منفی گذارد؛ مثلاً ممكن است بدون هیچگونه كوتاهی و تنها در اثر یك حادثه غیر منتظره، در راه رفتن به مسجد عمامه از سرش بیفتد. این موضوع نباید مانع از حضور او در نماز جماعت شود.
یا ممكن است در میان نماز، وضوی او باطل شود، این موضوع نباید او را چنان سرافكنده كند كه در انجام وظیفه متوقف و متحیر گردد. طلبه هم یك انسان معمولی است و اینگونه رویدادها به صورتی كاملاً متعارف در زندگی هر كسی پدید میآید.
مردم نیز این واقعیت را درك میكنند و موجه میشمارند.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌹 @nedaye_tahzib
☘️tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 38
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت اول)
برخلاف رفتارهای خلاف ادب كه برای طلبه و غیر طلبه زشت و مذموم به شمار میرود، پارهای دیگر از رفتارها تنها برای طلبه محل پرسش است و موجب تنزل ارج و قدر صنفی او میگردد. گویا از صنف روحانیت انتظار پرداختن به این امور نمیرود.
این رفتارها در ذات خود حرمت یا زشتی ندارد؛ اما موجب پایین آمدن شأن طلبه و مانع انجام قوی رسالتش میشود.
این رفتارها برای طلبه به عنوان یك شخص بد نیست؛ اما برای طلبه با وصف طلبه كه به دنبال ایفای نقش اجتماعی ویژهای است و مأموریت سترگی دارد مناسب نیست و دون شأن او به شمار میرود.
یعنی اگر طلبه بخواهد رسالت فرهنگی خود را بهتر انجام دهد، بهتر است آنها را ترك كند؛ زیرا انجام دادن رسالت طلبگی، نیازمند ارج و قیمت و احترام ویژهای فراتر از سایر اقشار است.
ممكن است یك كاسب یا معمار در نظر دیگران محترم دیده نشود، اما در انجام وظیفه خود بسیار موفق باشد؛ اما روحانیت برای ادای وظیفه خود باید محترم باشد و نیاز به آبروی صنفی و اعتبار اجتماعی دارد. به همین جهت باید از اموری كه این اعتبار و منزلت را میكاهد در حد امكان پرهیز كند و حرفشنوی و حسن ظن مردم را بیجهت مخدوش نسازد.
برخی از این رفتارها عبارتاند از:
غذا خوردن در كوچه، خیابان و بازار، تقلید صدای حیوانات، سوارشدن چرخ فلك، مسافركشی، فروشندگی و تجارت، حمل كردن مقدار زیادی بار یا چند كیسه بزرگ كالا در خیابان، دو لباسی، حضور با دمپایی و بدون جوراب در مجالس، حضور با لباس زیر در جمعهای صمیمی، نگاه به نامحرم هرچند حلال باشد، خرید لباسهای خاص زنانه، خرید جارو و همراه داشتن آن در منظر عمومی، نام بردن از همسر و خواهر در ملأ عام، قدم زدن با همسر و گفتوگوی صمیمی در خیابان و پارك، به كول گرفتن فرزند یا یك بسته بار، ابراز احساسات و اعجاب در مواجهه با محصولات صنعتی پیشرفته یا خانههای مجلل و كاوش درباره قیمت آنها، دویدن در خیابان، تند رانندگی كردن، گوش كردن موسیقی به صورت آشكار حتی موسیقی حلال، كف زدن در مجالس، لخت شدن برای سینه زدن در عزای امام حسین علیهالسلام، چشمك زدن و برخی اشارههای دست و پا، زیاد چانه زدن با فروشندگان، امانت گرفتن فیلم سینمایی از ویدئو كلوپ، فیلمبرداری یا عكسبرداری در ملأ عام، استفاده از زنگهای خاص برای موبایل، بد نشستن و لم دادن، همراهی با گروههای منحرف، عكس گرفتن با خانمها و ... .
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
💐 @nedaye_tahzib
🌱 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 39
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت دوم)
از اموری كه شأن طلبه را در نظر دیگران پایین میآورد، این است كه گمان شود طلبه همواره بیكار و رها است.
اگر طلبه هر دعوتی را بپذیرد، هر مراجعهای را بلافاصله پاسخ گوید، در موارد زیادی بیكار دیده شود، در نشستهای گعده و خنده شركت كند، در مغازهها به بطالت بنشیند، صبح دیر از خواب بیدار شود یا كار روزانه را آغاز كند و خلاصه حساب و كتاب خاصی در برنامه كاریاش دیده نشود، ارج و اعتبار خود را از دست خواهد داد. طلبه باید برنامه كاری منظم و كاملی داشته باشد. هیچ اشكال ندارد كه اگر درس یا كاری دارد برای رسیدگی به مراجعات، فرصت دیگری تعیین كند یا از پذیرش دعوت میهمانی عذر آورد یا صله ارحام، عیادت مریض و احوالپرسی از دوستان را كوتاه گرداند.
همانگونه كه مردم از یك پزشك یا یك مدیر انتظار ندارند كه در همه مراسم و جلسات آنان شركت كند و زندگی او را مهم، جدی و با برنامه میشمارند، طلبه نیز باید دارای برنامه جدی و زندگی منظمی دیده شود و عذرش در كوتاه كردن برنامههای جانبی موجه باشد.
طلبه نیز مانند یك كاسب یا كارمند جدی، باید هر روز صبح زود به درس و بحث یا كار صنفی خود مشغول شود و در نظر مردم، خانواده یا دوستان خود، فردی مصمم، قاطع، متین و بااراده بنماید.
تمام رفتارهای كودكانه كه برخاسته از هوسهای زودگذر و فاقد غرض عقلایی و حكمت است نیز، همینگونه موجب تنزل شأن روحانی و روحانیت میشود؛ مانند آدامس جویدن، تخمه شكستن، خوردن چیزهای خاصی مثل ساندویچ، پفیلا، پفك، یا آلاسكا در مجلس عمومی، بازیهای كامپیوتری، حل جدول روزنامه، ایستادن جلوی ویترین مغازهها خصوصا اسباببازی فروشی، نگاه كردن فیلمهای سینمایی (كمدی، تخیلی و...) و تعریف كردن آن، دنبال كردن نتایج مسابقات فوتبال، بازی كردن، لطیفهگویی فراوان، ارسال برخی پیامهای كوتاه كممحتوا، همراه داشتن جانوران و سرگرم شدن به آن، رفتن به طبیعت در مراسم سیزده فروردین، شكلك درآوردن و تقلید رفتار دیگران.
🌱بدون شك اقدام به هیچ یك از رفتارهای بالا حرام یا زشت نیست و حتی ممكن است در شرایط خاصی ضرورت یا مصلحت نیز داشته باشد. هرگاه كه وظیفه یا ضرورت اقتضا كند، طلبه برای انجام این امور باید آمادگی كامل داشته باشد و ابا و استنكافی از خود نشان ندهد ؛ اما در شرایط عادی كه ضرورت خاصی وجود ندارد، سعی در پرهیز از این رفتارها داشته باشد.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌷 @nedaye_tahzib
✅ tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 40
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت سوم)
در روایتی آمده است:
عَبد اللَّهِ بن خالد الكنَانِی قَالَ استَقبَلَنِی أَبُو الحَسَنِ علیهالسلام وَ قَد عَلَّقْتُ سَمَكةً فِی یدِی فَقَالَ اقذِفهَا إِنَّنِی لَأَكرَهُ لِلرَّجُلِ السَّرِی أَن یحْمِلَ الشَّیءَ الدَّنِی بِنَفسِهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّكم قَومٌ أَعدَاؤكم كثِیرَةٌ عَادَاكمُ الخَلقُ یا مَعشَرَ الشِّیعَةِ إِنَّكم قَد عَادَاكمُ الْخَلقُ فَتَزَینُوا لَهُم بِمَا قَدَرتُم عَلَیهِ؛
عبد اللّه بن خالد كنانی میگوید: ماهیای تهیه كرده بودم و در دست آویخته و به همراه میبردم. در این حال امام كاظم علیهالسلام مرا دید و فرمود: رهایش كن. من دوست ندارم كه یك فرد شریف نامدار چیز پستی را به دست خود حمل كند. سپس فرمود: ای جماعت شیعه! شما گروهی هستید كه دشمنان فراوان دارید. مردم با شما دشمناند. پس تا آنجا كه میتوانید برای آنان خود را بیارایید.
مشابه این موضوع را معاویه بن وهب نیز، از امام صادق علیهالسلام نقل كرده است:
مُعَاوِیة بن وَهبٍ قَالَ رَآنِی أَبُو عَبدِ اللَّهِ علیهالسلام بِالمَدِینَةِ وَ أَنَا أَحمِلُ بَقلا فَقَالَ إِنَّهُ یكرَهُ لِلرَّجُلِ السَّرِی أَن یحمِلَ الشَّیءَ الدَّنِی فَیجتَرَأَ عَلَیهِ؛
امام صادق علیهالسلام مرا در حالی كه مقداری سبزی با خود میبردم در مدینه دید و فرمود: برای یك فرد شریف نامدار شایسته نیست كه كالای پستی را با خود حمل كند؛ زیرا بر او جرأت پیدا میكنند.
توجه به تعلیلی كه در این دو حدیث بیان شده است، بسیار آموزنده است. در روایت اول، امام كاظم علیهالسلام میفرماید: چون شیعیان دشمن دارند باید ابهت و جلال خود را در مقابل دشمن پاس دارند و انجام كارهای پست، این جلال و شكوه را از آنان میگیرد و آنان را از اجرای بهینه وظایف خود باز میدارد. در روایت دوم نیز، امام صادق علیهالسلام به شأن اجتماعی كسی مانند معاویه بن وهب توجه كرده و به او تذكر دادهاند كه انجام كارهای پست مردم را بر او گستاخ و جری میگرداند و ضریب تأثیر اجتماعی او را پایین میآورد.
◀️بدیهی است در شرایطی كه این علت وجود نداشته باشد هر كس موظّف است كارهای شخصی خود را به دست خود انجام دهد. در توصیف اخلاق پیامبر صلیاللهعلیهوآله آمده است:
كانَ لایمْنَعُهُ اَنْ یحْمِلَ حَاجَتَهُ مِن السوق اِلی أهلِهِ؛ پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله به دست خود مایحتاج خود را از بازار به سوی خانوادهاش حمل مینمود.
بسیاری از عالمانِ بنام نیز، همین شیوه را دارند و در تأمین نیازهای شخصی و خانوادگی خود از دیگران كمك نمیگیرند و این تواضع كه به تأسی از رفتار پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله شكل گرفته موجب جلب اعتماد مردم و محبوبیت آنها نیز شده است.
در روایتی آمده است:
نَظَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام إِلَی رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ قَدِ اشْتَرَی لِعِیالِهِ شَیئاً وَ هُوَ یحْمِلُهُ. فَلَمَّا رَآهُ الرَّجُلُ اسْتَحْیا مِنْهُ. فَقَالَ علیهالسلام اشْتَرَیتَهُ لِعِیالِك وَ حَمَلْتَهُ إِلَیهِمْ. أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ لاَ أَهْلُ الْمَدِینَةِ لَأَحْبَبْتُ أَنْ أَشْتَرِی لِعِیالِی الشَّیءَ ثُمَّ أَحْمِلَهُ إِلَیهِمْ؛
امام صادق علیهالسلام مردی از اهل مدینه را دید كه برای خانوادهاش چیزی خریده و آن را حمل میكند. وقتی چشم او به امام افتاد، خجالت كشید. حضرت فرمود: برای خانوادهات خریدهای و میبری. به خدا قسم! اگر مردم مدینه نبودند (و در میان آنها شناخته شده نبودم) دوست داشتم كه من هم برای خانوادهام چیزی خرید كنم و برایشان ببرم.
بنابراین، ضمن اینكه روحانیت باید بیتكلف و بیآلایش باشد، باید اعتبار و پرستیژ صنفی خود را پاس دارد و به گونهای عمل نكند كه فرد او در نظر جامعه خُرد، پست، حقیر و ضعیف، یا صنف روحانیت به عنوان قشری كمارزش، بیمقدار و دونپایه تلقی شود.
پیامبر اكرم ـ اسوه مهربانی و اخلاق كه كارهای شخصی خود را به دست خود انجام میداد ـ به تعبیر امام علی علیهالسلام از هیبت و جلالت خاصی برخوردار بود و این رفتارها باعث خرد شدن عظمت و شخصیت او در میان جمع نبود .
بنابراین، هر كاری كه باعث سبكی شأن طلبه در نگاه مردم شود و او را در ایفای نقش اجتماعی و رسالت خود ضعیف گرداند، اخلاقا برای طلبه جایز نیست.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 41
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت چهارم)
شأن طلبه در نگاه مردم، باید در خدمت اهداف دین و تأثیرگذاری اجتماعی قرار گیرد. اگر با بیملاحظگی و لاابالیگری این جایگاه از بین برود، زمینه خدمت از بین میرود و ادای وظیفه دشوار میگردد. پس اگر گفته میشود كه فلان رفتار خلاف شأن طلبه است، منظور این است كه آن رفتار جایگاه طلبه را در نظر مردم پست میگرداند و مانع پیشرفت كار طلبه میگردد.
تشخیص مصداق این رفتارها نیاز به دقت فراوان دارد و نمیتوان به صورت قالببندیشده و كلیشهای، به معرفی نمونههای آن پرداخت:
◀️ الف) طبیعی است میان طلبه ملبّس و طلبه غیرملبّس در مصادیق این رفتارها تفاوت چشمگیری وجود دارد. طلبه ملبّس، نماد روحانیت تلقی میشود و به صورت مستقیم انتساب به دین یافته است؛ اما طلبه غیرملبّس انتساب رسمی به دین ندارد و از او انتظار مستقیم برای انجام رسالتهای حوزوی نمیرود. گویا برای كسب آمادگی و تجهیز كامل در این مسیر هنوز فرصتی در اختیار دارد.
◀️ ب) شرایط سنی نیز، در تشخیص مصادیق و كشف نمونهها تأثیر دارد. هرچه سن بالاتر رفته باشد، شأن و جایگاه طلبه در دیده مردم افزایش مییابد و انتظارات آنان بیشتر میگردد. طلبه جوان هرچند ملبّس باشد، به اندازه روحانی سالخورده، در معرض دقت و خردهگیری نیست.
مثلاً كشتی گرفتن با جوانان و شركت در بازی فوتبال آنان برای یك طلبه بسیار جوان شاید اشكالی نداشته باشد، اما برای یك روحانی مسن و جاافتاده، سبك و خلاف شأن بهشمار میرود.
نباید گمان شود كه اینگونه برنامهها چون موجب انس و صمیمیت و رفاقت میشود مطلوب است؛ زیرا انس و صمیمیت و رفاقت، موضوعیت ندارد و تنها برای انتقال بهینه پیام دین ارزشمند است.
اینگونه رفتارها ـ كه در سیره پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله و امامان معصوم علیهمالسلام سابقه ندارد ـ روحانی را در حد مخاطب و همسطح او تنزل میدهد. از آن به بعد سخن روحانی، نه سخن یك عالم دین و كارشناس معارف اسلامی كه سخن یك كشتیگیر، فوتبالیست یا رفیق به شمار میرود و تأثیر لازم را نخواهد داشت. یعنی با این رفتارها روحانی، از كاركرد ویژه خود ساقط شده و به كاری نمیآید. روحانی هرگز كشته و مرده احترام و دستبوسی نیست؛ اما مأمور به وظیفهای است كه باید از عهده آن به خوبی برآید و آن را به خوبی انجام دهد. اگر این انس و رفاقت مانع از انجام آن مأموریت گردد بیشك نامطلوب است.
نباید به روحانی به چشم یك رفیق گعدهنشین نگاه شود. بلكه جایگاه روحانی در میان مردم باید جایگاه یك عالم و كارشناس دین باشد و سخن او نافذ و مؤر دیده شود.
به هر حال نه طلبه جوان ادای بزرگسالان را در آورد و نه روحانی سالمند به شیوه جوانان ظاهر شود.
◀️ ج) نگاه مردم در مناطق مختلف، متفاوت است. شاید مردم قم و مشهد به جهت انس فراوان با روحانیت، از مشاهده برخی رفتارها شگفتزده نشوند و دریافت منفی نداشته باشند؛ اما مردم مناطق دیگر انتظار ویژهای از روحانی دارند و رفتارهایی به مراتب كوچكتر را برنمیتابند.
◀️ د) مخاطبان نیز در این تعریف تأثیرگذارند. حضور روحانی در جمع جوانان با حضور او در میان سالمندان متفاوت است. جوانان از شكستن قالبهای كلیشه شده و رایج لذت میبرند و نه تنها استنكار و استیحاش ندارند، كه از آن استقبال نیز میكنند؛ اما بسیاری از بزرگترها، از برهم زدن هنجارهای ذهنی خود برآشفته میشوند و به سرعت قضاوت منفی میكنند.
برای مثال، درآوردن عبا و عمامه در جمع جوانان نوعی ابراز محبت و صمیمیت تلقی میشود؛ اما ممكن است در میان بزرگترها حمل بر بیقیدی و بیاحترامی شود. بیشك، تعداد جمعیت حاضران نیز در این قضاوت تأثیر دارد.
◀️ ه) محیط حضور طلبه نیز، در شكلدهی نگاه مردم مؤثر است. رفتار یك طلبه در ورزشگاه، كوه، كنار استخر یا در مسافرت با رفتار او در محراب مسجد و كلاس مدرسه در نظر مردم متفاوت است. هر یك از این محیطها مقتضای خاصی دارد كه به خوبی باید شناخته و رعایت شود.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 42
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای دال بر خود بزرگپنداری، برتریجویی و امتیازخواهی
روحانی كه وظیفه تعلیم و تربیت دینی مردم را بر عهده دارد، از جایگاه و شأن ویژهای برخوردار است و مورد احترام و تجلیل نیز قرار میگیرد. این احترام و تجلیل نباید مایه غرور و تكبر شود.
◀️ روحانی هرگز نباید خود را برتر از نوع مردم و مستحق امتیاز ویژه بداند. رفتارهایی كه به نوعی نشان از این رذیلت اخلاقی دارد، بسیار مذموم و ناپسند است؛ رفتارهایی مانند عدم رعایت نوبت، عدم رعایت قانون عمومی، متقاعد كردن پلیس برای جریمه نكردن و گذشت از تخلف او با استفاده از شأن طلبگی، درخواست ملاحظه بیشتر، دریافت وام ویژه، بیتوجهی به حضور دیگران و حقوق آنان، بیاعتنایی به مردم، گلایه دایم و شكایت مستمر، توقع احترام، انتظار سلام یا دعوت به بالای مجلس و ... .
امام علی علیهالسلام از خرید لباس از فروشندهای كه ایشان را شناخت و میخواست تخفیف ویژهای بدهد انصراف داد و از فروشنده دیگری به طور ناشناس تهیه كرد .
امام خمینی رحمهالله نیز، با دیدن گوشت خوبی كه خادمشان خریده بود، او را نهی كرد از اینكه از قصابی گوشت بخرد كه او را به عنوان خادم ایشان میشناسد؛ زیرا قصاب ملاحظه ایشان را خواهد كرد و بهتر از آنچه به توده مردم میدهد، برای ایشان خواهد گذاشت. در نتیجه، چربی بیشتری برای سایرین خواهد ماند.
◀️ از جمله نكتههای قابل ذكر، رویارویی با احترامهای فوقالعاده مردم به روحانیت است.
مردم متدین براساس علاقهای كه به دین و روحانیت دارند، گاهی در ابراز ارادت به روحانی سنگ تمام میگذارند.
این محبّت یقیناً از جانب مردم پسندیده و شایسته است و از اخلاص، صفا و احساس مسئولیت آنان سرچشمه میگیرد؛ اما روحانی مجاز نیست همه این احترامها را بپذیرد، بلكه باید مراعات جوانب دیگر را هم بكند.
مثلاً كسی به جهت احترام و تجلیل طلبه را در میان صف مقدم گرداند یا مالك یك اتومبیلِ مدل بالا از سر عشق و اخلاص اصرار میورزد كه امام جماعت محل را به منزل برساند. اگر سوار شدن به آن اتومبیل در شرایط عادی مناسب شأن روحانی نباشد و بازتاب اجتماعی نامطلوبی برجای گذارد، او موظّف است به صراحت و با صمیمیت از پذیرش این محبت عذر آورد و مناسب است دلیل این امتناع را هم برای مردم تبیین كند؛ زیرا پذیرش این محبت تنها ملاحظه حال یك نفر است. اما نپذیرفتن آن، ملاحظه احوال یك جامعه، و در تعارض این دو، مراعات حال جامعه بر ملاحظه حال افراد، تقدم دارد.
از همین قبیل است: قبول بوسیدن دست، پذیرش هدایای ویژه، دعوت به مجالس پرتشریفات و ... .
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 43
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای دال بر خود بزرگپنداری، برتریجویی و امتیازخواهی (قسمت دوم)
◀️ موضوع مهم دیگری كه باید در اینجا بدان اشاره كرد، جلال و جبروت علمایی و اسطقسّی فوق اسطقسات! وانمودن است. تظاهر به علمیت، استفاده از كلمات قلمبه، اصطلاحات عربی نامأنوس، تكیه كلامهای آخوندی، و لفظ قلم سخن گفتن خصوصا در محاورات عادی، و اشاره مكرر به مباحث علمی و فنی در بسیاری از موارد تكلفآمیز و نشان نوعی خودبزرگبینی و برتریجویی است.
آوردهاند كه شخصی در میان كوچه جوانی را دیده و با طنین سنگین و آوای رسایی گفته بود: صبحكم اللّه بالخیر و العافیه و السرور. جوان بیچاره كه از این همه عبارت عربی جز نام خدا هیچ نفهمیده بود، ترسان و لرزان دست و پای خویش گم كرده و به دنبال پاسخ آبرومندی در خزانه واژگان خود جست و جو میكرد. در نهایت پس از شرمساری فراوان و واهمه و انفعال بسیار، برای رهایی از فشار آوار آن همه بزرگی و علمیت خجلت زده در پاسخ گفته بود: سمع اللّه لمن حمده، اللّه اكبر!
این رویه علاوه بر اینكه نشان نوعی تظاهر است، بیشك موجب گسست از مردم و به منزله حجابی است كه مانع از ابلاغ پیام دین و ادای وظیفه طلبگی میگردد.
◀️ طلبه باید مانند پیامبران به لسان قوم با آنها سخن گوید و از فضل فروشی و وانمود اینكه شما در سطح ما نیستید، الفبای ما را نمیفهمید و پشیزی ارزش ندارید! به شدت پرهیز كند. در این موارد عمل ما از سلیقه عرفی بسیار فاصله گرفته و مصداق شهرت مذموم گشته است.
◀️ البته، باید توجه كرد كه تحصیل حوزوی، طلبه را با ذخایر واژگانی و ادبیات نوینی آشنا میسازد كه در موارد فراوانی به صورت ناهشیار فاصله زبان او با مردم زیاد میشود؛ اما شاید مراقبت و توجه به این موضوع تا اندازهای مانع از ابراز آن گردد. ارتباط زیاد با توده مردم نیز، زمینه حفظ زبان عرفی را فراهم میآورد.
◀️ پارهای از طلاب از سخنرانیهای ساده، نوشتن مقالههای ساده و مفید، یا بیان احكام شرعی در سخنرانی پرهیز دارند و گمان میكنند این كارها، پرستیژ اجتماعی و كلاس آنان را پایین میآورد. شهید مطهری كه در نوشتن كتاب داستان راستان از سوی كسانی با همین منطق مورد انتقاد قرار گرفته بود، این موضوع را یك بیماری و انحراف بزرگ از تعالیم عالیه اسلام میداند.
◀️ مشكل دیگر اینكه برخی در ادارهها و مشاغل، به دنبال پست و منصب تلاش یا گاهی منازعه میكنند، برخی نسبت به ذكر عنوان حجهالاسلام و المسلمین یا آیهاللّه از خود حساسیت نشان میدهند، ... همه این رفتارها نشان از دنیاطلبی و برتریجویی دارد. كسانی كه به دنبال این امور اعتباری دنیوی باشند، از بركات و نعمات سرای آخرت محروم خواهند ماند:
«تِلْكَ الدَّارُ الْأَخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لاَ یرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلاَ فَسَادًا وَ الْعَـقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ»؛
آن منزلگاه آخرت را برای كسانی قرار میدهیم كه در زمین به دنبال برتری و فساد نیستند، و سرانجام [خوش] برای پرهیزگاران است. (قصص 28: آیه 83.)
امام علی از قول حضرت عیسی علیهالسلام فرمود:
الدُّنیا دَاءُ الدِّینِ وَ العَالِمُ طَبِیبُ الدِّینِ فَإِذَا رَأَیتم الطَّبِیبَ یجُرُّ الدَّاءَ إِلَی نَفسِهِ فَاتَّهِمُوهُ وَ اعلَمُوا أَنَّهُ غَیرُ نَاصِحٍ لِغَیرهِ؛
دنیا، آفت و درد دین است و عالِم، طبیب دین. هرگاه دیدید كه طبیب، درد و آفت را به سوی خود میكشد، به او بدگمان شوید و بدانید كه او دلسوز دیگران نیست. (وسائل الشیعة، ج 20، ص 26. )
امام صادق علیهالسلام میفرماید:
إِذَا رَأَیتُمُ الْعَالِمَ مُحِبّاً لِدُنْیاهُ فَاتَّهِمُوهُ عَلَی دِینِكمْ فَإِنَّ كلَّ مُحِبٍّ لِشَیءٍ یحُوطُ مَا أَحَبَّ وَ قَالَ أَوْحَی اللَّهُ إِلَی دَاوُدَ علیهالسلام لاَ تَجْعَلْ بَینِی وَ بَینَك عَالِماً مَفْتُوناً بِالدُّنْیا فَیصُدَّك عَنْ طَرِیقِ مَحَبَّتِی فَإِنَّ أُولَئِك قُطَّاعُ طَرِیقِ عِبَادِی الْمُرِیدِینَ إِنَّ أَدْنَی مَا أَنَا صَانِعٌ بِهِمْ أَنْ أَنْزِعَ حَلاَوَةَ مُنَاجَاتِی عَنْ قُلُوبِهِمْ؛
اگر عالمی را دوستدار دنیا یافتید، او را در كار دین خود متهم سازید؛ زیرا هر دوستدار در بند چیزی است كه آن را دوست میدارد. خدا به داود وحی فرمود كه میان من و خودت عالم فریفته دنیا را واسطه قرار مده كه تو را از راه دوستیام بگرداند، كه ایشان راهزنان راه بندگان جویای مناند، و من كمتر كاری كه با ایشان كنم این است كه شیرینی مناجاتم را از دلشان برمیكنم. (كافی، ج 1، ص 46)
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 44
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای لازم
دسته دیگر از رفتارها، رفتارهایی است كه طلبه باید انجام دهد و ملاحظه شأن و رتبه خود را در آن نكند.
گرچه طلبه برای ادای رسالت خود نیاز به جایگاه اجتماعی دارد و باید از رفتارهایی كه موجب وهن منزلت او میگردد، خودداری كند؛ اما در مواردی كه یك مصلحت اهم وجود دارد، طلبه هرگز نباید از اقدام به این امور طفره رود.
در این جا، به برخی از این موارد اشاره میكنیم:
ورزش ، هل دادن ماشین در راه مانده، كمك به سالخوردگان و رساندن بار آنان به منزل، تواضع برای مردم و قیام به احترام آنها، جمع كردن سفره، گرفتن دست ناتوان، احترام به والدین و بوسیدن دست پدر و مادر، بوسیدن فرزند، كفشداری و خدمت و جارو كردن حرم ائمه اطهار علیهمالسلام، روضه خواندن، سینه زدن در مجلس عزای اهل بیت، ارتباط با مستمندان، ملاطفت با كودكان، ابتدا به سلام، سلام به كودكان، سوار كردن دیگران در وسیله نقلیه شخصی و رساندن آنان، گذشت از حق و پرهیز از جر و بحث و جدال، پوشیدن لباس نظامی در جنگ، اعتراف به اشتباه و عذرخواهی، دفاع از مظلوم، دفاع از حق و مقابله با باطل، رسیدگی به ارحام و همسایگان و معاشرت با آنها، پذیرفتن دعوت مردم، تحویل گرفتن مردم و لبخند به چهره آنان، جواب سلام گرم و بامحبت، گرفتن هدیه، عذرخواهی از اشتباه، انجام دادن امور شخصی، پرهیز از دستور دادن به دیگران ، علمآموزی ، مشورت خواستن ، اعتراف به جهل و گفتنِ كلمه نمیدانم و ... .
از این بالاتر، اینكه طلبه با آیندهنگری، برای كمك به دیگران و راه انداختن كار مردم آمادگی لازم را از قبل فراهم آورد. برای مثال، كمی بنزین، كپسول كوچك آتش نشانی، سیم رابط باطری، تسمه پروانه یدكی، گالن آب، طناب بكسل، و ... در ماشین خود داشته باشد، به این نیت كه كار دیگران را راه بیندازد. یا كارت تلفن، پول خرد، دستمال كاغذی، بلیت اتوبوس، قلم و كاغذ و ... به همراه داشته باشد، تا در موقع نیاز مشكل دیگران را برطرف سازد. یا با روی خوش گوشی همراه خود را در اختیار دیگران قرار دهد ... و همواره برای حل مشكل دیگران پیش قدم و آماده باشد. در روایتی آمده است:
زاذان قال رَأَیتُ عَلیا علیهالسلام یمسِك الشّسوعَ بِیدِه ثُمَّ یمُرُّ فی الأَسواقِ فَیناوِلُ الرجلَ الشسعَ وَ یرشِدُ الضّالَّ وَ یعینُ الحَمّالَ عَلی الحَمولَةِ وَ هُوَ یقرأ هذه الآیة: «تِلْكَ الدَّارُ الْأَخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لاَ یرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلاَ فَسَادًا وَ الْعَـقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ» ثُمّ یقولُ هذه الآیةُ أُنزِلَت فی الوُلاةِ وَ ذَوی القُدرةِ منَ النّاسِ؛
زاذان میگوید: امام علی علیهالسلام را دیدم كه تعدادی بند كفش در دست دارد و در بازار قدم میزند. هر كس كه نیازمند باشد، به او بند كفش میدهد. گمشده را راهنمایی میكند. باربران را در بردن بار كمك مینماید. و این آیه را میخواند: «آن سرای آخرت را برای كسانی قرار دادیم كه در زمین برتری و فساد نمیجویند» آنگاه میفرماید: این آیه درباره زمامداران و توانگران نازل شده است. ( العمدة، ص 308. )
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 45
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای لازم (قسمت دوم)
طلبه باید در تأمین نیاز مردم، و در مواجهه با درخواستها و مراجعات آنان ـ چه در امور دینی و چه در امور اجتماعی و عرفی ـ و در حل مرافعات آنان، بیحوصلگی نشان ندهد، و از بذل توان و اعتبار خود دریغ نكند، بلكه با رویی خوش و چهرهای گشاده، آنچه از دستش برمیآید، به كار گیرد.
امام علی علیهالسلام میفرماید:
إنّ حَوائِجَ النّاسِ إلیكُم نِعمةٌ مِنَ اللّهِ عَلَیكُم فَاغتَنِموها و لا تَملّوها فَتَتَحوّلَ نِقَما؛
نیازمندی مردم به شما، نعمتی از جانب خدا بر شما است. آن را مغتنم بشمارید و از آن ملول و خسته نشوید كه تبدیل به نقمت خواهد شد (غرر الحكم، حدیث 10301)
همچنین فرمود:
إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً فِی الْأَرْضِ یسْعَوْنَ فِی حَوَائِجِ النَّاسِ هُمُ الاْمِنُونَ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ مَنْ أَدْخَلَ عَلَی مُؤمِنٍ سُرُوراً فَرَّحَ اللَّهُ قَلْبَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ؛
خداوند در زمین بندگانی دارد كه در رفع نیاز مردم تلاش میكنند. آنان در روز قیامت در اماناند. هر كس مؤمنی را شاد كند، خدا در روز قیامت دلش را شاد میگرداند (كافی، ج 2، ص 197. )
روایت شده است:
مَن كَثُرت نِعَمُ اللّهِ عَلَیهِ كَثُرَت حَوائِجُ النّاسِ إلیهِ فَإن قامَ فیها بِما أَوجَبَ اللّهُ سُبحانَه عَلَیهِ فَقَد عَرَّضَها للدّوامِ وَ إن مَنَعَ ما أَوجَبَ اللّهُ سُبحانَه فیها فَقَد عَرَّضَها للزَّوالِ؛
هر كس كه نعمت خدا بر او بیشتر باشد، حاجت و نیاز مردم به او بیشتر میشود. پس اگر مطابق آنچه خدا واجب گردانده در حل مشكلات مردم اقدام كند، نعمت الهی را پایدار ساخته است و اگر اقدام نكند، نعمت را در معرض از بین رفتن قرار داده است (غرر الحكم، حدیث 8418. )
متأسفانه برخی ـ به ویژه طلاب شاغل و صاحب منصب و معروف ـ برای تقلیل این مراجعات و رهایی از دردسر آن، میان خود و مردم فاصله میاندازند، این احتجاب و فاصله به شدت نهی شده است. حضرت علی علیهالسلام میفرماید:
أیمَا وَالٍ احتَجَبَ عَن حَوَائِجِ النَّاسِ احتَجَبَ اللَّهُ عَنهُ یومَ القِیامَةِ وَ عَن حَوَائِجِهِ؛
هر كارگزاری كه از درخواستهای مردم حجاب گیرد، خداوند در روز قیامت از او و نیازهایش حجاب میگیرد ( ثواب الاعمال، ص 261. )
امام عصر (عج) به سید ابوالحسن اصفهانی چنین نوشته است:
ارخَص نَفسَكَ، وَ اجعَل مَجلِسَكَ فی الدِّهلیزِ، وَ اقصُد حَوائِجَ النّاسِ، نَحنُ نَنصُرُكَ؛
خود را پایین آور، مجلس خود را در دهلیز (در دسترس عموم) قرار ده، در رفع نیاز مردم تلاش كن، ما هم تو را یاری میكنیم (كلمة الامام مهدی عج، ص 565. )
شهید بهشتی رحمهالله در این باره میفرماید:
روحانی، كسی است كه در میان مردم و در متن مردم زندگی میكند، و كار میكند. مردم از او سؤالات میكنند. دائما در تماس مستقیم با مردم است. اگر منبری، واعظ و سخنران است، میان همین مردم و تودهها سخنرانی میكند، سخنرانیاش به یك قشر معین مربوط نیست. به همه مربوط است. سخنرانی هم [این] نیست كه بیاید حرفش را بزند و برود، یا همان وقت با مردم است یا شب مردم میآیند درِ خانهاش و با او معاشرت دارند. روحانی و مردم مثل ماهی میماند و آب. روحانی با مردم و در مردم زنده است. بدون مردم و دور از مردم نمیتواند رسالتش را ایفا كند. علاوه بر این، روحانی در جامعه ما یك نقش دیگر را هم خود به خود بر عهده دارد و آن، خدمت بیمنت به مردم است. مردم ما ـ بخواهیم یا نخواهیم ـ از روحانی محلهشان انتظار دارند اگر گرهی در كارشان پیدا میشود، قدم جلو بگذارد و گرهگشایی كند. اگر مشكلی پیدا میشود، حل كند. یادم میآید در نجف آباد اصفهان، یك عالم مردمی فعال و محبوب به نام مرحوم حاج شیخ ابراهیم رحمهالله زندگی میكرد. خوب یادم میآید آن وقتها ما طلبه جوانی بودیم و دوست میداشتیم این الگوهای خوب را بشناسیم. از آنها چیز یاد بگیریم ... ایشان گاهی مثلاً ساعت دوی بعد از نیمه شب یك كسی میآید در خانهاش را میزند. آقا چیه؟ با زنم دعوایم شده. ریش سفیدهای فامیل نتوانستند دعوا را حل كنند، كار بالا گرفته، ناچار شدیم به شما زحمت بدهیم. لطفاً بیایید و بین ما صلح بدهید. آقای حاج شیخ ابراهیم با كمال خوشرویی و با كمال خوشحالی میرود آنجا مینشیند، میگوید: یك چای درست كنید با هم بخوریم. مینشیند تا صبح اختلاف اینها را حل میكند و نماز میخواند و میرود. بسیاری از روحانیت آماده برای خدمات مردم زندگی میكنند، بدون اینكه ساعت معین داشته باشند. همیشه در اختیار مردم هستند. این خصلت اساسی یك روحانی است (ولایت، رهبری، روحانیت، ص 314. )
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 46
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠رفتارهای لازم (قسمت سوم)💠
🔘دیگر از اموری كه طلبه باید انجام دهد و ملاحظه شأن خود را در آن نكند، توجه به مسائل سیاسی ـ اجتماعی و آگاهی از جریانهای موجود است.
🔘 طلبه باید آگاهیهای زمان خود را به اندازهای بالا برد كه هم خود فریب نخورد و از لوابس محفوظ ماند و هم بتواند مردم را از انحراف حفظ كند. برخی گمان میكنند اطلاع از اخبار و حوادث سیاسی روز و پیگیری جریانهای اجتماعی با زی طلبگی منافات دارد.
🔹 امام امت میفرمود:
مجتهد باید به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد. برای مردم و جوانان و حتی عوام هم قابل قبول نیست كه مرجع و مجتهدش بگوید: من در مسائل سیاسی اظهارنظر نمیكنم. آشنایی به روش برخورد با حیلهها و تزویرهای فرهنگ حاكم بر جهان، داشتن بصیرت و دید اقتصادی، اطلاع از كیفیت برخورد با اقتصاد حاكم بر جهان، شناخت سیاستها و حتی سیاسیون و فرمولهای دیكته شده آنان و درك موقعیت و نقاط قوّت و ضعف دو قطب سرمایهداری و كمونیزم كه در حقیقت استراتژی حكومت بر جهان را ترسیم میكنند، از ویژگیهای یك مجتهد جامع است. یك مجتهد باید زیركی و هوش و فراست هدایت یك جامعه بزرگ اسلامی و حتی غیراسلامی را داشته باشد و علاوه بر خلوص و تقوا و زهدی كه در خور شأن مجتهد است، واقعاً مدیر و مدبر باشد. حكومت در نظر مجتهد واقعی، فلسفه عملی تمامی فقه در تمامی زوایای زندگی بشریت است. حكومت نشاندهنده جنبه عملی فقه در برخورد با تمامی معضلات اجتماعی و سیاسی و نظامی و فرهنگی است. فقه، تئوری واقعی و كامل اداره انسان از گهواره تاگور است ( صحیفه امام، ج 21، ص 289. )
🔘 در همین راستا، باید اشاره كرد كه ورود روحانیت به مشاغل اجتماعی ـ چه كارهایی مانند قضاوت كه شرعا بر عهده روحانیت است، چه كارهایی مانند تأسیس دفترخانه، یا همكاری در عقیدتی سیاسیها كه ترجیحا روحانی باید انجام دهد و چه كارهایی كه برای روحانی و دیگران مشترك است مانند استادی دانشگاه و معلمی ـ نیز، لازمه زی طلبگی است و نباید خلاف شأن، پنداشته شود:
«روحانیون و علما و طلاب باید كارهای قضایی و اجرایی را برای خود یك امر مقدس و یك ارزش الهی بدانند و برای خود، شخصیت و امتیازی قایل بشوند كه در حوزه ننشستهاند، بلكه برای اجرای حكم خدا راحتی حوزه را رها كرده و مشغول كارهای حكومت اسلامی شدهاند. اگر طلبهای منصب امامت جمعه و ارشاد مردم یا قضاوت درامور مسلمین را خالی ببیند و قدرت اداره هم در او باشد و فقط به بهانه درس و بحث، مسئولیت نپذیرد و یا دلش را فقط به هوای اجتهاد و درس خوش كند، در پیشگاه خداوند بزرگ، یقیناً مؤخذه میشود و هرگز عذر او موجه نیست. ما اگر امروز به نظام خدمت نكنیم و استقبال بیسابقه مردم از روحانیت را نادیده بگیریم، هرگز فرصت و شرایط بهتر از این را نخواهیم داشت (ولایت، رهبری، روحانیت، ص 302)».
📍برای جستجوی مطالب مرتبط می توانید از هشتگ #️⃣ (رنگهای آبی در متن استفاده نمایید)📍
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 47
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠رفتار ویژه طبقات ثروتمند و مترف💠
🔘 فاصله گرفتن از حد توده مردم و قرار گرفتن در صف اشراف و مترفین، برای طلبه و رسالت طلبگی بسیار زیانبخش است. رفتار ویژه طبقات مرفه و ثروتمند از قبیل تهیه كالاهای گرانبها، ترتیب مجالس مهمانی پرخرج، پذیراییهای سنگین و سفرههای رنگین، شركت در مجالس خاص ثروتمندان و مترفان ، استفاده از وسایل نقلیه گرانقیمت، همراه داشتن مقدار زیادی پول و نمایاندن آن، مصرف فراون مواد مصرفی، مدگرایی، تغییر مكرر دكوراسیون، احترام ویژه به ثروتمندان و ... با زی طلبگی سازگار نیست.
این رفتارها علاوه بر اینكه نشان دنیاجویی و ناساز با توصیه به قناعت است، روحانیت را متهم به دنیاگرایی و زهدنمایی میكند، موجب برآوردن آه سرد حسرت از نهاد مستمندان و تهیدستان میگردد و با اصل اخلاقی انصاف در تضاد است.
استفاده طلبه از اسباب متعارف میان توده مردم و همراهی اقتصادی با سطح متوسط مردم، برای شأن صنفیاش بسیار لازم و حیاتی است. روحانی نباید مدت زمانی را كه منتظر تاكسی یا وسایل نقلیه عمومی میشود اتلاف عمر و تضییع وقت به شمار آورد. كمترین فایده این انتظار، پیوند او با توده مردم و جلوه مردمی روحانیت است كه چه بسا اثر نهایی آن در ایفای رسالت حوزوی، از ساعتها سخنرانی و دهها مقاله بیشتر باشد.
🌱 زمانی كه میخواستند برای آیه اللّه مشكینی به عنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه شهر قم وسیله نقلیهای تهیه كنند، ایشان پرسیده بود:
ماشینی كه متوسط مردم میتوانند سوار شوند چیست؟ در آن زمان سواری پیكان اتومبیل رایجی بود كه توده مردم از آن استفاده میكردند. ایشان فرموده بود:
من وسیلهای بالاتر از این نمیتوانم سوار شوم.
وقتی سخن از توده مردم میرود، مراد ما جمعیت هشتاد درصدی متوسط مردم است كه در تنظیم حیات خود از اسباب ویژه مترفین محروماند؛ اما زندگی تنگ و پرفشاری نیز ندارند. در مقابل این گروه، دو جمعیت ده درصدی دیگر قرار گرفتهاند. گروه اول، شامل ثروتمندان و اشراف است كه از امكانات مادی فراوان برخوردارند و احساس محدودیت كمی دارند و گروه دوم، مستمندان و تهیدستان كه در تأمین ضروریات زندگی خویش درمانده و پایینتر از تراز عمومی به سر میبرند.
🔘اهمیت این موضوع از تأكیدهای فراوان عالمان ربانی بیشتر نمایان میشود.
امام خمینی رحمهالله و رهبر معظم انقلاب آیهاللّه خامنهای بارها روحانیت را به پرهیز از اسارت زخارف دنیوی توصیه كردهاند:
من اكثر موفقیتهای روحانیت و نفوذ آنان را در جوامع اسلامی در ارزش عملی و زهد آنان میدانم. و امروز هم این ارزش نه تنها نباید به فراموشی سپرده شود، كه باید بیشتر از گذشته به آن پرداخت. هیچ چیزی به زشتی دنیاگرایی روحانیت نیست (صحیفه امام، ج 21، ص 99).
🌱 آنهایی كه منشأ آثار بزرگ بودند، در زندگی ساده زندگی كردند ... . ما اوایلی كه آمدیم قم، ... شخص اول قم در جهت زهد و تقوا و اینها مرحوم آشیخ ابوالقاسم قمی، مرحوم آشیخ مهدی و عده دیگری، و شخص نافذ آنجا و متقی، مرحوم آمیرزا سید محمد برقعی و مرحوم آمیرزا محمد ارباب؛ همه اینها را من منزلهایشان رفتم. آنكه ریاست صوری مردم را داشت و ریاست معنوی هم داشت، با آنكه زاهد بود، در زندگی مشابه بودند. مرحوم آشیخ ابوالقاسم؛ من گمان ندارم هیچ طلبهای مثل او بود، زندگیاش یك زندگیای بود كه مثل سایر طلبهها، اگر كمتر نبود، بهتر نبود، كمتر هم بود. مرحوم آمیرزا محمد ارباب كه من رفتم مكرر منزلشان، یك منزلی داشت دوسه تا اتاق داشت، خیلی ساده، بسیار ساده. مرحوم آشیخ مهدی همینطور، سایرین هم همینطور. وقتی انسان در آن محیط واقع میشد كه اینها را میدید، همین دیدن اینها و وضع زندگی آنها برای انسان ... درس بود (همان، ج 19، ص 251ـ252).
📍برای جستجوی مطالب مرتبط می توانید از هشتگ #️⃣ (رنگهای آبی در متن استفاده نمایید)📍
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 48
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠رفتار ویژه طبقات ثروتمند و مترف (قسمت دوم)💠
«من متواضعانه و به عنوان یك پدر پیر از همه فرزندان و عزیزان روحانی خود میخواهم كه در زمانی كه خداوند بر علما و روحانیون منت نهاده است و اداره كشور بزرگ و تبلیغ رسالت انبیا را به آنان محول فرموده است،
از زی روحانی خود خارج نشوند و از گرایش به تجملات و زرق و برق دنیا كه دون شأن روحانیت و اعتبار نظام جمهوری اسلامی ایران است، پرهیز كنند و برحذر باشند،
كه هیچ آفت و خطری برای روحانیت و برای دنیا و آخرت آنان بالاتر ازتوجه به رفاه و حركت در مسیر دنیا نیست (صحیفه امام، ج 20، ص 342ـ343».
«اعتبار تاریخی و جاری حوزه و روحانیت، به نوع نگرش ایشان به دنیا و مادیات باز میگردد. جامعه، از روحانی انتظار دارد كه مظاهر دنیا، چشم و دلش را مشغول ندارد و او را در كمند خود، اسیر نگرداند. عالمان دین، هماره با سطح زندگی بسیار معمولیتر از متوسط جامعه میزیستند و جامه قناعت و مناعت را بر تن میداشتند و ایمان مردم را به تاراج نمیدادند.
برادران عزیز، طلاب و فضلا! بدانید كه آبروی ما در بین ملت خودمان و در جهان، به بیاعتنایی ما به زخارف دنیوی است (سخنرانی در جمع اساتید و طلاب حوزه علمیه مشهد 4/1/1365. )».
«اكثریت علمای دین، جزو قشرهایی بودند كه زندگی آنها، زندگی پایینتر از متوسط بود ... . علما، این را شأن خودشان میدانستند كه از اسراف، دوری كنند در عرف روحانیون و علما، همواره این حرف بوده كه فلان كار، باب زندگی ما نیست. بعضی از مظاهر كه شاید برای قشرهای دیگر معمولی بود، برای علما اسراف به حساب میآمد و میگفتند كه این مناسب زندگی ما نیست. همین روش، موجب محبوبیت علما در میان قشرهای گوناگون مردم بوده است (سخنرانی در مراسم عمامهگذاری در مسجد مجد 5/12/1367)» .
در شرایط كنونی، زهد و قناعت، تكلیفِ مضاعف است. در روزگار دوری از حكومت، پارسایی روحانیت، برای او اعتبار میآفرید، اینك اگر روحانی، با ارتباط و پیوندهای قدرت و یا غیر آن، از سطح زندگی معمولی جامعه فاصله بگیرد و نمای رفاه و اشرافیت را در زندگی خود نشان دهد، اجر و ارزش زهد تاریخی حوزه را نیز از بین خواهد برد. ناظران و نسل حاضر و آینده، آن زهد و قناعت را نه خصلتی انتخابی، بلكه شرایطی طبیعی و اجباری تلقی خواهند كرد و با بدبینی به آن خواهند نگریست. بنابراین، زیادهرویها و تعلقات مادی روحانی تنها شخص او و جامعه روحانیت موجود را لكه دار نمیكند، بلكه ارزش تاریخی میراث ارجمند حوزه و روحانیت را نیز به خطر خواهد افكند:
«امروز بیش از همیشه روحانیون بایستی از تنعمات و رفاه مادی پهلو تهی كنند. این تجافی، امروز برای ما وظیفه است؛ چون ما الگوییم. آن روز كه زیر شلاق بودیم، اگر بیاعتنایی و بیرغبتی نشان میدادیم، طبع ما بود ... . امروز، روزی است كه اگر روحانی، تمكنی هم در اختیارش قرار میگیرد، به اختیار خودش، از آن تمكن دست بكشد، این هم چیز اساسی است (سخنرانی در جمع علما و روحانیون بیرجند 3/1/1366)».
امروز بیش از هر روز، تأثیر گذاری روحانی، به زهد و پارساییاش وابسته است. جامعه، به روحانیای كه تعلق به مظاهر دنیا، در زندگی و عمل او جلوهگری میكند، دل نمیبندد و دریچه روح و جان خود را به سوی او باز نمیكند؛ ممكن است سر به تعظیم خم كند و به ظاهر، ادب و حرمت نگه دارد؛ اما در دل، واژهای به تكریم و تجلیل او نمیسراید و هیچ علقهای به او احساس نمیكند. از این رو، روحانی باید بین تنعم و رفاه و عمل به تكلیف تبلیغی، یكی را برگزیند. او نمیتواند با یك دست، هر دو را بردارد و بریك قامت، هر دو لباس را بپوشاند:
«برادران عزیز! از خودمان باید شروع كنیم. مردم به عمل ما نگاه میكنند. روحانی، آن وقتی سخن نافذ خواهد داشت كه عملاً نشان بدهد كه به زخارف دنیا بیاعتنا است و آن حرصی كه بر دلهای دنیاداران و دنیامداران حاكم است، بر او حاكم نیست (سخنرانی در دیدار با روحانیون و وعاظ در آستانه ماه مبارك رمضان 23/12/1369)».
📍برای جستجوی مطالب مرتبط می توانید از هشتگ #️⃣ (رنگهای آبی در متن استفاده نمایید)📍
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
♾♾♾♾♾♾
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 49
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠رفتار ویژه طبقات ثروتمند و مترف (قسمت سوم)💠
بافت طبیعی حوزه، آمیخته با قناعت و سادگی است؛ اجتناب از مظاهر تنعم و تجمل است. اگر حوزه از این طبیعت به دور ماند و در دام زرق و برق فرو افتد، از مكانت و منزلت طبیعی خود هبوط خواهد كرد و باور ملی را در مورد حوزه و و روحانیت، دگرگون خواهد ساخت:
طبیعت حوزه، طبیعت قناعت و بیاهتمامی به ظواهر و خرج تراشی بیهوده و بیفایده است (سخنرانی در آغاز درس خارج فقه 21/6/1372. این قسمت از كتاب حوزه و روحانیت در آئینه رهنمودهای مقام معظم رهبری ج 2 نقل شده است).
برخی میگویند كه دارایی فراوان، لباس گرانقیمت و ظاهری آراسته و شیك، تأثیر كلام و نفوذ روحانی را بیشتر میكند، در مقابل زهد و بیرغبتیاش به مظاهر دنیوی، یا عدم استفاده از كالاهای تجملی، او را در نظر مردم تحقیر میكند.
بیشك، ارزش انسان با لباس و خانه و دارایی او تعریف نمیشود؛ گرچه از نظر اهل دنیا و پولداران، آدمهای بیتكلف گاهی حقیر پنداشته میشوند:
«هرچه بروید سراغ اینكه یك قدم بردارید برای اینكه خانهتان بهتر باشد، از معنویتتان به همین مقدار، از ارزشتان به همین مقدار كاسته میشود. ارزش انسان به خانه نیست، به باغ نیست، به اتومبیل نیست. اگر ارزش انسان به اینها بود، انبیا باید همین كار را بكنند. انبیا سیرهشان را دیدید چه جور بوده. ارزش انسان به این نیست كه انسان یك هیاهو داشته باشد، یك اتومبیل كذا داشته باشد، یك رفت و آمد زیاد داشته باشد. ارزش روحانیت به این نیست كه یك بساطی داشته باشد و یك دفتر و دستكی داشته باشد. فكر كنید ارزش انسان را به دست بیاورید، ارزش روحانیت را از دست ندهید (صحیفه امام، ج 19، ص 251ـ252. )».
آن چیزی كه مردم از ما توقع داشته و دارند و به واسطه آن دنبال ما و شما آمدهاند و اسلام را ترویج نموده و جمهوری اسلامی را بهپا كردند و طاغوت را از میان بردند، كیفیت زندگی اهل علم است. اگر خدای نخواسته، مردم ببینند كه آقایان وضع خودشان را تغییر دادهاند، عمارت درست كردهاند و رفت و آمدهایشان مناسب شأن روحانیت نیست، و آن چیزی را كه نسبت به روحانیت در دلشان بوده است از دست بدهند، از دست دادن آن همان و از بین رفتن اسلام و جمهوری اسلامی همان ... .
♾♾♾♾♾♾
♾♾♾♾♾♾
📍برای جستجوی مطالب مرتبط می توانید از هشتگ #️⃣ (رنگهای آبی در متن استفاده نمایید)📍
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
♾♾♾♾♾♾
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌹 @nedaye_tahzib
☘️tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 50
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠پول گرفتن💠
📍طلبه در قبال انجام وظایفی مانند سخنرانی، اقامه جماعت، نماز میت، خطبه عقد و ... نباید از مردم تقاضای پول كند، یا با آنان طی نماید؛ بلكه باید مانند پیامبران الهی به زبان حال و قال بگوید:
«فَمَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِی إِلاَّ عَلَی اللَّهِ (یونس 10)»؛
هیچ پاداشی از شما نخواستهام. پاداش من تنها بر خدا است
پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله در این زمینه میفرماید:
مَنْ طَلَبَ الدُّنْیا بِعَمَلِ الاْخِرَةِ فَما لَهُ فِی الاْخِرَةِ مِنْ نَصِیبٍ (بحار الانوار، ج 67، ص 218. )؛
هر كس با عمل آخرت، دنیاطلبی كند، در آخرت بهرهای ندارد.
📍نه تنها طلب پاداش و اجرت، بلكه توقع احترام و تشكر نیز، برای طلبه زیبنده نیست. طلبه با این خدمات اجتماعی به معامله با خدا برخاسته و ادای وظیفه شرعی كرده است. به همین جهت احترام و توهین مردم باید در نظرش مساوی باشد و به نفرین و صلوات آنان اعتنایی نكند.
نباید تلاش طلبه جلوه كار، شغل و درآمدزایی پیدا كند؛ بلكه هدایتگری، دلسوزی و خدمت در وجود او باید موج زند.
📍بیشك، بسیاری از مردم، ارزش خدمات پربهای طلبه را درك میكنند و متناسب توان خود انجام وظیفه نموده و از او قدرشناسی میكنند.
اما طلبه در مواجهه با این موضوع هرگز نباید خود را طلبكار و متوقع بنمایاند و هرگز نباید به گونهای وانمود كند كه گویا منّتی بر سر مردم یا چشمداشتی از آنان دارد.
طلبه باید كاملاً در خدمت مردم باشد و برای انجام وظایف صنفی و خدمات اجتماعی با گشادهرویی و آمادگی تام اعلام اشتیاق كند.
البته، اگر كسانی از باب ادای وظیفه و قدرشناسی هدیهای به او دادند، دریافت آن، ناروا نیست؛ مشروط بر اینكه در این دریافت بسیار ظریف و خوش سلیقه عمل كند. مثلاً هنگام گرفتن هدیه خود را حریص، ذوق زده و طلبكار نشان ندهد، بلكه نشانههای مناعت طبع و شرمندگی از این محبت، در چهرهاش پدیدار شود.
📍جلال و احترام روحانی باید به عنوان یك گوهر ارزنده حفظ شود. از این رو، اگر ناشیانه، در میان جمع و به صورت آشكار وجه نقدی به او داده شد، بزرگمنشانه از گرفتن آن خودداری كند، و یا اگر آن وجه را میگیرد، بلافاصله پیش همان جماعت آن را هدیه دهد و خرج خود مردم و مسجد محل كند، تا محترمانه آنان را از اشتباه خود پشیمان سازد و به آنان روش درست را بیاموزد.
📍طلبه باید مكرّر این نكته را ابتدا برای خود و سپس برای مردم گوشزد كند كه من یك خدمتگزار مردم و درصدد ادای وظیفه هستم و پاداش من با خدا است. هرگز غصه روزی خود را نخورد و از اینكه مانند پیامبران الهی بیمزد و منت و خالصانه قدم برمیدارد، احساس افتخار و عزت كند.
حضرت علی علیهالسلام میفرماید:
المُستَأكلُ بِدینِهِ، حَظُّهُ مِن دینِهِ ما یأكلُهُ ( تحف العقول، ص 223)؛
آن كس كه با دین خود روزی میخورد، بهرهاش از دینش همان است كه خورده است.
حمزه بن حمران میگوید از امام صادق علیهالسلام شنیدم كه میفرمود:
مَنِ استَأْكلَ بِعِلمِهِ افتَقَرَ. فَقُلتُ لَهُ: جُعِلتُ فِدَاك إِنَّ فِی شِیعَتِك وَ مَوَالِیك قَوماً یتَحَمَّلُونَ عُلُومَكم وَ یبُثُّونَهَا فِی شِیعَتِكم، فَلاَ یعْدَمُونَ عَلَی ذَلِك مِنهُمُ البِرَّ وَ الصِّلَةَ وَ الإِكرَامَ! فَقَالَ علیهالسلام: لَیسَ أُولئك بِمُستَأْكلِینَ. إِنَّمَا الْمُستَأْكلُ بِعِلمِهِ الَّذِی یفتِی بِغَیرِ عِلمٍ وَ لاَ هُدًی مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِیبطِلَ بِهِ الْحُقُوقَ طَمَعاً فِی حُطَامِ الدُّنیا (معانی الأخبار، ص 181)؛
هر كس با علم خود روزی خورد، نیازمند گردد. خدمت حضرت گفتم: فدایت گردم در میان شیعیان و دوستان شما كسانی هستند كه واجد علوم شما هستند و آن را در میان شیعیان انتشار میدهند. در مقابل از برّ و صله و احسان مردم نیز بینصیب نمیمانند.
حضرت فرمود: اینان منظور من نبودند. منظور من كسانی است كه بدون دانش كافی و هدایت الهی نظر میدهند و حقوق را باطل میسازند، تا به حطام ناچیز دنیا برسند.
بر اساس این آموزه شریف جعفری علیهالسلام، اصل دریافت هدایا و احسان مردم اشكالی ندارد؛ اما كسی كه چشم انتظار اكرام دیگران است اگر برای رسیدن به آن، حق و باطل را به هم درآمیزد، از مسیر درست خارج شده است.
♾♾♾♾♾♾
📍برای جستجوی مطالب مرتبط می توانید از هشتگ #⃣ (رنگهای آبی در متن استفاده نمایید)📍
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
#پول_گرفتن
♾♾♾♾♾♾
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌹 @nedaye_tahzib
☘️tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 51
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠رفتار با زنان💠
📍طلبه، از سوی مردم زیر ذرهبین دقت قرار دارد و خرد و كلان رفتارهای او به صورت دقیق موشكافی، تحلیل و الگوبرداری میشود.
در این میان، رفتار با زنان ـ محرم یا نامحرم ـ بسیار حساسیت دارد و روحانی باید در آن بسیار ظریف و خوش سلیقه عمل كند.
برای نمونه، نگریستن به چهره زنان نامحرم و دقت در شمایل آنان، زیبنده هیچ مرد مؤمنی ـ خصوصا طلبه ـ نیست. خدای متعال الگوی نگاه كردن را در جامعه اسلامی چنین تصویر كرده است:
«قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّواْ مِنْ أَبْصَـرِهِمْ وَ یحْفَظُواْ فُرُوجَهُمْ ذَ لِكَ أَزْكَی لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرُم بِمَا یصْنَعُونَ * وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَـتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَـرِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ»؛
پیامبر! به مردان با ایمان بگو كه چشمهای خود را [از نگاه به نامحرمان] فرو گیرند و پاكدامنی ورزند، كه این برای آنان پاكیزهتر است؛ زیرا خدا به آنچه میكنند آگاه است. و به زنان با ایمان بگو كه چشمهای خود را فروگیرند و پاكدامنی ورزند.
از این جهت، انتظار میرود طلبه، از نگاه مستقیم به نامحرمان، خیره شدن و زل زدن پرهیز كند، دیده خود را به زیر افكند و نوعی حریم و حایل ـ كه حاكی از حیا و عفت چشم است ـ میان او و زنان وجود داشته باشد.
📍به همین ترتیب، برای طلاب جوان، سلام كردن به زنان و دختران جوان شایسته نیست.
امام صادق علیهالسلام میفرماید:
كانَ رَسُولُ اللَّهِ صلیاللهعلیهوآله یسَلِّمُ عَلَی النِّسَاءِ وَ یردُدنَ عَلَیه السَّلام وَ كانَ أَمِیرُ الْمؤمنینَ علیهالسلام یسَلِّمُ عَلَی النِّسَاءِ وَ كانَ یكرَهُ أَن یسَلِّمَ عَلَی الشَّابَّةِ مِنهُنَّ وَ یقُولُ أَتَخَوَّفُ أَن یعْجِبَنِی صَوتُهَا فَیدخُلَ عَلَی أَكثَرُ مِمَّا أَطلُبُ مِنَ الأَجر؛
پیامبر خدا صلیاللهعلیهوآله بر زنان سلام میكرد و زنان نیز جواب سلام او را میگفتند. امام امیر المؤمنین علیهالسلام نیز بر زنان سلام میكرد؛ اما خوش نداشت كه بر زنان جوان سلام كند و میگفت: میترسم كه از صدایشان خوشم آید و بیش از اجری كه [از سلام] میطلبم، بر من گناه نوشته شود.
📍سخن گفتن فراوان با زنان نامحرم، شوخی كردن و صمیمی شدن بیش از حد با آنان نیز، علاوه بر ضرر روحی كه برای خود طلبه دارد و او را در معرض فریب شیطان قرار میدهد، در منظر مردم بسیار زشت و زننده است و ممكن است حمل بر معانی خاصی شود.
به همین جهت، لازم است طلبه ـ به ویژه طلاب جوان ـ نهایت سنگینی و جدیت را در مواجهه با زنان به كار گیرند و از زیادهگویی و مزاح بپرهیزند. البته، زنان كهنسال از این قاعده استثنا خواهند بود .
📍شركت در مجالس زنانه نیز، به همین ملاك باید بررسی شود. استقبال طلاب جوان از حضور در مجالس زنانه ـ خصوصا مجالس زنان جوان ـ خوشآیند نیست و او را در معرض تهمت قرار میدهد.
📍طلبه باید ـ ثبوتاً و اثباتاً ـ مراقب پاكی خود باشد.
📍در همین جا باید از ازدواج موقت و ازدواج مجدد نیز یاد كرد. اینگونه ازدواجها از نظر فقه جعفری جایز و حلال است؛ اما بدون شك ضرورتی در تجربه همه امور حلال وجود ندارد. پرداختن به چنین اموری در غیر موارد خاص، موجب اتهام روحانیت به لذتجویی، دنیاطلبی، شهوتپرستی، عدم تسلط بر هواهای نفسانی و سلب اعتماد از روحانیت میگردد.
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
#رفتار_با_زنان
♾♾♾♾♾♾
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌻 @nedaye_tahzib
🌿 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 53
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠كار كردن طلبه و تأمین معاش💠
شهریه طلبگی ممكن است كفاف مخارج او را ندهد و لازم باشد طلبه در راه تأمین معاش، خود نیز اقدامی كند. برخی از طلاب در كنار تحصیل به مسافركشی، خرید و فروش، یا فعالیتهای جانبی دیگر میپردازند و نیاز مادی خود را از این طرق تأمین میكنند. بیتردید، این اقدام، ادای وظیفه و بسیار ضروری است و حفظ آبروی اجتماعی و عمل به آموزه دینی به شمار میرود. پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله نیز، در ایام جوانی در كاروان تجاری خدیجه علیهاالسلام حضور داشتند. بسیاری از انبیا و اولیا نیز، به كارهای معمولی میپرداختند.
اما بیتردید طلبه در قبال هزینه مادی، معنوی و انسانی فراوان و بودجه سرشاری كه خرج رشد و تربیت او شده مسئول است. نظام روحانیت كه با سهم امام زمان علیهالسلام اداره میشود، باید رسالت خود را به خوبی ایفا كند و از نیروی انسانی پرورش یافته و آموزش دیده خود به نفع اهداف حوزه استفاده كند.
بر اساس همین ملاحظه، لازم است طلبه اگر توان تأمین معاش خود را از طریق فعالیتهای فرهنگی دینی دارد، این فعالیتها را بر امور دیگر ترجیح دهد؛ یعنی تلاش كند با یافتن مراكز فرهنگی، دانش و تجربه و نیروی خود را در همان راهی كه برای آن تربیت شده است به كار گیرد و به اصطلاح با یك تیر دو نشان بزند.
به همین جهت، شهید مطهری رحمهالله وقتی با فشارهای اقتصادی و مشكلات معیشتی مواجه شد، تدریس در دانشگاه را بر فعالیتهای درآمدزای دیگر مقدم كرد و خدای متعال نیز، در قبال این انجام وظیفه بركت سرشاری به عمر و تلاش او مترتب ساخت.
البته، به یقین اگر طلبه با این كارها نتواند معاش خود را سامان دهد و آبروی خود را حفظ كند، جایز بلكه لازم است كه با فعالیتهای جانبی دیگر به تكلیف خود عمل كند و هرگز بار خود را به دوش دیگران نیفكند.
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
#کار_کردن_طلبه
♾♾♾♾♾♾
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌻 @nedaye_tahzib
🌿 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 54
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
——————————
💠خانواده طلبه💠
بیشك، یكی از جلوههای ظاهری طلبه، خانواده اوست. همسر، فرزند، برادر، خواهر، خویشاوندان و حتی دوستان طلبه هر یك تا حدودی منتسب به اویند و به اندازه همین انتساب در معرض نگاه جامعه و مورد انتظارات خاصی قرار دارند؛ مثلاً پذیرفته نیست كه همسر طلبه حداقل حجاب واجب شرعی را رعایت كند. یا فرزندان طلبه از لباسها و ظواهر خاصی برخوردار باشند. خدای متعال در قرآن كریم این مسئولیت بیشتر را برای خویشاوندان پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله اینگونه گوشزد میكند:
«ینِسَآءَ النَّبِی مَن یأْتِ مِنكُنَّ بِفَـحِشَةٍ مُّبَینَةٍ یضَـعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَینِ وَكَانَ ذَ لِكَ عَلَی اللَّهِ یسِیرًا * وَ مَن یقْنُتْ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَ رَسُولِهِی وَ تَعْمَلْ صَــلِحًا نُّؤْتِهَآ أَجْرَهَا مَرَّتَینِ وَ أَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِیمًا * یـنِسَآءَ النَّبِی لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَآءِ»؛
ای زنان پیامبر! هر یك از شما كه گناه آشكاری انجام دهد، عذاب او دو برابر خواهد بود و این بر خدا آسان است. و هر یك از شما كه خدا و رسولش را پیوسته فرمان برد و عمل شایسته انجام دهد، پاداشش را دو برابر خواهیم داد و برای او روزی ارزشمندی آماده ساختهایم. ای زنان پیامبر! شما مانند سایر زنان نیستید (احزاب 33: آیه 30-32. )
تفاوت خانواده با سایر جلوههای ظاهری طلبه، در این است كه خانواده طلبه انسانهای صاحب اختیار آزادی هستند و نوع زندگی آنان صد در صد در اختیار طلبه نیست؛ یعنی برخلاف رفتارها و سایر وجوه زندگی كه نوعا به دست خود طلبه تنظیم و مدیریت میشود، همسر و فرزند او صد در صد تابع او نیستند و ممكن است خلاف انتظار یا توصیه وی رفتار كنند و او نتواند بر آنان تأثیر مورد نظر خود را بگذارد. از این جهت، وظیفه او نیز درباره خانواده كمتر از وظیفهای است كه در مورد خود دارد.
بیشك، طلبه مانند هر انسان مؤمنی وظیفه دارد كه خانواده خود را به تقوا توصیه كند و شرایط زندگی را برای رشد معنوی آنان مهیا سازد:
«یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَكُمْ وَ أَهْلِیكُمْ نَارًا»؛
ای كسانی كه ایمان آوردهاید! خود و خانواده خود را از آتش دوزخ حفظ كنید.
«وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَوةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیهَا»؛
خانواده خود را به نماز امر كن و بر آن پایدار باش.
اما چه بسا همه تلاشهای طلبه با سوء اختیار آنان ناكام ماند و او نتواند به تمام خواسته خود، در باورها، اخلاقیات، رفتارها، ظواهر و نوع زندگی آنان برسد. در اینجا اگر طلبه به اندازه توان خود همت كرده باشد، وظیفه دیگری ندارد و در پیشگاه خدا معذور است.
فرزند حضرت نوح علیهالسلام، همسر حضرت لوط علیهالسلام، ابولهب عموی پیامبر صلیاللهعلیهوآله، و جعفر كذاب برادر امام حسن عسكری علیهالسلام نمونههایی از این تلاشهای ناكام هستند.
بنابراین، طلبه باید وظیفه خود را درباره خانوادهاش انجام دهد، در حد امكان آنان را متوجه مسئولیتشان بگرداند و الگوی زندگی دینی را برای آنان ترسیم و به آنان توصیه كند؛ اما اجبار و الزام آنان به پایبندی در این موارد، امكانپذیر و شایسته نیست.
قابل توجه اینكه توصیه به زهد و تقوا و رعایت سادگی، بیش از آنكه از خانواده طلبه انتظار رود، از خود او مطلوب است. طلبه بیش و پیش از سفارش این امور به خانواده، باید تلاش كند تا خود بدان عامل باشد.
#راه_و_رسم_طلبگی
#زیِّ_طلبگی
#رفتار_اجتماعی
#خانواده_طلبه
♾♾♾♾♾♾
✅ به #ندای_تهذیب بپیوندید:
🌻 @nedaye_tahzib
🌿 tahzib-howzeh.ir