#آموزش
#علوم_قرآنی
استاد آیت الله محمد هادی #معرفت
🔅🔅🔅
🔰درس نهم:اختلاف مصحف‌ها
🔹ورود حذيفه به مدينه
حذيفه در بازگشت از جنگ ارمنستان، در حالى كه از اختلاف مردم دربارۀ قرآن ناخشنود بود، با آن عده از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله كه در كوفه بودند، دربارۀ حلّ اين مشكل - پيش از آنكه جاهاى ديگر را فراگيرد - به مشورت پرداخت. نظر حذيفه اين بود كه عثمان را برآن دارد كه به يكسان نمودن مصاحف و الزام مردم به قرائت واحد اقدام كند؛ همۀ اصحاب به درستى اين نظر اتفاق كردند جز عبداللّه‌بن‌مسعود؛ لذا حذيفه با شتاب هرچه تمام‌تر به سوى مدينه شتافت تا عثمان را برانگيزد كه امّت محمّد صلى الله عليه و آله را پيش از پراكندگى دريابد.
🔸حذيفه به عثمان گفت: «اى خليفۀ مسلمين! من بدون پرده‌پوشى هشدار مى‌دهم؛ اين امّت را درياب پيش از آنكه گرفتار همان اختلافى شوند كه يهود و نصارى به آن گرفتار شدند». عثمان پرسيد: «موضوع چيست؟» حذيفه گفت: «در جنگ ارمنستان شركت داشتم.
🔸در آنجامردم شام، قرآن را به قرائت ابىّ‌بن‌كعب - كه حتى مواردى از آن‌را هم مردم عراق نشنيده‌اند - مى‌خواندند. مردم عراق از قرائت ابن‌مسعود - كه در مواردى مردم شام از آن بى اطلاع بودند - تبعيت مى‌كردند و هر گروه، گروه ديگر را تكفير مى‌كرد». ١از آنجا كه اين حوادث و نظاير آن، سرانجام نامطلوبى داشت، عثمان به‌طور جدّ در فكر يكسان كردن مصاحف برآمد.
🔸در آن هنگام يكسان نمودن مصاحف كارى بس بزرگ و پديده‌اى جديد بود و هيچ يك از پيشينيان به چنين كارى دست نزده بود. به‌علاوه مشكلات و موانعى در اجراى اين‌كار ديده مى‌شد؛ زيرا نسخه‌هاى متعددى از اين مصحف‌ها در اطراف و اكناف منتشر شده و در وراى هر يك، رجالى از بزرگان صحابه ايستاده بودند كه ناديده گرفتن شئون آنان در جامعۀ اسلامى آن روز، بسى دشوار بود.
🔸چه بسا ممكن بود كه اينان به حمايت و دفاع از مصحف خود برآمده و در اين راه موانعى بزرگ به‌وجود آورند. به همين دليل، عثمان آن عدّه از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله را كه در مدينه بودند گرد آورد و در اين‌كار با آنان مشورت كرد و همگى بر ضرورت قيام به اين‌كار - به هر قيمتى - اتفاق نظر داشتند. ابن اثير مى‌گويد: «عثمان اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله را گرد آورد و موضوع را با آنان در ميان گذاشت و همگى نظر حذيفه را تأييد كردند».
اميرالمؤمنين على عليه السلام نيز رأى موافق خود را با اين برنامه به‌گونه اصولى اظهار نمود. ابن‌ابى داود از سويدبن‌غفله روايت كرده‌است كه على عليه السلام فرمود: «سوگند به خدا كه عثمان دربارۀ مصاحف هيچ عملى را انجام نداد مگر اينكه با مشورت ما بود. او دربارۀ قرائت‌ها با ما مشورت كرد و گفت: به من گفته‌اند كه برخى مى‌گويند قرائت من بهتر از قرائت توست و اين چيزى نزديك به كفر است. به او (عثمان) گفتم: نظرت چيست؟ گفت: نظرم اين است كه فقط يك مصحف در اختيار مردم باشد و در اين زمينه تفرقه و اختلاف نداشته باشند. گفتم نظر خوبى است».
🔸در روايت ديگرى آمده‌است كه على عليه السلام فرمود: «اگر امر مصحف‌ها به من نيز واگذار مى‌شد، من همان مى‌كردم كه عثمان كرد».
پرسش
١. مصحف چه كسانى در كوفه، مدينه، بصره و شام مورد توجه مردم بود؟
٢. چرا بين مصحف‌هاى صحابه اختلاف وجود داشت؟ اين اختلاف در چه مواردى بود؟
٣. اختلاف مصحف‌ها چه مشكلاتى دربر داشت؟
٤. چگونه عثمان به فكر يكسان كردن مصحف‌ها افتاد؟
٥. نظر اميرمؤمنان عليه السلام در مورد يكسان كردن مصحف‌ها - كه در زمان عثمان صورت گرفت - چه بود؟
🖇ادامه دارد....
🌴🌴🌴
قدر #وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس #خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅 تفسير و علوم قرآنی
@rahighemakhtoom